120 likes | 306 Views
Ove Eide Norsk dokumentarfilm – historisk. Dokumentarfilm – ei lang og mangfaldig historie. Men mindre kjent enn spelefilmens historie (for dei fleste?) Dokumentarfilm hentar stoffet sitt frå røyndommen, men gir framstillinga ei kunstnarleg form
E N D
Ove Eide Norsk dokumentarfilm – historisk
Dokumentarfilm – ei lang og mangfaldig historie. Men mindre kjent enn spelefilmens historie (for dei fleste?) Dokumentarfilm hentar stoffet sitt frå røyndommen, men gir framstillinga ei kunstnarleg form - kva slags røyndomsbilde finn vi i desse filmane? - kva slags form, tema og bodskap pregar norsk dokumentarfilm i ulike periodar?
Første norsk dokumentarfilm: frå vestlandsk turnstemne i Bergen i 1898. Første tida: ei kinoframsyning sett saman av korte innslag. Populært: kongereportasje og reiseskildringar
Frå 1920-åra: lange dokumentarfilmar • Reiseskildringar / ekspedisjonsfilmar: • Carl Lumholtz: In Borneo – The Land ofthe Head- Hunters, 1920 • Roald Amundsens ekspedisjonar • Norges-filmane (nasjonalpatriotisme) • Amerika-filmar
1930-åra: Arbeidarfilm – film som politisk instrument, ma valfilmar, reportasje. Dokumentarfilmen blir våpen i kultur- og samfunnskamp Natur- og dyrefilmar: Per Høst
Etterkrigstida – frå 40-tal til 1960-åra FILMAVISA: kvar veke frå 1946 til 1963, vanleg som forfilm på kino. Del av attreisingsarbeidet etter krigen, optimisme KRIGSFILMAR KONGEFILMAR Nb: Olympiafilmen, 1952
1950-åra er dokumentarfilmens gullalder på kino. Thor Heyerdahl: Kon-Tiki, 1950 Per Høst: Gjensyn med jungelfolket, 1950 Same Jakki, 1957 Sigurd Angell: Havråtunet, 1956
1960-åra: «Fri kunstnarleg kortfilm» - eksperimenterande, samfunnskritiske, engasjement (Arild Kristo: Undergrunnen, 1966) 1970-åra: politisk engasjement, ny interesse for dokumentarfilmen. Tydeleg politisk bodskap, kampfilmar (arven frå 1930-åra) Kampen om Mardøla, 1972 Hvem eier Tyssedal?, 1975
Frå 1960-åra blir NRK viktigaste kanalen for dokumentarisk kortfilm – størst interesse for opplysningsfilm, mindre for kunstnarleg kortfilm.
Frå 1980-åra Stort mangfald, eksperiment. Knut Erik Jensen – mange filmar med tema frå Nord-Noreg Heftig og begeistret (2001) Maria Fuglevaag Warsinski – Sigrid Undset – et kvinneliv (1993), krigen i tidlegare Jugoslavia Sigve Endresen – For harde livet (1989), Leve blant løver (1998) Margreth Olin – Dei mjuke hendene ( 1998), Ungdommens råskap (2004) Øyvind Sandberg – Folk ved fjorden (2011)
Stort, spennande tema: dokumentarsjangarar i TV. Mange blandingsformer.