Iba’t ibang terminolohiya sa pagtuturo at pagkatuto

1. Iba’tibangterminolohiyasapagtuturo at pagkatuto

2. Pagdulognosyonal/functional • Estratehiyangkomunikatibo • > tunaynapaggamitngwikasatulonglamangngmgakaalaman at tuntuningpambalarila, ayonsakontekstonghangarin, sitwasyon at pangangailangan. • > learner-centered

3. Komunikatiboangdulogkapagnalilinangangapatnamakrongkasanayan ( isamaangpanonood). PAGBASA: pag-unawasaistruktura at kahuluganngpangungusap at talata PAGSULAT:lawakngtalasalitaan PASALITA: Ponolohiya at Wastongpagbigkas PAKIKINIG: Wastongpagsunodsapanuto at pag-unawasanapakinggangteksto

4. Spiral progression o binalangkasnapapaunlad • maingatnabinalangkasangpagtuturongpanitikanupangmagkaroonnglubusangkasanayan (mastery) saiba’tibanganyo/uringpanitikan (pagtuturongpanitikanayonsabawatpanahon, panitikangpanrehiyon, uri o anyo)

5. Domeynpangkabatiran/kognitib • Nakatuonsapaglilipat o transmisyonngkabatiran at kasanayan. • Pagkatutongbatayangkabatiran, konsepto, paglalahat at mgateoryabagoangmanipulasyon at prosesosapaggamitngkabatiransamgasitwasyonglumulunasngsuliranin.

6. ANIM NA ANTAS KOGNITIB

7. OrihinalBinago • Ebalwasyon • Sintesis • Pagsusuri • Paglalapat • Pag-unawa • Kaalaman • Pagbubuo • Paglalapat • Pagsusuri • Aplikasyon • Pag-unawa • Pag-alala (Based on Pohl, 2000, Learning to Think, Thinking to Learn, p. 8)

8. Taksonomini B. S. Bloom (1956)Rebisani Anderson Level 1 Pag-alala Level 2 Pag-unawa Level 3 Aplikasyon Level 4 Analisis Level 5 Ebalwasyon Level 6 Pagbubuo

9. Level 1 : Pag-alala dating kaalaman s/p pagbabalik – alaalasakatotohanan, termino, basikongkonsepto at sagot Sa pag-alamngantasngkaalaman: Ano kalian Saan Sino

10. Level 2 : Pag-unawa Pag-unawasamgakatotohanan at ideya s/p pagsasaayos, paghahambing, pagsasalin, interpreting, pagbibigay-deskripsyon, paglalahadngpangunahingideya. Sa pag-alamngantas: paghambingin interpret ipakita pagkontrastipaliwanagmaghinuha ipakitapalawakinbalangkasin rephrasebuuinisalin klasipikahin

11. Level 3: Aplikasyon Paglutasngproblema s/p pagkapitngnatutuhangkaalaman, katotohanan, teknik at tuntuninsaibangparaan Gamitangmgatermino: ikapitmagdebeloporganisahin bumuo mag-interbyu mag-ekperimento pumiligamitinang - magplano piliinlutasinimodelo

12. Level 4: Analisis Pag-eksamenat paghahati-hatisabahagingimpormasyon s/p pagkilalangmotibo o sanhi; paggawanghinuha at paghanapngebidensyasasuportangpaglalahat. Terminosapag-asesng level g komprehensyon: suriinkategoryahinpaghambingin kontrastdiskubrehinpaghatiin eksamininsimplikahinmagsarbey lumahoksa dissect

13. Level 5: Ebalwasyon/Paglalapat pagharap at pagtatanggolngopinyons/p paggawangpasya o hatoltungkolsaimpormasyon, validitingideya o kalidadnggawabataysa set ngkraytirya Keywords: igawadpagpasyahansukatin piliinpagtalunanpaghambingin buuinevalweytinmarkahan paunahinpangatwirananmagrekomenda bigyanginterpretasyonipaliwanagtutulan tasahinbigyangpriyoridad

14. Level 6: Sintesis/Pagbubuo Pagsasama-samangimpormasyonsaiba’tibangparaantungosabagong pardon o alternatibongsolusyon; paglikhangbagoo orihinal Keywords: bumuo (build, compose) mungkahilutasin piliinmagdebeloptalakayin pagsamahin mag-imbentobaguhin magdisenyomagplanotanggalin gumawangteoryabaguhinpabutihin bumalangkas (formulate) subukin (test)

15. Level ng Komprehensyon Level ng Kognisyon Literal - Kaalaman Intepretative - Komprehensyon Applied - Aplikasyon Analisis Sintesis Evalwasyon

16. DOMEYN NA PANDAMDAMIN • Nahihinggilsamgasaloobin, emosyon, kawilihan at pagpapahalaga • Pumapasokangpagpapahalagangpangkatauhan

17. LIMANG KATEGORYA

18. DOMEYN NA SAYKOMOTOR • Ito’ymgakasanayang motor at manipuladonanangangailanganngkoordinasyongneuromascular. • Pumapasokanginaasahangpagganap

19. PAMAMARAAN • Walangisangpamamaraanlamangnamasasabingsadyangmabisasalahatnguringpaksang-aralinoisangpamamaraankayanaangkopgamitinsalahatngpagkakataon.

20. PABUOD O INDUCTIVE • Tinatawag din itong “Herbatian method”; nagsisimulasanalalamanpatungosahindi pa alam; nagsisimulasahalimbawapatungosatuntunin.

21. 5 pormalnahakbang

22. PASAKLAW O DEDUCTIVE • Nagsisimulasapagbubuongtuntuninpatungosapagbibigayngmgahalimbawa. Tinawag din itong “ruleg”o rule example. • PANIMULA • PAGBIBIGAY-TUNTUNIN • PAGPAPALIWANAG • HALIMBAWA • PAGSUBOK

23. PABALAK (PROJECT) • Nilalayongmagsagawangproyekto • PAGLALAYON (PURPOSING) • PAGBABALAK(PLANNING) • PAGSASAGAWA(EXECUTING) • PAGPAPASIYA(EVALUATING/JUDGING)

24. PATUKLAS (DISCOVERY) • Aktibongkasangkotangmag-aaralsapagtuklasngkarunungan; angguro ay tagasubaybaylamang.

25. PAGDULOG KONSEPTWAL • PagdulogpangkaisipangginagamitsapagtuturongAralingPanlipunan. • Nakatutulongsapagbubuo at pagkakatuto kung paanomatututo (learning how to learn) • Tinatawag din itong concept-centered at spiral curriculum(payakpatungosamasalimuotnakaisipan) • Angparaanngpagbuo o interdisciplinary o multidisciplinary heograpiya, kasaysayan, pamahalaan,antropolohiya,sosyolohiyaat ekonomiks.

26. PagdulogsaPagtuturongPanitikan • Pormalistiko: kasiningan-banghay,tema,tagpuan,tauhan at paglikha • Moralistiko • Sosyolohikal • Sikolohikal

27. DulogsaPagtuturongWika • Sa akronimna SPEAKING ni Dell Hymes • KakakayahangKomunikatibo: kabatiransakayarianngwika at tuntuninggramatikalat paggamitngangkopnapahayagsasitwasyon, at saliksosyo-kultural.

28. COMPETENCE vs PERFORMANCE • Competence: nauukolsakaalamansawikangisangtao • Performance: kakayahanggamitinangwikasaangkopnapaggagamitan

29. DULOG MICROWAVE • Pagpapaunawangpasalitatuladngpamaraangpadula-dulaan o “dialogue conversation”. Gumagamitngmgasiklo o cycles

30. halimbawa • M-1 Para kaninoangpulanglaso? Para saanangpulanglaso? M-2 Para kay Mari Para saiyo. Para sabuhok.

31. HAKBANG • Ilahadangsiklosaisangsitwasyon • Bigkasinngtatlongulit at ipagayasamag-aaral • Ibigayangpagsasanaynaginagamitanngmgakayariangpambalarilabagosanayinsapagtatanong • Magsimulasapayaknatanong at sagothanggangsamasalimuotnapag-uusap • Magkakaroonngtanong-sagotnapagsasanaynasisimulannggurohagnggangsaanglahatngmag-aaral ay makapagtanong at makasagot.

32. PANGALAWANG WIKA • Alinmangwikangnatutuhanmataposmaunawaan at magamitangkanyangsarilingwika o unangwika.

33. PAGSULAT

34. Mga Uri ngPagsulat • Masining: mang-aliw at magpahayag • Akademiko: dumaansaproseso at kritikalnapagsusuri • Jornalistik: repleksyonmulasasarilingkaranasan • Referensyal: ulat,tesis,disertasyon,ensayklopedia,diksyunaryo • Komposisyon: pagsasanayngbaguhan • Propesyonal: eksklusivnapagsulatsaisangtiyaknapropesyon • Suring-basa o suringpelikula

35. URI NG SULATIN • Personal : tala, diary, jornal, liham, pagbati, talambuhay • Transaksyunal: liham-pangangalakal, panuto, memo, plano, proposal, ulat, advertisement • Malikhain: anyo o uringpanitikan

36. PAGKUHA NG KAHULUGAN • A. Pahiwatignakontekstwal (Context Clues)angisangsalita ay hindiiisaangkahulugan. Nababataymangyari pa, angkahulugansakonteksto o gamitnitosaisangpahayag. Muladito, angpahiwatignakontekstwal ay anyong: • 1. Depinisyon:Angkahulugan ay mababasarinsaibangbahagingpangungusap. • Hal: Hindi niyamasikmura at nakakababangpagkataoangmahahayapnasalitangbinigkasngkanyangkaawaysapulitika.

37. 2. Salungatan : Bukodsakasingkahulugan, higitnamabutingmalaman din namanangkahulugansapamamagitanngkasalungatnito. • Hal: Angkabuktutan ay hindidapatnamagkublisaaninoangkabayanihan • 3. Pagsusuri : Lubhangkailangansaparaangitoangkakayahanglinggwistikaupangganapnamasuriangsalitangbinabasa • Hal: Pamanhikan – pamanhik + a n (bakithindipanhik?) Bakuran – bakod + an (bakithindibakud at bakitnaging r ang d?)

38. B. Kolokasyon: Iniisipmunaritoangpangunahingkahuluganngisangsalitabago pa angilangsubordineytnakahulugan. • Hal: Tiyaknamauunamunangmabibigyang-kahuluganang “malalimnahukay” bagoang “malalimnapaghinga” malalimnapagkukuro” at “malalimnaanggabi”

39. C. Cline: Nababatayangkahuluganngsalitasaintensidadngkahulugannitosapahayag. • Hal : paghangapagsuyopagsintapagmamahalpag-ibigpagsamba

40. D. Denotasyon at Konotasyon : Denotasyonangtawagsakahuluganghinangosadiksyunari, gayongangkonotasyonnaman ay umaangkopsagamitsaisangpahayag. • Hal: Mabangoangbulaklakngrosa. (bahaginghalaman – denotasyon) Tuladmo’yisangmagandangbulaklaksahalamanan. (dalaga – Konotasyon) Mabulaklakangiyongdila, kaibigan! (mambobola – konotasyon

41. PAGLILISTA NG MGA DETALYE • SIKWENSYAL: seryengmgapangyayaringmagkakaugnaysaisa’tisa • KRONOLOHIKAL: anumangbagaynainilalahadsaisangparaanbataysaisangtiyaknabaryaboltuladngedad, distansya, tindi, halaga, lokasyon,posisyon, bilang, dami, atbp • PROSIJURAL: seryengmgagawainupangmatamoanginaasahangresulta o hangganan

42. PRESENTASYONG BISWAL • MAPA: pinangyarihanngaksyon • TALAHANAYAN O TABLE: ipinapakitaangmgapaksa at bilang • TSART: itinatalaangmgaimpormasyonsabalangkasnaparaan.

43. MGA URI NG TSART O GRAP • FLOW: prosesomulaumpisahanggangwakas • PIE: sumusukat at naghahambingsapamamagitanngpaghahati-hatinito • BAR: sumusukatngdatosnapatayo o pahalanglabansapamantayangnagpapakitanghalaga, bilang, panahon, o dami • LINE:ginagamitsapagsukatngpagbabago o pag-unlad • PICTOGRAPH: inilalarawananghalaga o bilangngaytemparasapaghahambing

44. LUBUSANG PAGKATUTO • Estratehiyangnagdudulotsamag-aaralngmatagumpay at lubosnapagkabatidsaaralinginilalahadsaisangmaayos at lohikalnapagkakabuo

45. AngmgaTeoryasaPagbasa • TeoryangBottom-up ( Baba-Pataas) • Ito ay isangtradisyunalnapananawsapagbasa. Bungaitonginfluwensyangteoryangbehaviorist nahigitnanagbibigay-fokussakapaligiransapaglinangngkomprehensyonsapagbasa. • Ayonsateoryangito, angpagbasa ay angpagkilalangmgaseryengmganakasulatnasimbulo (stimulus)upangmaibigayangkatumbasnitongtugon (response). Nananaligangteoryangitonaangpagkatutosapagbasa ay nagsisimulasayugtu-yugtongpagkilalangmgatitiksasalita, parirala at pangungusapngteksto, bago pa man angpagpapakahulugansabuongteksto (Badayos, 2000).

46. Teoryang Top-Down • Tinatawagdin itoitongteoryanginside-out o conceptually-drivendahilangkahulugan o informasyon ay nagsisimulasamambabasapatungosateksto. Ito ay nagaganapdahilangmambabasa ay gumagamitngkanyangdatinangkaalaman at mgakonseptongnabuosakanyangisipanmulasakanyangmgakaranasan at pananawsapaligid. Bunganito, nakabubuosiyangmgapalagay at hinuhanakanyanginiuugnaysamgaideyanginilalahadngawtorngisangteksto.

47. TeoryangIskima Mahalagaangtungkulingginagampanansapagbasang dating kaalamanngmambabasa. Ito angbatayangpaniniwalangteoryangiskima. Bawatbagonginformasyongnakukuhasapagbabasa ay naidaragdagsadatinangiskima, ayonsateoryangito. Samakatuwid, bago pa man basahinngisangmambabasaangisangteksto, siya ay may taglaynangideyasanilalamanngtekstomulasakanyangiskimasapaksa. Maaaringbinabasaniyanalamangangtekstoupangpatunayan kung anghinuha o hula niyatungkolsateksto ay tama, kulang o dapatbaguhin. Dahildito, masasabingangteksto ay isang input lamangsaprosesongkomprehensyon. Hindi tekstoanginiikutanngprosesongpagbasa, kundiangtekstongnabubuosaisipanngmambabasa. TatlongYugtongEstratehiyasaPagbasa • 1. BagoBumasa • 2. PinatnubayangPagbasa • 3. PagkataposBumasa

48. TeoryangInteraktiv Ayonsateoryangito, angteksto ay kumakatawansawika at kaisipanngawtor at sapag-unawanito, angisangmambabasa ay gumagamitngkanyangkaalamansawika at mgasarilingkonsepto o kaisipan. Ditonagaganapanginteraksyongawtor-mambabasa at mambabasa-awtor. Anginteraksyon, kung gayon, ay may dalawangdireksyon o bi-directional. • Masasabingangteoryangito ay isangpagbibigay-diinsapag-unawasapagbasabilangisangproseso at hindibilangprodukto.

49. PANGKSYUNAL NA PAGBABASA • Ito’ypagbabasasaiba-ibanglaranganngkabatirantuladngliteratura, musika, sining, agham, matematika,aghampanlipunan, at teknolohiya. • Tinatawag din itongpagbasaparasatanginglayon kung saannalilinangangpaggamitngtalaanngnilalaman, indeks at glosari, almanak at iba pa.

50. PANLUNAS NA PAGBABASA(Corrective/Remedial teaching) • Ito ay laansamgamababagalbumasa, hindimakabasa o may mgadepektosapagbabasa.