Traktat z Lizbony

1. Traktat z Lizbony Podstawowe informacje

2. Krótka historia • 23 07 2007 – formalne otwarcie konferencji; • Październik 2007 – ukończenie projektu traktatu;

3. Ogólne założenia i zakres zmian • Traktat ma charakter rewizyjny • Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską pozostają w mocy. • TWE zmienia nazwę na TFUE tj. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

4. cd. • Zmiany dotyczą przede wszystkim struktury i kompetencji; podobieństwo do traktatu konst. • Rezygnacja z nazewnictwa konstytucyjnego; • Stanowi efekt kompromisu między zwolennikami traktatu konst. a jego przeciwnikami;

5. cd. • Brak regulacji o pierwszeństwie prawa unijnego nad krajowym; • Najważniejsze zmiany mają charakter horyzontalny: • 1. nadanie UE osobowości prawnej; • 2. ujednolicenie instrumentów prawnych stosowanych przez UE

6. cd. • Karta Praw Podstawowych (moc prawna traktatów)- wyłączona skuteczność w RP, Wlk. Brytanii i Czechach; • Art. 20 TFUE: • 1. prawo do swobodnego poruszania się i przebywania na obszarze UE;

7. cd. • 2. prawo do głosowania i kandydowania w wyborach do PE oraz w wyborach do władz lokalnych w państwie członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich samych warunkach, jak obywatele tego państwa;

8. cd. • 3. prawo do korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym państwo członkowskie, którego jest obywatelem, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych państw członkowskich;

9. cd. • 4. prawo do kierowania petycji do PE, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, zwracania się do instytucji i organów doradczych UE w jednym z języków traktatowych i otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.

10. TFUE • 1. Następuje likwidacja WE i filarowej struktury UE. Kompetencje WE przejmuje UE. • 2. UE uzyskuje osobowość prawną.

11. Katalog celów UE • Modyfikacja • Cele (wybór): • - wspieranie pokoju, wartości UE i dobrobytu jej członków; • - UE zapewnia przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu

12. cd • osób… • - UE ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawę stanowi zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do

13. cd. • pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. Wspiera postęp naukowo-techniczny…. Zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i ochronę socjalną,…

14. cd. • Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między Państwami Członkowskimi; • - UE ustanawia unię gospodarczą i walutową; • Cele te UE zamierza osiągać przy pomocy środków należących do zakresu kompetencji przyznanych UE na mocy traktatów.

15. Nowy Tytuł II dot. zasad demokratycznych • We wszystkich działaniach UE przestrzega zasady równości swoich obywateli. • Podstawą funkcjonowania UE jest demokracja przedstawicielska. • Obywatele są bezpośrednio reprezentowani na poziomie Unii w PE.

16. cd. • Wzrost znaczenia partii politycznych, których zadaniem jest kształtowanie europejskiej świadomości politycznej i wyrażanie woli obywateli Unii. • Publiczna wymiana poglądów, dialog społeczny. • Obowiązek KE prowadzenia konsultacji w celu zapewnienia spójności i przejrzystości działania Unii.

17. cd. • Inicjatywa zwrócenia się do KE o przedłożenie w ramach jej uprawnień , odpowiedniego wniosku, w sprawach, w odniesieniu do których , zdaniem obywateli, stosowanie Traktatów wymaga aktu prawnego Unii.

18. Legitymacja demokratyczna Unii - podsumowanie • 1. zasada demokratycznej równości; • 2. zasada demokracji przedstawicielskiej; 3. zasada demokracji uczestniczącej.

19. Utrzymanie zasady pierwszeństwa prawa UE wobec prawa krajowego • Rezygnacja z wprowadzenia zasady pierwszeństwa prawa UE do Traktatu. • Umocowanie w/w zasady w orzecznictwie TSUE. • Tendencja do wzmocnienia pozycji prawa UE ze względu na utworzenie UE jako jednolitej organizacji.

20. Umocnienie parlamentówkrajowych • Regulacja: Traktat z Lizbony i dwa protokoły dołączone do TL: Protokół w sprawie parlamentów narodowych w UE i Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. • Art. 8c, nowy art. 12 TUE określa założenia nowej roli parlamentów krajowych w UE.

21. cd. • Art. 12: • 1. parlamenty otrzymują informacje i projekty aktów europejskich; • 2. czuwają nad poszanowaniem zasady pomocniczości; • 3. uczestniczą w kontroli wykonania polityk Unii w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

22. cd • Kontrolują (aspekt polityczny) Europol i Eurojust; • 4. uczestniczą w procedurach zmiany traktatów; • 5. otrzymują informacje w sprawie wniosków o przystąpienie do UE; • 6. uczestniczą we współpracy parlamentów.

23. Rozszerzenie dotychczasowych uprawnień parlamentów krajowych • TL zobowiązuje do bezpośredniego przekazywania projektów aktów prawnych i rozszerza katalog dokumentów konsultowanych, np. roczny program prac legislacyjnych.; • Określono system monitorowania przestrzegania zasady subsydiarności przy tworzeniu projektów aktów normatywnych.

24. cd. • wprowadzono kontrolę procedury kładki; • Rozszerzono formy współpracy międzyparlamentarnej. Uelastycznienie kompetencji COSAC

25. Monitorowanie zasady pomocniczości • 1. Art.5 TUE; • 2. mechanizm nadzorowania przestrzegania zasady pomocniczości: • - jednoczesne przekazanie projektów aktów normatywnych parlamentom krajowym i prawodawcy UE; • - projekty muszą zawierać uzasadnienie przestrzegania zasady pomocniczości

26. cd. • Por. art. 5; • - termin 8 tygodni do przedstawienia „uzasadnionej opinii”; • - jeżeli „uzasadnione opinie” stanowią co najmniej jedną trzecią liczby głosów przyznanych parlamentom, a jedną czwartą w odniesieniu do projektów o projekt zostaje poddany „ponownej analizie”;

27. cd. • -Jeżeli liczba „uzasadnionych opinii” stanowi co najmniej zwykłą większość głosów przyznanych parlamentom nar., a projekt jest objęty zwykłą procedurą prawodawczą, to Komisja może w tym przypadku również postanowić o podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu projektu, ale jeśli podtrzyma projekt,

28. cd. • musi przedstawić „uzasadnioną opinię”. W efekcie taka opinia będzie przekazana PE i Radzie, które muszą je uwzględnić w toku zwykłej procedury; • A jeśli przed zakończeniem pierwszego czytania w ramach zwykłej procedury prawodawczej większością głosów w Radzie (tj. 55 % liczby jej członków)

29. cd. • lub większością głosów oddanych w PE stwierdzono by, że projekt aktu prawnego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości, to projekt taki nie byłby dalej rozpatrywany. Może to stać się istotnym sposobem blokowania zwykłej procedury ustawodawczej.