Wiedza o społeczeństwie

1. Wiedza o społeczeństwie Temat: Polska w strukturach międzynarodowych

2. Polska w ONZ Mimo, że Polska nie brała udziału w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco , to ze względu na wkład w zwycięstwo nad faszyzmem należy do grona założycieli organizacji. Polska, od chwili powstania organizacji jest najaktywniejszym z jej członków. Od początku lat 70 – tych polskie jednostki wojskowe uczestniczą w operacjach pokojowych ONZ. Obecnie pełnią służbę m.in. na Wzgórzach Golan i w południowym Libanie. Od 1992 roku w operacjach pokojowych bierze udział także polska policja (np. w Kosowie). Dotychczas w operacjach pokojowych wzięło udział ok. 50 tys. Polaków. Przez wiele lat Polska była jednym z krajów najbardziej zaangażowanych w operacje pokojowe. Obecnie w związku z wejściem do NATO i udziałem w organizowanych przez nie misjach udział Polaków znacznie się zmniejszył. Wzgórza Golan

3. Polska w ONZ Obok operacji pokojowych drugim obszarem aktywności Polski na forum ONZ było rozbrojenie i kontrola zbrojeń. Od 1959 roku Polska uczestniczyła w pracach Komitetu Rozbrojeniowego (od 1984 roku pod nazwą Konferencji Rozbrojeniowej) oraz wyszła z wieloma inicjatywami. Kolejnym obszarem aktywności Polski w ONZ jest ochrona praw człowieka na terenie byłej Jugosławii. Polska uczestniczyła w pracach głównych organów ONZ, w latach 1946 – 1947; 1970 – 1971; 1982 – 1983; 1996 – 1967 była niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa, a w latach 1992 – 2000 członkiem Rady Społeczno – Gospodarczej.

4. Polska w ONZ Siły pokojowe ONZ jest to część sił zbrojnych państw oddanych do dyspozycji ONZ w celu przeprowadzenia konkretnych operacji pokojowych. Siły te powoływane są w trybie doraźnym przez Zgromadzenie Ogólne lub Radę Bezpieczeństwa ONZ, zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych. W założeniach ONZ, siły pokojowe stanowią – dla państw w nich uczestniczących – nieprzymusowy instrument kontroli konfliktów zbrojnych. Wybrane misje pokojowe z udziałem Polaków: 1974 – UNDOF – Siły ONZ ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan – 1046 (353 Polaków), 1978 – UNIFIL – Tymczasowe Siły ONZ w Libanie – 1990 (214 Polaków), 1993 – UNOMIG – Misja Obserwacyjna ONZ w Gruzji – 134 (7 Polaków), 1999 – UNMIK – Misja Tymczasowej Administracji ONZ w Kosowie – 1965 (101 Polaków), 1991 – MINURSO – Misja ONZ na rzecz Referendum w Saharze Zachodniej – 213 (1 Polak), 1999 – MONUC – Misja ONZ w Demokratycznej Republice Konga – 17 692 (3 Polaków), 2000 – UNMEE – Misja ONZ w Etiopii i Erytrei – 3369 (6 Polaków), 2003 – UNMIL – Misja ONZ w Liberii – 15 825 (5 Polaków), 2004 – UNOCI – Operacja ONZ na Wybrzeżu Kości Słoniowej – 7621 (2 Polaków), 2005 – UNMIS – Misja ONZ w Sudanie – 10 224 (2 Polaków).

5. Polska w ONZ • Do najważniejszych inicjatyw Polski na forum ONZ należy: • propozycja utworzenia Europejskiej Komisji Gospodarczej - 1946, • plan Rapackiego, który dotyczył utworzenia w Europie Środkowej strefy bezatomowej – 1957, • Deklaracja praw dziecka – 1959, • plan Gomułki będący propozycją zamrożenia zbrojeń w Europie Środkowej – 1964, • konwencja o nieprzedawnianiu zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości – 1968, • Konwencja praw dziecka – 1990, • ogłoszenie Międzynarodowego Roku Rodziny – 1994, • Konwencja o zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej – 1996. Adam Rapacki , minister spraw zagranicznych 1956 - 1968 2 października 1957 Adam Rapacki na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych przedstawił propozycję utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej – tzw. Plan Rapackiego. W 1964 postulował zwołanie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie KBWE. Wycofał się z życia politycznego w okresie wydarzeń marcowych w 1968 w proteście przeciwko prześladowaniom osób żydowskiego pochodzenia.

6. Polska w ONZ Najważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ Bohdan Stefan Winiarski, sędzia i przewodniczący Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze w latach 1964 – 1967. prof.dr hab. Manfred Lachs, sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w latach 1967 – 1993. Popiersie Bohdana Winiarskiego w Łomży prof.dr hab. Manfred Lachs

7. Polska w ONZ Najważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ Bogdan Lewandowski , zastępca Sekretarza Generalnego latach 1972 – 1983. Bogdan Lewandowski Eugeniusz Wyzner, zastępca Sekretarza Generalnego latach 1983 – 1993 i od 2002. Eugeniusz Wyzner

8. Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej Sierpień 1988 rok – Polska złożyła oficjalny wniosek o ustanowienie stosunków dyplomatycznych z EWG, a miesiąc później te stosunki nawiązała. Lipiec 1989 rok – Polska otworzyła misję przy wspólnotach Europejskich. Pierwszym akredytowanym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej w Brukseli został Jan Kułakowski. Wrzesień 1989 rok – Polska i EWG podpisały umowę w sprawie handlu i współpracy gospodarczej. Maj 1990 rok – Rzeczypospolita Polska złożyła w Komisji Europejskiej w Brukseli oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Grudzień 1991 rok - w Brukseli podpisano Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczypospolitą Polską a Wspólnotą Europejską oraz ich państwami członkowskimi. Jan Kułakowski

9. Polska w UE • Postanowienia Układu Europejskiego obejmowały: • ustanowienie odpowiednich ram dla dialogu politycznego, który miał umożliwić rozwój bliskich stosunków politycznych między stronami, • popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych między stronami, sprzyjających dynamicznemu rozwojowi gospodarki w Polsce, • stworzenie podstaw do pomocy finansowej i technicznej dla Polski, • ustanowienie właściwych ram dla stopniowej integracji Polski ze Wspólnotami, • popieranie współpracy w dziedzinie kultury.

10. Polska w UE Czerwiec 1993 rok - Rada Europejska w Kopenhadze wyraziła wolę przyjęcia do UE krajów stowarzyszonych i sformułowała kryteria tego rozszerzenia adresowane do państw kandydujących, tzw. kryteria kopenhaskie. • Kryteria kopenhaskie obejmowały następujące zagadnienia: • polityczne – osiągnięcie przez państwo kandydujące stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości narodowych, • ekonomiczne – istnienie sprawnej gospodarki rynkowej oraz zdolność przeciwstawiania się presji konkurencji i siłom rynkowym działającym wewnątrz Unii, • zdolność wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z członkowstwa i wspólnotowego dorobku prawnego, w szczególności podzielanie celów politycznych, gospodarczych i walutowych Unii, a także korzystanie z praw wynikających z członkowstwa, • warunek, że Unia będzie właściwie przygotowana na przyjęcie nowego członka i nie zahamuje to tempa procesu integracji europejskiej.

11. Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej Luty 1994 rok – wszedł w życie Układ Europejski w sprawie wykorzystania Polski ze Wspólnotami. Kwiecień 1994 rok – Minister Spraw Zagranicznych RP (Andrzej Olechowski) złożył w Atenach na ręce prezydencji greckiej oficjalny wniosek o członkowstwo Polski w Unii Europejskiej. Czerwiec 1995 rok – na posiedzeniu Rady Europejskiej w Cannes z udziałem szefów państw i rządów krajów stowarzyszonych z UE przyjęto Białą Księgę w sprawie przygotowania krajów stowarzyszonych do integracji z jednolitym rynkiem UE. Andrzej Olechowski, minister spraw zagranicznych, 1993 - 1995

12. Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej Październik 1996 rok – na mocy ustawy rozpoczął działalność Komitet Integracji Europejskiej pod przewodnictwem premiera Włodzimierza Cimoszewicza. Swoje zadanie KIE wykonywał za pośrednictwem Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. • Do zadań Komitetu Integracji Europejskiej należało: • koordynowanie procesów integracyjnych i adaptacyjnych połączone z inicjowaniem oraz organizowaniem działań kształtujących te procesy, • opiniowanie aktów prawnych pod względem ich zgodności z prawem europejskim, • przygotowanie procesu integracji pod względem koncepcyjnym, informacyjnym i kadrowym, • współpraca z Komisją Europejską oraz ze strukturami samorządowymi w Polsce umożliwiająca ich udział w działalności różnych instytucji Unii Europejskiej, • przedstawianie Radzie Ministrów założeń programów dostosowawczych oraz integracyjnych z UE, projektów rozstrzygnięć w zakresie dysponowania funduszami zagranicznymi, propozycji aktów prawnych dotyczących działań dostosowawczych i procesu integracji, a także sprawozdań z realizacji tych działań. Włodzimierz Cimoszewicz

13. Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej Styczeń 1997 rok – polski rząd przyjął Narodową Strategię Integracji – pierwszy dokument programowy, w którym określono główne cele i drogi dochodzenia Polski do członkowstwa w UE. Grudzień 1997 rok – Rada Europejska na sesji w Luksemburgu podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Cyprem, Czechami, Estonią, Polską, Słowenią i Węgrami oraz ustanowiła program Partnerstwa dla członkowstwa. Marzec 1998 rok – nastąpiło oficjalne otwarcie dwustronnych negocjacji z 6 państwami kandydującymi (Cyprem, Czechami, Estonią, Polską, Słowenią i Węgrami). Flaga Czech Flaga Cypru Flaga Estonii Flaga Słowenii Flaga Polski Flaga Węgier

14. Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej Czerwiec 2001 rok – podczas posiedzenia Rady Europejskiej wGöteborgu przywódcy państw UE potwierdzili wolę zakończenia negocjacji akcesyjnych do końca 2002 roku i poszerzenia UE w terminie, który umożliwi już nowym państwom członkowskim udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 roku. Listopad 2001 rok – Danuta Hübner została nominowana na stanowisko sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej i szefa UKIE oraz sekretarza stanu w MSZ odpowiedzialnego za całość zagadnień związanych z integracją europejską. Grudzień 2002 rok – podczas szczytu w Kopenhadze Rada Europejska przyjęła wyniki negocjacji akcesyjnych z państwami kandydującymi (Polska negocjowała do ostatniej chwili warunki w strefie finansów, budżetu oraz rolnictwa). Danuta Maria Hübner

15. Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej Luty 2003 rok – wszedł w życie Traktat nicejski (podpisany w 2001 roku) przygotowujący instytucje Unii do rozszerzenia o nowe państwa. Kwiecień 2003 rok – Rada Ministrów RP zaakceptowała Traktat akcesyjny i upoważniła premiera i ministra spraw zagranicznych do jego podpisania. 16 kwietnia 2003 rok – w Atenach przedstawiciele 15 państw członkowskich i 10 państw przystępujących do Unii podpisali Traktat akcesyjny. 7-8 czerwca 2003 rok – w referendum akcesyjnym w Polsce (07-08.06) wzięło udział 58,85% spośród uprawnionych obywateli. Z tej grupy 77,45% opowiedziało się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. 1 maja 2004 rok – Traktat akcesyjny wszedł w życie. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej.

16. Zasady reprezentacji Polski w instytucjach UE • Polska w 2002 roku wynegocjowała zasady reprezentacji w strukturach europejskich: • w Parlamencie Europejskim przyznano Polsce 54 spośród 732 miejsc, • w Radzie Unii Europejskiej – od 1 listopada 2004 roku przyznano Polsce 27 głosów z 321, • w Komisji Europejskiej Polska, jak każde państwo członkowskie, ma prawo do jednego przedstawiciela w kolegium (komisarza), zgodnie z obowiązującą procedurą. Obecnie członkiem Komisji jest Danuta , • w Trybunale Sprawiedliwości uzyskała prawo nominowania jednego sędziego, a w sądzie I instancji – co najmniej jednego, • jeden z członków Trybunału Obrachunkowego będzie obywatelem polskim,

17. Zasady reprezentacji Polski w instytucjach UE • w Komitecie Ekonomiczno – Społecznym i w Komitecie Regionów otrzymała po 21 miejsc, • w Europejskim Banku Centralnym od dnia akcesji Polska jest reprezentowana w Radzie Ogólnej przez prezesa Narodowego Banku Polskiego, a od wejścia naszego kraju do Unii Gospodarczej i Walutowej – prezes NBP będzie także członkiem Rady Zarządzającej EBC, • od dnia akcesji nasz kraj jest akcjonariuszem w Europejskim Banku Inwestycyjnym i ma swoich reprezentantów w głównych organach Banku: Radzie Dyrektorów (1 przedstawiciel) i Radzie Gubernatorów (1 przedstawiciel), • po uzyskaniu członkowstwa przez Polskę język polski stał się jednym z języków oficjalnych UE.

18. Szanse wynikające z członkowstwa w Unii • utrwalenie demokratycznych struktur władzy publicznej z uwzględnieniem zasad pomocniczości i solidarności społecznej, • podniesienie konkurencyjności polskiej gospodarki na wspólnym runku i na rynkach trzecich, • rozwój i modernizacja infrastruktury, m.in. na obszarach wiejskich, • więcej inwestorów z zagranicy, • pomoc finansowa na wyrównanie poziomu życia w najuboższych regionach, • dopłaty bezpośrednie dla rolników i modernizacja rolnictwa, • nowe miejsca pracy w kraju i otwarcie rynków pracy w innych krajach,

19. Szanse wynikające z członkowstwa w Unii • lepsze szanse edukacji i rozwoju dla młodzieży w ramach programów europejskich, • większe możliwości rozwoju zasobów ludzkich z wykorzystaniem funduszy wspólnotowych, • upowszechnianie polskiej kultury oraz osiągnięć naukowych i technicznych, • lepsza ochrona granic Polski (zewnętrznych granic Unii), przy jednoczesnym otwarciu granic wewnątrzunijnych, • zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wspólnej polityki obronnej. Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO (JFTC) Sztab Generalny WP Wielonarodowy Korpus Północ - Wschód

20. Zagrożenia wynikające z członkowstwa w Unii • obciążenia finansowe budżetu jako warunek korzystania ze środków i programów unijnych, a także wysoka składa do budżetu unijnego, • zwiększenie emigracji, zwłaszcza ludzi młodych, zdolnych i wykształconych, w poszukiwaniu lepszych perspektyw życiowych, • zanikanie tradycji narodowych, obyczajowych, kulturowych na rzecz ich unifikacji, • szybszy wzrost kosztów życia przy wolniejszym wzroście dochodów, a więc w konsekwencji większe rozwarstwienie mieszkańców naszego kraju, • frustracja z powodu odległych perspektyw upowszechniania wspólnotowych standardów życia, • kłopoty ze zbytem towarów krajowych wobec wielości towarów wyprodukowanych w innych krajach.

21. Polska w NATO Polska przystąpiła do Paktu Północnoatlantyckiego 12 marca 1999 roku. Od tej pory NATO jest traktowane jako fundament bezpieczeństwa. Polska angażuje się w obszary działalności organizacji, m.in. w proces rozszerzenia, kontrolę zbrojeń i rozbrojenie, walkę z terroryzmem, zarządzanie kryzysowe w wypadku zagrożeń, współpracę NATO z Rosją i Ukrainą, a także współpracę naukową między specjalistami z różnych państw. Polska uczestniczy w operacjach pokojowych NATO. Polscy żołnierze przebywają w Bośni i Hercegowinie w ramach SFOR, w Kosowie w ramach KosovoForceoraz w Afganistanie w ramach ISAF (w 2007 roku Polska przejmuje dowództwo nad tymi siłami). Żołnierze polscy w Afganistanie

22. Polska w OBWE Polska od początku była aktywnym uczestnikiem Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a w konsekwencji Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Przed przystąpieniem do NATO OBWE była dla Polski ważnym gwarantem bezpieczeństwa w Europie. Obszarem aktywnej działalności Polski w OBWE było rozwiązywanie konfliktów lokalnych. Polscy oficerowie brali udział w misjach w Gruzji, Macedonii, Mołdawii. W 1998 roku Polska objęła przewodnictwo w OBWE. Funkcję przewodniczącego objął minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek. Priorytetami polskiego przewodnictwa było zapobieganie kryzysom i konfliktom w różnych częściach Europy, ochrona praw człowieka, mniejszości narodowych i wolności mediów oraz promocja współpracy gospodarczej. Bronisław Geremek

23. Polska w Radzie Europy Polska przystąpiła do Rady Europy w 1991 roku. Miało to szczególne znaczenie, ponieważ stanowiło potwierdzenie, że Polska jest krajem demokratycznym, przestrzegającym praw człowieka, a także zostało odczytane jako pierwszy krok w kierunku integracji z innymi strukturami zachodnioeuropejskimi (UE i NATO). Od 10 listopada 2004 roku do 17 maja 2005 roku Polska przewodniczyła tej organizacji. Przewodniczącym Komitetu Ministrów był minister spraw zagranicznych RP Adam Rotfeld. Do priorytetów Rady Europy w czasie polskiego przewodnictwa należało umacnianie jedności kontynentu po rozszerzeniu UE, umacnianie praw człowieka, rozwijanie demokracji lokalnej i promowanie dialogu międzykulturowego. Zwieńczeniem polskiego przewodnictwa w organizacji był szczyt szefów państw i rządów państw członkowskich Rady Europy, który odbył się 16-17 maja w Warszawie. Adam Rotfeld