Dane INFORMACYJNE (do uzupełnienia)

2. Dane INFORMACYJNE (do uzupełnienia) • Nazwa szkoły: • Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II w Somoninie • ID grupy: • 96/62_mp_g1 • Kompetencja: • Matematyka i przyroda • Temat projektowy: • Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat • Semestr/rok szkolny: • IV 2011/2012

3. Zmysły – zdolność odbierania bodźców zewnętrznych. Na każdy ze zmysłów składają się odpowiednie narządy zmysłów, w których najważniejszą rolę odgrywają receptory wykształcone w kierunku reagowania na konkretny rodzaj bodźców oraz odpowiednie funkcje mózgu. Co to są zmysły?

4. Ucho

6. Ucho: • narząd słuchu występujący jedynie u kręgowców, • najbardziej złożone i rozwinięte uszy występują u ssaków, • odbiera fale dźwiękowe, przekształca je w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. 

7. Budowa ucha

8. Ucho zewnętrzne wychwytuje fale dźwiękowe, wzmacnia je i kieruje na błonę bębenkową. • Składa się z: • małżowiny usznej, • przewodu słuchowego zewnętrznego, • powierzchni zewnętrznej błony bębenkowej. Ucho zewnętrzne

9. Ucho środkowe to niewielka przestrzeń w czaszce wypełniona powietrzem. Jego zadaniem jest mechaniczne wzmocnienie i doprowadzenie fal dźwiękowych do ucha wewnętrznego (poprzez okienko owalne). • W skład ucha środkowego wchodzi: • błona bębenkowa, • trzy kosteczki słuchowe, • trąbka Eustachiusza. Ucho środkowe

10. To najbardziej skomplikowany odcinek narządu słuchu. • Składa się ono z: • przestrzeni wewnątrz kości czaszki, zwanych błędnikiem kostnym. Ucho wewnętrzne

11. Okienko owalne (przedsionka) – błona stykająca się bezpośrednio ze strzemiączkiem, ułatwiająca przejście drgań z ucha środkowego do wnętrza ślimaka. Okienko okrągłe – błona nie stykająca się z zewnątrz z żadną z kostek, ale również mogąca przekazywać (nie wzmocnione) drgania do wnętrza ślimaka. Elementy odpowiedzialne za słuch

12. Ślimak – najważniejsza część ucha wewnętrznego, z wyglądu przypominająca muszlę ślimaka. Jest to długi, zwężający się kanał kostny, zwinięty spiralnie i wypełniony w całości płynem, w którym zawieszone są otolity.

13. Przebieg bodźca akustycznego fala dźwiękowa ->małżowina uszna ->przewód słuchowy zewnętrzny ->błona bębenkowa ->kosteczki słuchowe(młoteczek, kowadełko, strzemiączko) ->kanał półkolisty ->nerw przedsionkowo-ślimakowy ->zamiana drgań płynu na impulsy nerwowe ->ośrodki słuchu w płacie potylicznym mózgu.

14. Oko

16. Najlepsze dla oczu jest oświetlenie dzienne. Oświetlenie powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy i powinno być tym silniejsze, im praca jest bardziej precyzyjna. • W warunkach normalnej pracy wzrokowej optymalne widzenie występuje w oświetleniu o sile 200-300 luksów. • Źródło oświetlenia powinno znajdować się z lewej strony w celu uniknięcia cienia ręki pracującej. Przedmioty silnie błyszczące mogą powodować męczące dla wzroku olśnienia

18. Higiena oczu • W tym celu zalecane są następujące działania profilaktyczne: • odpowiednie nawilżanie spojówki i rogówki, • dostarczanie organizmowi optymalnej ilość płynów, • dbanie o poziom wilgotności powietrza w pomieszczeniach,

19. przebywanie na świeżym powietrzu, • używanie okularów ochronnych podczas pływania, jazdy na nartach i innych aktywności sportowych, • unikanie sztucznego, oślepiającego światła, • organizacji stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii

20. CHOROBY OCZUI WADY WZROKU

21. JASKRA Jaskra to schorzenie oczu, które doprowadza do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Przyczyną owej choroby jest wzrost ciśnienia śródgałkowego, na co składa się szereg czynników. Na jaskrę cierpi około 67 milionów ludzi na całym świecie w tym ok. 700 tys. w Polsce, szacuje się, że aż 6 milionów w wyniku tej choroby jest całkowicie niewidomych.

23. ENTROPION Entropion, czyli podwinięcie powieki - jest to nieprawidłowe ustawienie powiek wskutek zwiotczenia skóry. Wynikiem tego jest światłowstręt i kurczowe zamykanie powiek, co prowadzi z kolei do stanu zapalnego spojówek i rogówki. Entropion powstaje najczęściej u ludzi starszych i wymaga leczenia operacyjnego.

24. ZAĆMA Choroba dotycząca soczewki oka. Polega na częściowym lub całkowitym jej zmętnieniu, co sprawia, że soczewka traci swoją najistotniejszą cechę optyczną, tzn. przejrzystość. Objawami zaćmy związanej z wiekiem, czyli tzw. zaćmy starczej mogą być zamglone widzenie, zniekształcenie obrazu, problemy z ostrością wzroku w jasnym świetle lub prowadzeniem samochodu w nocy (oślepienie), upadki lub wypadki, urazy (np. złamanie szyjki kości udowej) jako następstwo pogorszenia widzenia, w badaniu lekarskim widoczne zmętnienia soczewki.

26. AMD- ZWYRODNIENIE PLAMKI ŻÓŁTEJ Plamka żółta to niewielkich rozmiarów punkt umiejscowiony na siatkówce oka, będący największym skupiskiem czopków - światłoczułych receptorów siatkówki. Terminem Age-related Macular Degeneration (w skrócie AMD) określa się związane z wiekiem zwyrodnieniowe zapalenie plamki żółtej, będące jedną z najczęstszych przyczyn całkowitej utraty wzroku. Choroba ta jest najczęstszą przyczyną całkowitej utraty wzroku u osób po 65 roku życia.

28. „SUCHE” ZAPALENIE SPOJÓWEK Zapalenie spojówek może mieć także charakter suchy. Wynika to z braku dostatecznej ilości łez. Taki stan jest dość często obserwowany u ludzi starszych, a w razie braku rozpoznania może ciągnąć się przez dość długi okres czasu. Przyczyną tego typu zapalenia jest zmniejszone wydzielanie łez, które z kolei wynika z zaniku komórek wydzielniczych gruczołów łzowych. Zmniejszona ilość łez w worku łzowym nie jest w stanie w dostateczny sposób nawilżyć spojówkę i rogówkę. Powoduje to w konsekwencji złuszczenie nabłonka i wystąpienie przykrych dolegliwości.

29. STARCZOWZROCZNOŚĆ Starczowzroczność (presbyopia) (często mylona z nadwzrocznością starczą) – pogorszenie widzenia na bliskie odległości wynikającym ze zmniejszenia lub utraty zdolności akomodacji oka. Jest to proces fizjologiczny wynikający ze starzenia się organizmu, powodujący zmniejszenie elastyczności gałek ocznych i dotyczy osób zarówno z nadwzrocznością, krótkowzrocznością, jak i bez żadnej z tych wad wzroku.

30. Oko starczowzroczne Oko normalne

31. KRÓTKOWZROCZNOŚĆ Jedna z najczęściej spotykanych wad refrakcyjnych wzroku polegająca na tym, że tor optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne. Promienie równoległe, które w akomodującym oku miarowym ogniskowane są na siatkówce, w nieakomodującym oku krótkowzrocznym ogniskowane są przed siatkówką . Obraz na siatkówce w krótkowzroczności jest zamazany, a wrażenie wzrokowe krótkowidza jest nieostre.

32. OBRAZ WIDZIANY PRZEZ KRÓTKOWIDZA

33. NADWZROCZNOŚĆ Nadwzroczność (popularnie: dalekowzroczność; często mylona ze starczowzrocznością) – druga obok krótkowzroczności najczęściej spotykana wadą refrakcyjną wzroku. Jest wynikiem zbyt małych rozmiarów przednio-tylnych oka (zbyt krótką gałką oczną) w stosunku do jego siły łamiącej lub niewystarczającą siłą łamiącą układu optycznego oka (np. zbyt płaską rogówką) w stosunku do jego długości

34. Nos

35. związany z nosem, rejestruje cząsteczki chemiczne. W przeciwieństwie do smaku, zapach rozpoznawany jest przez setki różnych receptorów, z których każdy rozpoznaje inne cząsteczki. No i węch.

37. Smak

38. Smak jest związany z językiem i jamą ustną. Rejestruje cząsteczki chemiczne. Istnieją co najmniej cztery rodzaje receptorów na języku, dlatego czasami są uważane za cztery różne zmysły, zwłaszcza, że każdy z receptorów przekazuje informacje do innej części mózgu. Cztery znane receptory wykrywają smak słodki, słony, kwaśny i gorzki.

40. Dotyk

42. Nasze doświadczenia

43. subiektywnie przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę (tzw. nocyceptywnych) lub zagrażających ich uszkodzeniem. nocycepcja – zmysł bólu

44. zmysł, przez który organizm odbiera temperaturę. Szczegóły tego jak funkcjonują receptory temperatury nadal są w trakcie badań. Ssaki mają co najmniej dwa typy termoreceptorów: te, które odpowiedzialne są za czucie gorąca (tj. temperatury powyżej stałej temperatury ciała) i te, które odpowiadają za czucie zimna (tj. temperatury poniżej stałej temperatury ciała). zmysł temperatury - czucie zimna i ciepła

45. umożliwia czucie położenia i ruchów ciała w przestrzeni. Mieści się w błędniku błoniastym, w uchu wewnętrznym. Tworzą go dwa narządy otolitowe: woreczek i łagiewka oraz 3 kanał półkoliste. Ewolucyjnie zmysł równowagi (a także zmysł słuchu) wywodzi się z organu linii bocznej. zmysł równowagi – związany jest z błędnikiem w uchu

46. zmysł ułożenia części ciała względem siebie oraz napięcia mięśniowego. Receptory tego zmysłu (proprioreceptory) ulokowane są w mięśniach i ścięgnach. Dostarczają mózgowi informacji o tonusie mięśniowym. Dzięki temu zmysłowi wiemy jak ułożone są nasze kończyny bez patrzenia. propriocepcja –