SSAKI NASZEGO REGIONU

1. SSAKI NASZEGO REGIONU

2. REGION Region Koszalina usytuowany jest w północno-zachodniej części Polski. Graniczy od północy z morzem Bałtyckim. Zróżnicowane ukształtowanie powierzchni, szaty roślinnej i warunków hydrograficznych na terenie regionu koszalińskiego przyczyniło się do dużej zmienności przestrzennej jednostek krajobrazowych. Lesistość terenu przekracza 35%. Wielkie obszary lasów, zarośli, bogata sieć rzek i jezior oraz bujna roślinność trawiasta stwarzają znakomite warunki rozwoju licznych gatunków zwierząt. Do najczęściej spotykanych należą: sarny, jelenie, daniele, dziki, zające. Z drapieżnych natomiast wymienić należy: lisy, kuny, borsuki i wydry. Bogato reprezentowane jest ptactwo wodne zarówno morskie jak i śródlądowe oraz ptactwo błotne. W wodach jezior, rzek i strumieni żyje wiele gatunków ryb.

3. W regionie Koszalina występują m.in. następujące gatunki ssaków: • Parzystokopytne • Żubr • Dzik • Jeleń • Sarna • Daniel • Łoś • Gryzonie • Szczur • Wiewiórka • Zając • Mysz • Bóbr • Piżmak • Drapieżne • Lis • Borsuk • Wydra • Łasica • Tchórz • Wilk • Kuna • Norka • Foka • Jenot • Owadożerne • Kret • Jeż

4. ŻUBR • Żubr jest największym dziko żyjącym ssakiem w Europie. • Wielkość żubra zależy od wieku i płci. Waga samca wynosi od 440 do 920 kg, a wysokość w kłębie dochodzi do 188 cm. Samice ważą od 320 do 640 kg. Pomimo takich rozmiarów potrafi on biec 40 km/h i bez problemów przeskoczyć szeroki strumień lub płot. • Wszystkie obecnie żyjące żubry pochodzą od 12 osobników. • W czasie kiedy podjęto inicjatywę ratowania gatunku, oprócz żubrów czystej krwi, na świecie żyło dużo mieszańców żubra z bizonem amerykańskim (z wyglądu bardzo podobne do żubra). Dlatego do dalszej hodowli zdecydowano przeznaczyć tylko osobniki, które miały udokumentowane pochodzenie. A takich było 54 sztuki, z których tylko 12 nadawało się do dalszej hodowli. Żubr jest gatunkiem chronionym.

5. DZIK • Typowa zwierzyna leśna, choć rzadziej dziki w polskich lasach są spotykane niż na mokradłach czy bagnach • Gwizd(nos) jest długi, a słuchy (uszy) mocno obrośnięte i stojące. Ogon w przeciwieństwie do świni domowej - jest prosty. Kolor sukni dzika jest zależna od pogody. Wyróżniamy zarówno czarną, jak i brunatną, brązową, siwą, a nawet łaciatą. Ciemniejsze kolory, jak w przypadku niemal wszystkich zwierząt, pojawiają się na skórze dzika zimą. Skórę dzika tworzy gęsta, gruba szczecina oraz sierść. Nogi, nazywane biegami, składają się z czarnych racic oraz raciczek. Ryj dzika posiada charakterystyczną tarczę z otworami nosowymi. Warto pamiętać, że zwierzę to posiada ostre kły. • Podstawą jego pożywienia są trawy, zioła, krzewy, owoce leśne, grzyby oraz wszelkiego rodzaju owady żyjące w leśnej ściółce. Nie gardzi również ślimakami, myszami, ptasimi jajami oraz młodym ptactwem i zwierzyną. Najchętniej zjada jednak bukiew, żołędzie oraz ziemniaki czy marchew, które wyszukuje na polach uprawnych.

6. JELEŃ • Posiada długi, walcowaty tułów oraz niezbyt długą, proporcjonalną głową. Nogi są długie i zakończone racicami, na których znajdują się raciczki. W kłębie byk osiąga wielkość 150 cm, średnio – 130 cm, masa po wypatroszeniu waha się w granicach 130-190 kg, to o ponad połowę więcej, niż masa łani. Suknia jelenia zmienia się latem i zimą. Podczas cieplejszej pory roku jest jaśniejsza - ceglastobrązowa, z kolei zimą – ciemnobrązowa. • Prowadzi stadny tryb życia, łącząc się w chmary. Rozpadają się one jedynie na czas rui, który przypada na lipiec i sierpień. W tym czasie byki są bardzo nieostrożne – szukając łani przemierzają duże odległości . • Jest roślinożercą-Żywi się trawą, ziołami oraz również grzybami, jagodami i owocami drzew. Zimą ich pokarm stanowią owoce leśne, gałęzie drzew czy sucha trawa. Jelenie żerują po zmroku, aż do świtu, przy czym latem żerują znacznie częściej. Można wręcz zaobserwować pewną regularność w godzinach ich żerowania.

7. SARNA • Głowa sarny jest trójkątna, nogi oraz szyja długie i cienkie. W okolicach maleńkiego ogona znajduje się biała plama, nazywana popularnie lusterkiem lub talerzem. Ubarwienie jej jest różne w zależności od pory roku - od wiosny do jesieni jest czerwono brązowe, natomiast od jesieni do wiosny – siwo brązowe albo siwo żółte. Sarna żyje 12-14 lat. • Długość ciała kozła dochodzi do 130 cm, a waga do 22 kg. Samica sarny jest mniejsza. Tym, co odróżnia samca od samicy jest poroże. W czasie zimy, gdy kozioł sarny po zrzuceniu poroża nie ma jeszcze nowych parostków, rozpoznaje się go po charakterystycznym pędzlu pod brzuchem. • w okresie wiosenno-letnim sarny żywią się ziołami, trawą oraz młodymi pędami drzew i krzewów. Można je wtedy często spotkać na łąkach, w zbożu, trawach. Od jesieni przebywają bardziej w lasach, gdzie zjadają owoce, grzyby, zimą ich pokarm stanowią gałązki drzew iglastych, krzewów oraz zioła. • ruja sarny odbywa się latem, trwa od połowy lipca do połowy sierpnia, a dodatkowe w okresie listopada i grudnia – dotyczy ono tych saren, które nie zostały zapłonione w okresie letnim. W czasie rui kozły chodzą ze spuszczonymi łbami, węsząc samic, te z kolei charakterystycznie piszczą i wydzielają zapach, który wabi kozły. Ciąża u kóz trwa 10 miesięcy w przypadku kóz zapłodnionych latem i zaledwie 4,5 miesiące gdy zapłodnienie nastąpiło zimą. Ta znaczna różnica jest efektem biologicznego przystosowania

8. DANIEL • Daniel jest mniejszy od jelenia szlachetnego. Długość ciała wynosi 130 – 150 cm, wysokość w kłębie ok. 105 cm. Samce są wyraźnie większe od samic i przeciętnie ważą od 65 do 80 kg (nawet do 120 kg), samice 30 – 50 kg (do 90 kg). Najczęściej występującym wariantem szaty jest rudobrązowe ubarwienie grzbietu z charakterystycznymi białymi plamami. Wzdłuż kręgosłupa biegnie ciemna smuga. Spód ciała jest biały, na pośladkach występuje biała plama z ciemnym obrzeżeniem, tzw. lusterko. Ogon jest od góry czarny, od spodu biały • Żyje w stadach, starsze samce żyją samotnie lub w niewielkich grupach. Pod koniec lata łączą się z grupami samic. • Żywi się roślinami zielnymi, młodymi gałązkami drzew i krzewów, a także mchami i porostami. Jest przy tym mniej wybredny niż jeleń. • Komunikują się językiem ciała, dźwiękami i zapachami.

9. ŁOŚ • Łoś jest zwierzęciem dużym i silnym, o krępej, zwięzłej budowie. Długie silne nogi (badyle), masywne barki, rozbudowana klatka piersiowa i duża głowa osadzona na stosunkowo krótkiej szyi nadają łosiowi charakterystyczną postać. Kłąb wraz z występującym na nim owłosieniem tworzy wyraźny garb. Zad jest stosunkowo słabiej zbudowany. Głowa jest duża, silnie wydłużona, wąska. • Łoś jest zwierzęciem typowo leśnym. Zamieszkuje najczęściej rozległe, podmokłe lub wilgotne lasy, bory bagienne, olsy, zarośla wierzbowe; często trzyma się bagien, szczególnie jeśli wśród nich są wyższe miejsca porośnięte lasem. Łoś łatwo przystosowuje się do warunków środowiska i chociaż najchętniej bytuje w lasach naturalnych, to obecnie coraz częściej spotyka się go w lasach zagospodarowanych, nawet w pobliżu okolic silnie zaludnionych

10. SZCZUR • rodzajgryzonia z rodzinymyszowatych obejmujący około 50 gatunków. Do najbardziej rozpowszechnionych należą, występujące również w Polsce, szczur śniady i szczur wędrowny oraz występujący w południowo-wschodniej Azji i na wyspach Pacyfiku szczur pacyficzny. • Potocznie mianem szczura określa się również inne taksony, np. szczurem wodnym bywa nazywany karczownik, rzeczywiście do szczura bardzo podobny, albo bandikot indyjski, zwany czasem szczurem indyjskim. Popularny szczur laboratoryjny, charakteryzujący się śnieżnobiałą barwą i udowodnioną naukowo inteligencją, to albinotyczna forma szczura wędrownego. • Szczury hodowlane żyją do 40 miesięcy, natomiast dziko żyjące zazwyczaj dożywają ok. dwóch lat.

11. WIEWIÓRKA • Występuje w Azji Mniejszej oraz zachodniej Europie po wschodnią Rosję ,Koreę północną i Japonię. • Zamieszkuje w lasach . Żyją samotnie. • Aktywna jest w dzień. • Zapada w sen zimowy. • Doskonale wspina się po drzewach, odżywia się grzybami, owocami i pędami.

12. ZAJĄC • Występują w Azji i Europie. • Zające są samotnikami. • Zające zostają wierne swemu terytorium. • Prowadzą nocny tryb życia. • Są roślinożerne.

13. MYSZ • gatunek gryzonia z rodziny myszowatych • Mysz domową uważa się za szkodnika. Jednym z powodów udomowienia kota była jego rola w zwalczaniu myszy i szczurów. • Może być nosicielem chorób, a także powodować straty w miejscach składowania żywności i zbóż. • Mysz domowa, szczególnie postać albinotyczna ("białe myszki") jest chętnie hodowanym zwierzęciem domowym. Wybrane linie hodowlane myszy domowej są powszechnie wykorzystywane w doświadczeniach laboratoryjnych.

14. BÓBR • Bobry latem odżywiają się roślinami wodnymi, a zimą łykiem drzew liściastych . • Żyją w stadach . • Ciąża trwa 105 dni .W miocie występuje 2-4 młodych. • Kiedyś ludzie traktowali bobry jako szkodniki.

15. PIŻMAK • Jest typowym przedstawicielem gryzoni jeśli chodzi o rozrodczość. W ciągu roku samica może wielokrotnie rodzić po ciążach trwających 4 tygodnie po 5-9 młodych. Ssą one matkę przez 3 tygodnie, a już po upływie 3-5 miesięcy same są zdolne do rozrodu. • Piżmaki żyją w koloniach. Do Europy sprowadzony został na początku XX w. z Ameryki Północnej przez księcia Colloredo-Mansfelda jako zwierzę futerkowe. Hodowany na farmach. Cała dzisiejsza europejska populacja dziko żyjących piżmaków pochodzi od kilku osobników, które w 1905uciekły z takiej fermy, położonej w Czechach, 40 km na południowy zachód od Pragi. Na ziemiach polskich pojawił się w latach 30. XX w. • Wygląd: długość głowy i tułowia 26-40 cm. Masa ciała 0,7-1,8 kg. Ubarwienie ciemnobrunatne, strony brzusznej trochę jaśniejszej. Futro z gęstymi, szczeciniastymi włosami. Palce tylnej stopy porośnięte są po bokach włosami ułatwiającymi pływanie. • U samców występują gruczoły wydzielające piżmo. • Piżmaki są roślinożercami, ale nie gardzą również pokarmem zwierzęcym, takim jak skorupiakii mięczaki. Ich siedliskiem są brzegi różnego typu wód, np. rowów melioracyjnych, stawów rybnych, rzek i jezior. Piżmaki w wysokich brzegach kopią nory, do których wejście jest pod powierzchnią wody. W norach tych wydzielone są komory. Na okres zimy gromadzą stos roślinności, która służy im jako legowisko i zapas pokarmu.

16. LIS • należy do rodziny psów. • Lisy mierzą ok. 35 cm wysokości i osiągają wagę do 8 kg. • Dożywają do 15 lat. • Najczęściej można je spotkać w lasach, jak i na polach, koniecznie jednak porośniętych krzakami. Za kryjówkę służą im wykopane nory, jedną traktują jako stałe miejsce pobytu, inne jako jednorazowe schronienie na wypadek jakiegoś niebezpieczeństwa. • Lisa charakteryzują w budowie przede wszystkim cienkie i krótkie nogi i długą kitą. Pysk jest długi i wąski. Jeśli chodzi o ubarwienie futra, to jest ono różnorakie - od kasztanowo brązowego do kasztanowo żółtego. • jest on typowym mięsożercą. Podstawą jego pożywienia są myszy, żaby, jaszczurki,ryby, ptaki, zające oraz padlina.

17. BORSUK • Występują w lasach, zaroślach, na polach. • Borsuki jedzą od małych ssaków po króliki, krety i szczury. • Polują po zmroku, nie widzą zbyt dobrze . • Ich dobre zmysły to słuch i powonienie.

18. WYDRA • Występuje wzdłuż skalistych wybrzeży morskich oraz na brzegach zbiornika wodnego. Żyje głównie w wodzie, doskonale pływa, potrafi nurkować na 6 m i wstrzymywać oddech na 8 min. Mogą się rozmnażać w ciągu całego roku

19. ŁASICA • Łasica jest naszym najmniejszym drapieżnikiem. • Tułów ma smukły, nadzwyczaj giętki. Kończyny są krótkie o owłosionych podeszwach. Ogon jest stosunkowo krótki, stanowi około 1/4 długości ciała z głową. Ubarwienie letnie sierści z wierzchu ciała jest brązoworude, na spodzie ciała - białe, odgraniczone od barwy grzbietu linią falistą. Cały ogon jest brązowy. Poniżej kątów ust znajdują się brązowe cętki i plamki. Na białym futerku brzucha często występują brązowe cętki i plamki W zimie futerko jest całkowicie białe (w górach północnej i wschodniej Europy) lub bieleje tylko częściowo, albo pozostaje brązowe jak w lecie, tylko jest jaśniejsze (środkowa Europa). • Formuła zębowa: 3 1 3 1/3 1 3 2 • Samica ma 4 pary sutek

20. TCHÓRZ • gatunek drapieżnegossaka z rodziny łasicowatych, protoplasta fretki • Długość ciała 30-46 cm, ogona 11-17 cm, masa ciała zróżnicowana; u samców 0,85-1,5 kg, u samic 0,6-0,8 kg. • Wierzch ciała ma ubarwienie ciemno brunatne, spód ciała i nogi ciemnobrązowe, niemal czarne, wargi i końce uszu białe. U młodych ubarwienie ciała jest bardzo jasne, niemal białe.

21. WILK • gatunekdrapieżnegossaka z rodzinypsowatych, zamieszkującego lasy, równiny, tereny bagienne oraz góryEurazji i Ameryki Północnej. • Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Zwykle terytorium zajmowane przez watahę to 100-300 km²,ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy. Wilk jest wytrwałym wędrowcem, jest w stanie w dobę pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. W poszukiwaniu partnerki samiec potrafi w ciągu 2 tygodni przebyć ponad 600 km. • Stada wilków liczą do 20 osobników, zwykle jednak są znacznie mniej liczne, będąc grupą rodzinną składającą się z pary rodzicielskiej, młodych i ewentualnie części wilków z poprzedniego miotu. Watahy mają ściśle określoną hierarchię wewnętrzną. Wilki mają rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych – feromonówi własnych odchodów (znakowanie).

22. KUNA • Kuny leśne są aktywne nocą, tylko głodne polują jeszcze w godzinach rannych. • Prowadzą życie koczownicze. Łowisko jest zwykle dużo większe niż areał osobniczy. Ten ostatni obliczany zależnie od warunków i ilości pokarmu wynosi od 5 do 23 km2, liczba wrogów i konkurentów wywiera także duży wpływ na wielkość areału. Terytorium znakowane jest wydzielinami gruczołów zapachowych i odchodami. • Tumak (kuna leśna) przebywa w ciągu nocy do 10 km. • Znakomicie wspina się na drzewa i przeskakuje jak wiewiórka (często w pogoni za nią) z jednego na drugie z odległości do 3,5 m. Potrafi także zeskoczyć na cztery łapy z wysokości 20 m. • W ruchach bardzo zwinna i szybka poluje przeważnie na ziemi. Pływa dobrze, ale niechętnie. Idąc po ziemi często staje słupka, by ogarnąć wzrokiem większą przestrzeń przed sobą. • Zmysły wzroku, słuchu i węchu są bardzo dobrze rozwinięte. Spotykana na ziemi ucieka szybko w gąszcze, na drzewie natomiast potrafi godzinami wpatrywać się w człowieka.

23. NORKA • Norka żyje na zarośniętych brzegach zbiorników wodnych zarówno stojących jak i płynących. W górach dochodzi do 1500 m n.p.m • Podstawowy pokarm norki stanowią drobne ssaki, żaby, raki, ryby, owady wodne, w lecie okazyjnie także dzikie ptactwo wodne i domowe. • Norka znakomicie pływa i nurkuje, pod wodą przebywa około 1-2 minut. • Wrogiem norki jest wydra, poza tym włóczące się psy i ptaki drapieżne. • Niszę ekologiczną norki europejskiej zajmuje w większości krajów europejskich norka amerykańska

24. FOKA • Foki wiodą wodno-lądowy tryb życia. Podczas gdy na lądzie są ociężałe i niezdarne, w wodzie okazują się być wspaniałymi pływakami. Są szybkie, zwinne i zdolne do rozmaitych akrobacji. Nurkując, pozostają pod wodą zwykle do 10 minut. Śpią unosząc się na powierzchni wody, pod wodą, lub też wylegują się na lądzie. Uwielbiają wygrzewać się na słońcu. • Foki szare prowadzą osiadłe życie, nie lubią dalekich wędrówek. Tylko młode osobniki wypuszczają się czasem na ponad 1000 km wycieczki. • Są ostrożne i płochliwe. • Młode foczęta, które przychodzą na świat mają średnio 75 cm długości i ważą 6-10 kilogramów. Młode foczki pokryte są białym, gęstym futrem, nazywanym lanugo. Pozostają pod opieką matki tylko w czasie 3 tygodni karmienia, później,zachęcane przez matkę ruszają w świat i od tamtej pory muszą już radzić sobie same.

25. JENOT • Jenot ciągu roku odżywia się przeważnie drobnymi gryzoniami i bezkręgowcami, jednak wiosną i latem może specjalizować się w pustoszeniu naziemnych i nadwodnych gniazd i lęgów ptasich, redukując pogłowie kaczek i kuraków leśnych. Na przedwiośniu może być groźny dla osłabionych saren • Jest konkurentem lisa i borsuka oraz roznosicielem groźnych chorób i pasożytów (wścieklizna, świerzb).

26. KRET • Pysk o ryjkowatym kształcie, zaopatrzony w 44 zęby, sierść czarna, silne, łopatowate łapy z mocnymi zagiętymi do tyłu pazurami są przystosowane do kopania podziemnych tuneli. Szczególnie silne i duże są łapy przednie o zredukowanych kościach przedramienia. • Odżywia się dżdżownicami, larwami owadów i drobnymi kręgowcami • Największe kopce pojawiają się na glebach bagiennych, dochodzą nawet do 90 cm wysokości. • Na powierzchni ziemi porusza się niezdarnie i rzadko się na niej pojawia. • Samica rodzi 2-7 nagich młodych po ciąży trwającej ok. 28 dni (zwykle raz w roku, późną wiosną). • Nie zapada w sen zimowy, jest zwierzęciem bardzo ruchliwym i aktywnym, żyje ok. 2-4 lat, dojrzałość płciową osiąga po 1 roku życia. • Krety żyją samotnie , przy spotkaniu są wobec siebie bardzo agresywne. • Kret jest aktywny przez ok. 4 godz., po czym mocno śpi przez ok. 3 godz.

27. JEŻ • Jeże należą do stosunkowo dużych owadożernych. • Mają ciało o krępej i mocnej budowie. Płaska, klinowata głowa o masywnej czaszce jest zakończona wydłużonym ryjkiem. Grzbiet i boki ciała są pokryte kolcami lub sztywnymi włosami. Kolce jeży to przekształcone włosy, zbudowane z keratyny. • Jeże nie są jadowite, ale kiedy ich igły wbiją się w ciało, trudno je wyjąć. Kolce jeża są mocno osadzone w jego ciele.

28. TAK WYGLĄDAŁA NASZA PRACA PODCZAS PROJEKTU

30. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ PAULINA, AMANDA, ALICJA, JUSTYNA KOSZALIN 2011/2012