240 likes | 532 Views
Sosyal Ağlar ve Demokrasİ. Veri Madenciliği / Büyük Veri. Yrd . Doç . Dr. Şadi Evren ŞEKER İstanbul Medeniyet Üniversitesi. Sosyal ağ nedİr ?. Demokrasi. Etimolojisi : δημοκρ α τί α ( dēmokratía ) Halkın Yönetmesi δῆμος ( dêmos ) ” Halk " ve κράτος ( kratos ) ” Güç / Yönetim "
E N D
SosyalAğlar ve Demokrasİ VeriMadenciliği / BüyükVeri Yrd. Doç. Dr. Şadi Evren ŞEKER İstanbul MedeniyetÜniversitesi
Demokrasi • Etimolojisi: δημοκρατία (dēmokratía) HalkınYönetmesi • δῆμος(dêmos) ”Halk" ve κράτος (kratos) ”Güç/Yönetim" • DemokrasiKültürüNedir? • KültürünTeknolojiilişkisi (Does Artifacts have Politics?) • SosyalAğlar ve SosyalleşmeninSanallaşması • DemokrasininSanallaşması (E-Democracy, Media Democracy, …) • DemokratikKültürünSanallaşması
Demokrasiçeşitleri • Authoritarian • Anticipatory • Christian • Consensus • Delegative • Deliberative • Demarchy • Economic • Electronic • Grassroots • Illiberal • Inclusive • Industrial Islamic Liberal Non-partisan Ochlocracy Participatory Polyarchy Radical Religious Representative direct Social Sociocracy Soviet Totalitarian Tyranny of the majority
Demokarsidoğruyönetimbiçimimidir? • Doğrununtanımınedir? En doğrubildiğinizbilginindayanağınedir? • Doğruluğundaneminolmunmayan (sorgulanmayan) bilgilerin (kibubilgilerortalamabirinsanınbildiğibilgilerin %99’unu oluşturmaktadır) dayanağısadecealgılardır. • Bilgiyialırken, kiminsöylediği,Ne söylediği, Nasılsöylediği • CevapSoruyaVerilir: Sormadığınızsorununcevabınıalamazsınız.
KanaatYayIlmasI (Spread of OpINIONS) • Birtoplumda, sadece %10 tarafındansabitdurulankanaatin, fikrinderinliğinegöredeğişensürelerdebütüntopluluğa hakim olduğugösterilmiştir. • %10 altındakidesteklenenfikirleriçinilerlemegörülememiştir.
Sosyalağlar ve demokrasi • Dijital Tsunami • AkışkanDemokrasi
SosyalAğDemokrasİSİ • Sosyalağlarhayatımızagirdi ve engellenemez • İnternet birkültürbirgörüş ve birpolitikataşıyor • Bu politikanınbirparçası da etkileşimlidemokrasi (insanlarnasılsosyalağlara, haberlere, resimleredokunuyorsa, demokrasiye de dokunacaktır) • Ikiboyutludemokrasi (sosyalağlardanbilgininalındığı ve uygulandığı, uygulamalarıniseyinesosyalağlardayayıldığı) • iDemocracy (Interactive Democracy) • eDemocracyyukarıdanaşağıyauygulamadır (anti-demokratik) • iDemocracyiseaşağıdanyukarıyauygulamadır (demokratikyapılanma)
iDemocracy • Kayıtlıherkesyenibirkanunönerisindebulunabilir • Kayıtlıherkes, birkanundüzeltmesiveyaiptalinitalepedebilir • Kayıtlıkişiler, kanuntekliflerinigörebilir, fikirbeyanedebilirveyaalternatiflerönerebilir • Kayıtlıkişiler, fikridestekleyebilir (+1) veyadesteklemeyebilir (-1) • Yeterlidesteğeulaşanteklifler (+1) parlementotarafındanincelenir • Parlemento, kanunteklifinialternatifleriilebirlikteelealmakzorundadır • Teklifler (ve alternatifleri) ilgilitaraflartarafındanoylanmaküzere (mahalle, il, ilçe, ülkegeneli) oylamayaaçılır ve gereklidurumlardareferandumagider • Parlementotanımıitibariyledanışmakurulu ve sekreterişleriniyürütmüşolur • Halkınaktifkatılımıesastır, ilgisiztoplumlardabaşarısızolmasıolasıdır
SosyalAğlar • En kötüespiri : Kim Ağlar? • Facebook arkadaşım ‘intiharınsınırındayım, biruçurumdandüşmeküzereyim’ yazmış, hiçdüşünmedenonudürttüm(poke). 3. Eklenenyenibirözellikle, yakındaaradığınızherşeyisosyalağlardabulabileceksiniz, hayatınızınkaybolanbinlercesaatidışında 4. Sosyalağların 450bin kişininişbulmasınasebepolduğuiddiaedilmiş, maleseffacebookresimleriyüzünden 550bin kişiişinikaybetmiştir. 5. Facebook kullanıcısayısı 500 milyonugeçti, işsizliğinneden %10 olduğunuartıkaçıklayabiliriz.
SosyalAğlar Ne İşeyarar? • Tıbbikonular, salgınhastalıklarınkontrolü vs. • Sosyalizleme (Terörolayları, gizliörgütler) (community Extraction) • BağlantıTahminleri (link prediction) • Kişitakibi (işbaşvurusüreçleri) • TicaretveReklamPazarı • Yeniişalanları
GüncelbazIkonular • Big Data (BüyükVeriKavramı) nasılsaklanacağıvenasılişleneceği • Elektronikişler (E-Ticaret, E-Eğitim, E-Devlet, E-Yönetim) • SNA (Social Network Analysis) – Graph Theory • VeriGüvenliğiveKişisellik (Privacy) • Social Hacking (SosyalGüvenlik) • HukukiSüreçler
VerİMadencİLİĞİNedİR? • Herhangibirveriüzerindenanlamlıvetekraredilebilirsonuçlarüretmeyiamaçlar: • Marketlerdesepetanalizi (kampaynareklamsüreçleri) • Askeristratejiörüntüleri (patterns) • Piyasayapısı (borsaanalizi) • Bioinformatics (tahliller, bulgular, teşhisler) • Yazartanıma • Seçimanalizleri, Sosyalolaylarınanalizi (anketlerealternatif) • İstatistik = Kehanet (R. Guenon) • İstatistik vs. Olasılık
Soru? • A, B’yibeğendiyseamaC’yibeğenmediyse, C ise D veE’yibeğendiyseve hem D hem de E, A’yıbeğendiyseamaA’nınD’ninvarlığındanhaberi bile yoksa, E’nin, C’ninD’yiveE’yibeğendiğinibilebilmesiiçin F, G’nin B ilekonuşmasınıteşviketmeli mi kibusayede C, H’ninçevresinibiraz da olsaetkileyebilsin
GELECEK? • Extension (Uzama) • Büyüyen İnternet • Her Zaman, Her Yerden, Herşey • M2M, IoT (Internet of Things) • MilyonlarcaCihaz… • Expansion (Genişleme) • YüksekBağlantıhızı • Spectrum optimisation (many-to-many hedefalgısı) • Enhancement (Gelişme) • Akıllıağlar • VeriMerkezliveiçerikyönelimliağlar • İçerikduyarlıağlar
Genetic vs. Memetic • Meem’lerkültürelsembollervedüşüncelerdirveinsandaninsanageçer • GEN dikeyolarakakar, Meemiseyatayilerleyebilir • Meem’lerinsandayaşayabilirölebilirdönüşebilir (mutasyon) veyadahaöncekimeem’lerileçarprazlanabilir (xover) Kara propaganda, Yalanıntekrarı, Ümitsizlik, yitirilmişlik, yanlızlıkgibiduygularınfikirlerietkilemesi The Selfish Gene, Richard Dawkins, 1976
Sentimental analysis • Kutupsallık (polarity) • Seçimvesiyasikonuşmaörnekleri • Kelimeler, resimler, arkadaşlarveifadelerinkutupsallığı • Graph Mining • Image Mining
HukuksalSüreçler • Sosyalağdakivarlıklar (resim, yazı, video) kiminmalıdır? • Sosyalağlardakiaçıklamalar basın açıklamasıhükmündemidir? Kamuyaduyurumudur? • Kişiselbilgilerinçalınması, kopyalanmasıvetaklidinasılsorunlardoğurur? • İnternet üzerindekiiletişimsayesindesuçluları, suçişlemedenyakalamakmümkünmüdür? Bu devlete ne kadaryetkitanır? (NSA)
SNA Modelleri • SIR Modeli • Susceptible (S) : Henüzbulaşmamışkişiler • Infected (I) : Enfeksiyonkapmışkişiler • Recovered (R): Enfeksiyonuatlatmışkişiler (bağışıklıkkazanmışlar) • StokastikAktörYönetlimli Model • Zamanabağlıolarakmodelinevrilmesi • BelirlizamanlardakiağkontrolüsürekliMarkofZinciridir • Ağdakievrilmeaktörlerinfaydafonksiyonlarınımaksimizeetmeçabalarınagöreevrilir • GörülmeyenUzayModeli • Aktörlerarasındakiilişkiihtimali, ağıngörülmeyenyanındayatar • Sosyalağilişkisi, maximum benzetim (likelihood) ve Bayesian Ağdayatarve MCMC ileanalizedilir.
"Onlarkiharcadıklarızamanisrafetmezler, cimrilik de yapmazlar, ikisiarasıortayolututarlar." (el-Furkan, 25/67) Upgrade çılgınlığı "Bilmediğinşeyinardınadüşme, çünkügöz, kulak vekalphepsisorumludur, mutlakasorguyaçekilecektir." (İsra, 17/36), paylaşımlarınvebali “Hem vakarlaevinizdedurun da dahaöncekiCahiliyedönemindeolduğugibisüslenipdışarıçıkmayın.”AhzâbSûresi, 33/33, Kadınlar "Kişiye, yalanolarak, her duyduğunuanlatmasıyeter!" (EbûHureyreradıyallahuanh. Müslim) BirMüslümanınkalbinikırmak, haksızolarakincitmek, Kâbe'yi 70 kereyıkmaktandahagünahtır. [Rıyad-un-nasihin], münakaşavetenkit İnsanlarıngizlişeyleriniaraştırmayın, kusurlarınıgörmeyin![Müslim], Tecessüs Bu paylaŞIMSenİn Son PaylaşIMINOlabİLİR! Sosyalağlarda da salihlerleolunuz Yalan, mubalağa, vekendinimethetmek, biriniövmekveyermeksosyalağlardaoluncagerçekhayattanfarklıdeğildir. Sosyalağlarda her paylaştığımızdansorumluyuz.