MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE HALLERİ

1. MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE HALLERİ

2. MADDE BİLGİSİ • KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDEDENİR. • Maddenin şekil almış haline cisim denir • Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir • Maddeler doğada katısıvıgaz halindebulunabilir

3. A-Maddenin KATI hali • Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır • Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır • Moleküller titreşimhareketi yaparlar. • Örnekler :Bardak saat masa sıra vs

4. B-Maddenin SIVI hali • Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır • Şekilleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar • Tanecikler arası boşluk daha fazladır • Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır • Akışkandır(moleküller birbirinin üzerindenkayar) • Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

5. C-Maddenin GAZ hali • Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar • Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise çok azdır • Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler • Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

6. KIRAĞILAŞMA ERİME BUHARLAŞMA KATII SIVI GAZ YOĞUNLAŞMA DONMA SÜBLİMLEŞME ISI VERİR DÜZENLİLİK ARTAR Madenin hal değişimi Isı alır DÜZENSİZLİK ARTAR

7. Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri • RENK • SAYDAMLIK VE OPAKLIK • KOKU TAD • SERTLİK YUMUŞAKLIK Ayten Kıral

8. Maddenin ORTAK özellikleri • KÜTLE • HACİM • EYLEMSİZLİK • ELEKTRİKLİ YAPI BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER

10. Katı mı-sıvı mı- gaz mı

11. Hangisi Sıkışır? Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi?

12. Maddelerin özelliklerini bulalım:

13. Okulumuzun binası bir bütün mü?

14. ORGANİZMAYI OLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR ORGAN HÜCRE ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI????? HÜCREYİ OLUŞTURAN KARBONHİTRATVE YAĞ ATOMLAR

15. Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Elementler saf maddelerdir.

16. Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. Bu atom kümelerineMOLEKÜLdenir.

17. Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken; bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur. Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır.

18. MOLEKÜLLER KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) BASİT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM)

19. BİLEŞİK Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. İki yada daha fazla çeşitte element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddeye denir.

20. SAF MADDELER ELEMENTLER BİLEŞİKLER MOLEKÜLER YAPIDA OLANLAR MOLEKÜLER YAPIDA OLMAYANLAR ATOMİK YAPIDA OLANLAR MOLEKÜLER YAPIDA OLANLAR

21. KÜRE • Atomlar …….. biçimlidir. • Deneyde alkolün içine atılan iyot kristallerine ne olmuştu? • İyot kristalleri alkolün içinde çözünerek alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik? • Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız? • İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım.

22. Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur. • Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı …………………… ATOMLARDAN KANITLANMIŞTIR. Ayten Kıral

23. Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik.

24. Daha önce incelediğimiz modellerden farkı var mı? • Su ve iyotta gördüğümüz bu “atom kümelerine” MOLEKÜL diyoruz. • Su, su moleküllerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Su molekülleri iki hidrojen ve bir oksijen atomu içerir. • İyot molekülleri de bir araya gelerek iyodu oluşturur.

25. Hücreyi de yeteri kadar büyütürsek daha küçük iç yapılarını görebilir miyiz? • Hücrenin büyütülmesi ile çekirdeği, çekirdeğin büyütülmesi ile molekülleri, moleküllerin büyütülmesi ile de ……… görebiliriz. ATOMLARI

26. DAHA SONRA ARAŞTIRMA YAPAN BİLİM İNSANLARINA GELİNCE; • John Dalton(Can Daltın), atomların içi dolu, berk ve bölünmez olduğunu söylemiştir. • Becquerel(Bekerel) ve Madam Curie(Madam Kuri)’ nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

27. Tarihten • ATOMUN TARİHÇESİ • John Dalton(1766-1844) • J.J.Thomson(1856-1940) • Ernest Rutherfort(1871-1937) • Niels Bohr(1885-1962)

28. Ayten Kıral

29. MADDENİN ÖZELLİKLERİ • Fiziksel özellikler • Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir. • Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir

30. fiziksel değişimler • Kömürün toz haline gelmesi• Demirin tel ve levha haline gelmesi• Kağıdın yırtılması• Suyun buharlaşması• Şekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz.*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel

31. KAR YAĞMASI FİZİKSEL BİR OLAYDIR. Ayten Kıral

32. Kimyasal özellikleri • Kimyasal özellikleri • Maddenin maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir. • Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir. •    Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suylareaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.

33. kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı *** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. *** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.

34. SAF (ARI) MADDELER • Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir atomlar moleküller

35. elementler • Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler . H:HİDROJEN O:OKSİJEN C:KARBON Fe:DEMİR

36. bileşikler • İki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BİLEŞİK DENİR Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR

37. SAF OLMAYAN MADDELER • İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞAKARIŞIM DENİR • KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER

38. Karışımlar birden fazla faklı maddeden oluşur. Karışımı oluşturan tanecikler farklı moleküller Veya farklı atomlar olabilir

39. HETEROJEN KARIŞIMLAR Her tarafında farklı özellik gösteren tek bir-madde gibi gözükmeyen karışımlardır. maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı , beton parçası, toprak  heterojen karışımlara örnek verilebilir.  • Heterojen karışım emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere ikiye ayrılır.

40. SÜSPANSİYON • Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen olarak dağılmış şeklidir. • Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu karışımı gibi

41. EMÜLSİYON • Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış hâlidir. • Su–zeytinyağı karışımı, su–benzin karışımı, gibi.

42. HOMOJEN KARIŞIMLAR ÇÖZELTİ • Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken karışımlardır. Homojen karışımlara genel olarak “çözeltiler” de denir.  • Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu  ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir.

43. Bütün maddeler taneciklerden oluşmuştur Ve tanecikler hareketlidir Katılar: TİTREŞİM Sıvılar ve gazlar: ÖTELEME HAREKETİ yaparlar. Ayten Kıral

44. TİTREŞİM ÖTELEME