Haydar Çelik

1. Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı Haydar Çelik

2. SUNUM ÖZETİ • İlgili mevzuat • Kaplıca tesislerinin ruhsatlandırılması • Denetim ve uygunsuzluk yönetimleri • Peloidler ve izinlendirilmesi 2

3. MEVZUAT • 1593 sayılı umumi Hıfzıssıhha Kanunu, • 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Hakkında Kanun, • 3153 sayılı Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun, • Fizyoterapi ve Bunlara Benzer Müesseseler Hakkında Nizamname, • Kaplıcalar Yönetmeliği (24.07.2001/24472), • Peloidlerin Üretimi ve Satışı Hakkında Tebliğ (21.04.2005/25793), 3

4. KAPLICA TESİSLERİ • Kullanılan termal veya mineralli suyun veya peloidin niteliğine göre oluşturulmuş ve bünyesinde; • Termal tedavi havuzu, • Sıra banyoları, • Peloidoterapi birimleri, • Tipine göre inhalasyon veya içme kürü • birimleri bulunan tesislerdir. 4

5. TALASSOTERAPİ TESİSLERİ • Bünyesinde; • Talassoterapi tedavi havuzu, • Sıra banyoları • İnhalasyon, • Yosun, • Peloidoterapi, • Helioterapi • gibi uygulama birimleri bulunan tesislerdir. 5

6. RUHSATLANDIRMA SÜRECİ A-ENDİKASYON VE TESİS İZNİ Valiliğe/Halk Sağlığı Müdürlüğüne Başvuru İşletmeci iki takım dosya hazırla İnceleme Tespit Kurulu Oluştur/mahallinde İncele/Kaynaktan Numune al THSK/Tıbbi Endikasyon Kurulu Tesis izni ver TERMAL SU Analiz yaptır/Uygun Kurul Raporu hazırla İşletmeci tesisi 3 yıllık süre içinde inşa eder Uygun değil/ Analiz tekrarı Uygun 6

7. RUHSATLANDIRMA SÜRECİ • Tesis İzni İçin Gereken Belgeler • İnceleme ve tespit kurulu raporu (EK-1), • Kaplıca tesisine ait doğal tedavi unsurunun analiz raporu (EK-2), • Doğal tedavi unsurunun tıbbi değerlendirme kurulu raporu (EK-5), • Kaynak koruma alanlarını da kapsayacak şekilde hazırlanmış hidrojeolojik etüd raporu, • Kaynak merkez olmak üzere yarı çapı en az 500 metrelik bir daire dahilindeki çevresinin 1/200 ve 1/25000 ölçekli haritası, 7

8. Tesis İzni İçin Gereken Belgeler • Tesis İzni İçin Gereken Belgeler • Tedavi bölümlerine ait 1/50 ölçekli projeler, • Suyun kullanımına ilişkin ilgili idare ile yapılan sözleşme, • Projelendirilen tesislerin uygun ölçekli imar planı veya ilgili imarın uygun görüşü, • Tesisin kurulacağı alanla ilgili yapılan sözleşme, 8

9. RUHSATLANDIRMA SÜRECİ B-İŞLETME İZNİ Valiliğe/Halk Sağlığı Müdürlüğüne Başvuru İnceleme Tespit Kurulu Oluştur/mahallinde İncele/Kulanım yerlerinden numune al İşletme izni ver İşletmeci iki takım dosya hazırla KAPLICA TESİSİ Analiz yaptır/Uygun Kurul Raporu hazırla Tesisin faaliyete geçmesi Uygun değil/ Analiz tekrarı Uygun 9

10. RUHSATLANDIRMA SÜRECİ EK- 6 (Değişik:RG-09/12/2004-25665) İŞLETME İZNİNE ESAS UYGUNLUK /UYGUNSUZLUK BİLDİRİM FORMU Tesisin Adı: İşletmecinin Adı: İnceleme Tarihi: İnceleme ve Tespit Kurulu Üyeleri: Yapılan incelemelerde...................’ya ait ......................... Tesisisin başvurudaki projeye uygun olarak inşa edildiği/edilmediği; tedavi birimlerinin uygun olduğu/olmadığı belirlenmiştir. Uygunsuzluk belirlendiği taktirde açıklaması: Sağlık Müdürü / Müdür Yardımcısı Gıda ve Çevre Kontrol Şube Müdürü Sağlık Ocağı Tabibi Jeoloji Mühendisi İnşaat Mühendisi Tıbbı Ekoloji ve Hidroklimatoloji Uzmanı Çevre Sağlığı Teknisyeni veya Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon • İşletme İzni İçin Gereken Belgeler • Kullanım yerlerine ait analiz raporu (EK-3), • Uygunluk bildirimi formu, • Mesul müdür ile yapılan sözleşme, • Sağlık personelleri ile yapılan sözleşmeleri ve onaylı diplomaları, • İçme ve kullanma suyunun ne şekilde temin edildiğinin belgelendirilmesi, • Atık suların ne şekilde bertaraf edileceğinin belgelendirilmesi. 10

11. RUHSATLANDIRMA SÜRECİ 11

12. KAPLICA TESİSLERİ A-KAPLICA TESİSLERİNİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI 12

13. KAPLICA TESİSLERİ B-KAPLICA TESİSLERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI 13

14. KAPLICA TESİSLERİ • Kaplıca Tedavisinde Kullanılan Yöntemler • Balneoterapi: Banyo kürleri, içme kürleri, inhalasyon kürleri, peloidoterapi ve diğer balneoterapi yöntemleri, • Klimaterapi (İklim Tedavisi): Açık hava banyoları, arazi kürleri, helioterapi ve diğer klimaterapi yöntemleri, • Balneoklimaterapi: Balneoterapi ve klimaterapi yöntemlerinin bir arada kullanıldığı yöntem, • Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Elektroterapi, egzersiz tedavileri, ergoterapi, masaj ve diğer yöntemler, 14

15. KAPLICA TESİSLERİ • Medikal Tedavi: Kaplıca tedavisi sırasında hastaya lokal veya sistemik olarak uygulanan ilaç tedavisi yöntemi, • Psikoterapi ve Diğer Psikiyatrik Yöntemler, • Destek Uygulamalar: Sağlık eğitimi, diyet uygulamaları, günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesi, davranış değişikliği eğitimleri ve psikolojik destek yöntemi. 15

16. KAPLICA TESİSLERİ • Kaplıca Tesislerindeki Tedavi Bölümleri • Banyo uygulama birimleri; • İçme kürü birimleri; • İnhalasyon kür birimleri; • Peloidoterapi birimleri; • Talassoterapi birimleri; • Gaz banyosu birimleri; 16

17. KAPLICA TESİSLERİ • Kaplıca Tesislerindeki Tedavi Bölümleri-1 • Banyo uygulama birimleri; • Termal tedavi havuz/havuzları, • Sıra banyoları (küvetler), • Lokal banyo aygıtları (ekstremite, oturma banyoları vb.), • Tedavi duşları, • Egzersiz havuzu, • İçme kürü birimleri; en az bir tane içme kür mekanı, uygun dinlenme mekanları, 17

18. KAPLICA TESİSLERİ • Kaplıca Tesislerindeki Tedavi Bölümleri-2 • İnhalasyon kür birimleri; • Bireysel inhalatörler, • İnhalasyon oda veya odaları, • Toplu inhalasyon mekanları (inhalatoryum), • Peloidoterapi birimleri; • Peloid hazırlama birimi, • Peloid banyo küvetleri, • Peloid paket uygulamaları için odalar, 18

19. KAPLICA TESİSLERİ Kaplıca Tesislerindeki Tedavi Bölümleri-3 Talassoterapi birimleri; a) Doğal solaryum mekanları, b) Deniz suyunun ısıtılarak kullanılması söz konusu ise suyun niteliğinin bozulmadan ısıtılması için kullanılacak donanımın yerleştirildiği mekanlar, Gaz banyosu birimleri; a) Gaz banyosu kabinleri, b) Radon gazı inhalasyon ortamlarıdır. 19

20. KAPLICA TESİSLERİ • Fizik Tedavi ve/veya Rehabilitasyon Birimleri • Kaplıca tesisinde bulunan fizik tedavi ve/veya rehabilitasyon birimleri; • Egzersiz birimi; en az 50 metrekarelik bir alan, toplu egzersizler ve aletli egzersizler için düzenlenir. • Masaj birimi; tek oda veya kabinlerin zemin alanı en az 5 metrekare olmalıdır. • Fizik tedavi birimi; tek oda veya kabinlerin zemin alanı en az 5 metrekare olmalıdır. • Hidroterapi birimi (rehabilitasyon havuzu birimi); 2.5 X 2.5 metrekare alan ve 150 santimetre derinlik boyutlarında havuzlardan oluşmaktadır. 20

21. KAPLICA TESİSLERİ • İşletmeci tarafından dikkat edilmesi gereken hususlar • Havuzlarda kullanılan su her hastadan sonra değiştirilmeli, usulüne uygun havuz temizliğinin yapılmasının ardından bir sonraki hastanın kullanımına sunulmalıdır. • Rehabilitasyon havuzlarında karbondioksitli ve kükürtlü sular kullanılmaz. • Fizik tedavi ve/veya rehabilitasyon biriminde soyunma-giyinme dolapları, duşlar, tuvalet ve dinlenme mekanları bulunmalıdır. 21

22. KAPLICA TESİSLERİ • Destek birimleri • Kaplıca tesisinde aşağıdaki destek birimleri de ihtiyaca göre kurulur. • Laboratuvar, • Diyet mutfağı, • Bireysel ve grup terapi imkanı veren psikolojik destek birimi, • Sağlık eğitimi birimi, • Diğerleri. 22

23. KAPLICA TESİSLERİ • Denetimler ve yaptırım • Kaplıca suyunun kullanım yerinden alınan numunelerinde mikrobiyolojik kontroller üç ayda bir, • Kaynaktan alınan numunelerde EK-2’ de belirtilen analizler üç yılda bir, • Kullanım yerinden alınan kimyasal analizler EK-3 de belirtilen formata uygun olarak her yıl yaptırılır. • Kontrol ve denetimlerde herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmesi halinde yasal işlemler yapılır. 23

24. KAPLICA TESİSLERİ Uygunsuzluk yönetimi 24

25. PELOİDLER PELOİD NEDİR? Doğal jeolojik ve/veya biyolojik olaylar sonucu oluşan yer altı ve deniz kaynaklı organik ve/veya inorganik maddeler. 25

26. PELOİDLER • Kaplıca tedavisinde, aşağıdaki peloidler kullanılır. • Turbalar: Yüksek su bağlama kapasitesi olan, asit pH'de peloidlerdir. Çeşitli doğal boya maddeleri, humik asitler ve ciltten emilebilen estrogen benzeri moleküller içeren çamurlardır. • Bataklar: Durgun sularda çöken, ufak tanecikli sedimentlerdir. Mineralli bataklar, termomineral suların kaynaklandığı ortamlarda oluşurlar. • Deniz ve Delta Balçıkları: Bunlar deniz ve akarsu deltalarında çöken, inorganik sedimentlerdir. • Topraklar: Su topluluklarının dışında, katı halde bulunan kayaçların veya organik maddelerin ufalanma, parçalanma ve ayrışması ile oluşan toz sedimentlerdir. 26

27. PELOİDLER A-ENDİKASYON ve ÜRETİM İZNİ Valiliğe/Halk Sağlığı Müdürlüğüne Başvuru İşletmeci iki takım dosya hazırla İnceleme Tespit Kurulu Oluştur/mahallinde İncele/Kaynaktan Numune al THSK/Tıbbi Endikasyon Kurulu Üretim izni ver PELOİD ÜRETİM SÜRECİ Analiz yaptır/Uygun Kurul Raporu hazırla Uygun değil/ Analiz tekrarı Uygun 27

28. PELOİDLER • ÜRETİM İZNİ İÇİN GEREKLİ BİLGİ VE BELGELER • İnceleme ve Tespit Kurulu Raporu (Yönetmelik Ek-1), • Kaynak ve üretim yerine ait peloid analiz raporu (Yönetmelik Ek-4), • Tıbbi Değerlendirme Kurulu Raporu (Yönetmelik Ek-5) , • İş Akım Şeması, • Yerleşim Planı, • İşyeri açma ve çalışma izin belgesi, • Etiket örneği, • Mesul müdür sözleşmesi ve diploma, 28

29. PELOİDLER 29

30. PELOİDLER • PELOİD ÜRETİM İZNİ BULUNAN İLLER • DENİZLİ (2), • GAZİANTEP (1), • İSTANBUL (1), • KASTAMONU (1), • MUĞLA (1), • AFYONKARAHİSAR (1), 30

31. PELOİDLER • ÜRETİM TESİSLERİ NASIL OLMALIDIR?-1 • Üretim iznine sahip olacak, • Üretim yerinin zemini kolay temizlenebilir, pürüzsüz ve dezenfekte edilebilir malzemeden yapılmış olacak, 31

32. PELOİDLER • ÜRETİM TESİSLERİ NASIL OLMALIDIR?-2 • Üretim yeri her türlü haşere ve kemirici girişine ve yaşamasına mani olacak şekilde düzenlenecek ve bunlara dair önlemler alınacak, • Üretim yeri her üretim sonrasında dezenfekte edilecek ve dezenfeksiyon ile temizlikte kullanılacak kimyasal maddeler Bakanlığın izin verdiği ürünler olacak, • Üretim yerinde havalandırma tertibatı bulunacak, • Üretim yerinde kullanılacak suyun niteliği, "İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uygun olacaktır. 32

33. PELOİDLER • ÖZELLİKLERİ NASIL OLMALIDIR? • Analiz raporları doğrultusunda peloidin tanımlanması yapılmış ve tıbbi endikasyonları belirlenmiş olmalıdır. • Paketlenecek peloidler bitki artıkları, taş ve çakıl gibi yabancı maddeleri içermemelidir. • Kuru peloidlerin tanecik büyüklüğü 2 mm veya daha küçük boyutta olmalıdır. • Paketlenecek peloidler, paket açıldıktan sonra kullanıcı tarafından herhangi bir işleme gerek kalmadan doğrudan kullanılabilecek ya da kullanma tarifi verilmek kaydı ile kurutulmuş toz halinde paketlenmelidir. • Peloidler doğal haliyle ve/veya aroma maddesi kullanılarak üretilmelidir.Yapılan tüm işlemlerde peloid nitelikleri değiştirilmemelidir. • Bakanlıkça belirlenen uyarı ve önlemler etiket üzerinde mutlaka bulunmalıdır. 33

34. PELOİDLER • HANGİ ŞEKİLLERDE KULLANILIR? • Peloidler sağlık amaçlı • Bulamaç (macun), • Banyo, • Tek kullanımlık hazır paket balçığı, • Krem, • Pudra, • Yüz maskeleri, • Plaster, • Yakı, • Antiperspiran • Emülsiyon şekillerinde kullanılabilir. 34

35. PELOİDLER • ETİKET ÜZERİNDE HANGİ BİLGİLER YER ALIR? • Etiket üzerinde; • Peloid kaynağının adresi, • Üretim ve son kullanma tarihi, • Net ağırlığı, • Üretim izin tarih ve numarası, • Üretici adı ve adresi, • Parti ve seri numarası ile kullanım yerlerine ilişkin bilgiler yer almalıdır. 35

36. PELOİDLER Tüketiciler yanıltılmamalıdır! Tebliğde belirtilen kurallara aykırı üretim ve satış ile basın, yayın, broşür ve benzeri yollarla tüketicileri yanıltıcı reklam ve herhangi bir şekilde aslına uygun olmayan tanıtım yapılması yasaktır. 36

37. TÜKETİCİ VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI ÇEVRE SAĞLIĞI DAİRE BAŞKANLIĞI 0 312 565 55 35 http://cevresagligi.thsk.saglik.gov.tr TEŞEKKÜRLER 37 TEŞEKKÜRLER