Brzina

1. Brzina

2. Brzina je sposobnost čovjeka da izvede određene pokrete za najkraće vrijeme u zadanim uvjetima • Tri su osnovna oblika ispoljavanja brzine: • Vrijeme motoričke reakcije • Brzina pojedinačnog pokreta • Maksimalna frekvencija pokreta • Dodatna dva oblika ispoljavanja brzine koja se danas u literaturi spominje jesu: • Startna brzina • Maksimalna brzina • Brzinska izdržljivost

3. Elementarni oblici ispoljavanja brzine relativno su nezavisni jedan od drugog • Brzinske sposobnosti čovjeka u velikoj su mjeri specifične • Kod većine maksimalno brzih aktivnosti razlikujemo dvije faze: • Faza povećanja brzine (faza “zaleta”) • Faza relativne stabilizacije brzine

4. Brzina motoričke reakcije • Brzina motoričke reakcije podrazumijeva latentno vrijeme reagiranja na jednostavne i složene reakcije • Za razvijanje brzine jednostavne reakcije koristi se nekoliko metoda: • Ponavljajuća metoda. Sastoji se u ponavljanju što je moguće bržeg reagiranja na iznenadni znak ili promjenu okolinske situacije. • Metoda raščlanjivanja. Svodi se na analitički trening za brzinu reakcije u olakšanim uvjetima i za brzinu pokreta koji slijede osnovnu reakciju

5. Za razvijanje brzine jednostavne reakcije koristi se nekoliko metoda: • Senzorna metoda. Sastoji se od razvijanja sposobnosti registriranja vrlo malih vremenskih intervala • Velika je vrijednost upotrebe elementarnih i sportskih igara u povećanju brzine reakcije • Složene reakcije: • Reakcije na pokretni predmet • Reakcije izbora

6. Metodika razvoja maksimalne brzine pokreta • Ispoljavanje maksimalne brzine ovisi u velikoj mjeri o razvijenosti drugih sposobnosti, znanja i osobina čovjeka (snaga, fleksibilnost, konativne osobine, tehnika kretanja..) • U metodici razvoja brzine izdvajaju se dva pravca: • Usavršavanje brzine određenih pokreta u cjelini • Analitičko usavršavanje faktora od kojih zavisi brzina kretanja

7. Sredstva za razvoj brzine moraju zadovoljiti tri zahtjeva: • Tehnika kretanja mora dopustiti maksimalnu brzinu • Voljni napor mora biti usmjeren na brzinu kretanja • Trajanje aktivnosti treba biti onoliko dugačko da se brzina rada na kraju ne smanjuje zbog napora • Za usavršavanje brzine vodeće su metode ponavljanja i intenzivno intervalna metoda

8. Intervali odmora trebaju biti toliko kratki da se razdražljivost CNS-a bitno ne smanji, te dovoljno dugački da se pokazatelji vegetativnih funkcija mogu vratiti blizu polaznih vrijednosti. • U slučaju stabilizacije brzine upotrebljavaju se metoda razbijanja brzinske barijere i metoda gašenja

9. Dintiman (1997) preporučuje sedam koraka u razvoju brzine: • Bazični trening. Razvijaju se sve sposobnosti, osobine i znanja na temelju kojih se može unaprijediti brzina u daljnjim etapama. To su snažna svojstva, izdržljivost, voljne karakteristike… • Funkcionalna snaga i eksplozivni pokreti s medijalnim i visokim opterećenjima. Takve vježbe uključuju opterećenja u rasponu od 55-85% od 1RM. • Balistika. Naglašena je velika brzina pojedinačnih pokreta.

10. Dintiman (1997) preporučuje sedam koraka u razvoju brzine: • Pliometrija. Tehnologija koja se bazira na brzoj izmjeni ekscentrične i koncentrične kontrakcije u pojedinačnim i ponavljajućim pokretima. • Specifična opterećenja. Naglašava se velika brzina u rasponu od 85-100 % koja je odgovarajuća odgovarajućem sportu. • Sprinterska izvedba i brzinska izdržljivost. Usavršava se tehnika sprinta i zadržavanje maksimalne brzine kroz što dulje vrijeme. • Trening iznad maksimalne brzine. Uključuje različite tehnike za razbijanje brzinske barijere i stabilizacije brzine.

11. Metodske smjernice za trening brzine (Weineck, 1995) • S treningom brzine treba početi rano (od rane školske dobi) jer se na CNS i strukturu mišićnih vlakana u to vrijeme još može utjecati • Elementi brzine i brzinske snage trebaju se naći u svakoj trenažnoj cjelini

12. Metodske smjernice za trening brzine (Weineck, 1995) • Zbog prevencije ozljeda prije treninga brzine i brzinske snage treba redovito izvoditi zagrijavanje. Što je ranije ujutro i što je niža temperatura, to se temeljitije i intenzivnije treba izvesti zagrijavanje. Kod starijih igrača treba zagrijavanje trajati duže nego kod mlađih. Efektivna profilaksa ozljeda: zagrijavanje-istezanje-predopterećenje-opterećenje.

13. Metodske smjernice za trening brzine (Weineck, 1995) • Trening brzine provodi se na početku treninga cjeline (u odmornom stanju) • Trening brzine bit će efikasan samo ako se izvodi maksimalnim tempom. Uspjeh treninga brzine primarno ovisi o intenzitetu opterećenja povezanim s točnošću radnje i preciznošću kretanja. • Pojava umora je znak za prekid treninga. • Treba paziti na optimalan odnos opterećenja i oporavka (npr. opterećenje 3-5’’, aktivan odmor 1-1.5’)

14. Metodske smjernice za trening brzine (Weineck, 1995) • Kod ekipa koje treniraju dva puta dnevno ne treba izvoditi intenzivne treninge brzine u oba treninga • Trening brzine ne bi trebalo izvoditi dan poslije utakmice • Dan prije utakmice može se izvesti kratka start cjelina (npr.2×5-10m) • Da bi se izbjegla stagnacija trening treba biti raznovrstan i mnogostran • Treba paziti da opterećenja odgovaraju potrebama konkretnog sporta • Uz brzinu paralelno treba provoditi trening snage, koordinacije, izdržljivosti…

15. Izbor tipičnih operatora treninga za razvoj dimenzija brzine (prema Jager i Oelschlagel, 1982)

16. Primjeri programa za razne metode treninga (prema Foks, E., 1977)

17. Metodika intervalnog treninga za razvoj brzine i brzinske izdržljivosti (prema G. Winckler, 1991)