ABS-artsen: steunpunt voor verslaafde artsen

1. ABS-artsen: steunpunt voor verslaafde artsen Ingrid Dam Arts, ervaringsdeskundige ABS-artsen

2. Verslaafde gezondheidswerkers Het Parool, 2009: Verslaafde artsen ontkennen vaak eigen verslaving De Volkskrant, 2009: Medische wereld is gewend te zwijgen “Het in de doofpot stoppen van de blundersvan neuroloog is te wijten aan de conspiracy of silence in de medische wereld” TC Tubantia, mei 2010: “Jansen Steur verklaarde tussen 1999 en 2004 mogelijk tientallen patiënten ten onrechte ongeneeslijk ziek. Hij deed dat mogelijk onder invloed van een medicijnverslaving.” Hart en Ziel, 2009: Wodka na het spreekuur Regels ontbreken bij aanpak verslaving arts 2

3. Overzicht presentatie Barrières in de arts – arts/patiënt relatie - aanpak Verslaafde verpleegkundigen & dokters: epidemiologie Physician Health Programs(s): wat maakt ze zo succesvol? ABS-artsen: stand van zaken Discussie: ABS-artsen hoe verder?

4. Aanwijzingen voor middelenmisbruik / verslaving Verwaarlozen eigen verzorging / hygiëne Toenemend onttrekken van professionele verantwoordelijkheden of functies Emotionele labiliteit Toename professionele fouten (recepten, brieven, diagnoses etc.) Niet reageren op telefoon, mail etc. Verminderde aandacht voor patiëntenzorg Persoonlijke of privéproblemen benoemen bij problemen concentratie of patiëntenzorg Klachten van patiënten over kwaliteit van zorg en gedrag Toename lichamelijke “ongelukjes” / letsels (verkrijgen opiaten)

5. Barrières in de arts – arts-patiëntrelatie: 3 D’s Delusion: mythe van onkwetsbaarheid: “dokters worden niet ziek” hoop voor de patiënt ↔ “overleven” voor de dokter Denial: dokters bagatelliseren of ontkennen ziekte in het algemeen verslaving = de ziekte van de ontkenning ontkenning van verslaving als onderdeel van de neurobiologie Delay: delusion en denial geven delay gebrek aan kennis van diagnostiek, indicatiestelling en behandeling schaamte (patiënt) / schuldgevoel (dokter)

6. Delusion: “de dokter als patiënt” als module in de opleiding(en)intervisie o.a. over “zelf dokteren” elke dokter een eigen huisarts Denial: kennis over verslaving als ziekte/psychiatrische stoornis kennis van het motivatiemodel tot gedragsverandering Verslaafde dokters: aanpak van de 3 D’s (1)

7. Verslaafde dokters: aanpak van de 3 D’s (2) Delay: snelle detectie direct toegankelijk effectief zorgtraject vertrouwelijke/betrouwbare aanpak gericht op re-integratie programma voor artsen = ABS-artsen = Nederlandse PHP

8. Verslaafde dokters: epidemiologie(1) 10% - 12% VS-dokters heeft een verslavingdiagnose (Nederland 4% van 555 huisartsen alcoholverslaving in 1984?) Gebruikte middelen: Alcohol : 50% - 60% Polygebruik: 30% - 70% Opioïden: 30% - 40% Restgroep: stimulantia / bzd / barbituraten /cannabis Tabak: 38% (5% gemiddeld onder VS-artsen) Intraveneus gebruik: 14%

9. Verslaafde dokters: epidemiologie(2) Sekse: 80% - 90% man Leeftijd: gem. 45 jaar Specialismen: vaker (solo) huisartsen / anesthesisten? Polygebruik vaker bij psychiaters en SEH-artsen Comorbiditeit: 40% - 50% psychiatrie (angst / depressie) en/of pijn Verwijzing: formele drang/dwang: werkgever / registratie informele drang/dwang: collega’s / familie “vrijwillig”

10. Physician Health Programs (PHP): werkwijze(1) Doelen Vroege detectie / uitgebreid assessment Verwijzing abstinentie georiënteerde behandeling (met “keurmerk”) + evaluatie Langdurige monitoring (minimaal 5 jaar) Rapportage resultaten naar verwijzers / betrokkenen Educatie / consultatie Organisatie 50% onafhankelijk / 35% beroepsgroep / 15% “licensing board” overeenkomsten met “licensing boards” 60% onafhankelijke juridische autoriteit (speciale wet)

11. Physician Health Programs (PHP): werkwijze(2) Doelgroep 12% exclusief verslaafden 85% ook andere psychische / psychiatrische problematiek 62% ook fysieke aandoeningen 36% alleen gericht op dokters vs. 64% ook tand- en dierenartsen / apothekers Interventies Interventies voorafgaande aan verwijzing: werkgever / collega’s / familie Zeer grondige diagnostiek (coördinatie bij medisch directeur PHP) Contract (5 jaar): behandeling, ondersteuning, monitoring en consequenties

12. Physician Health Programs (PHP): werkwijze(3) Interventies Consequenties Bij terugval / overschrijding condities: Afhankelijk condities: minimaal verdere evaluatie / behandeling rapportage naar verwijzer / “licensing board” ( patiëntenschade?) “Safe harbor” overeenkomst Supportieve, collegiale benadering met duidelijke grenzen: dokters voor dokters Behandeling 70%: klinische behandeling vs. 30%: intensieve dagbehandeling (90 d.) 95% verplichte deelname zelfhulpgroepen (AA etc.) / counselling Werkplek monitoring / dagelijks (random) alcohol/drug testen

13. Physician Health Programs (PHP): resultaten PHP - VS: 71% na 5 jaar werkzaam zonder restrictie 22% in 5 jaar eenmalige positieve urinetest 6% recidief 18%: pensioen / licentie afname / overleden 5% onbekend PHP – Canada: 85% na 5 jaar succesvol aan het werk 71% geen terugval 14% wel terugval

14. Stand van zaken ABS-artsen Ca. 15 aanmeldingen: zeer gevarieerd Samenwerkingsovereenkomst IGZ vordert Aanmelden collega’s Toezichthouder Controle aangemelde collega’s Controle werkwijze individuele ABS-artsen Protocollen t.a.v. diagnostiek / monitoring / verwijzing Opbouwen regionale ABS-artsen assessment teams Discussies over juridische status Financiering: voorlopig subsidie KNMG 2012

15. Knelpunten: ABS-artsen (Juridische) status Eigen (zorg)instelling? Onderdeel KNMG? Financiering consulten? DBC? Afspraken zorgverzekeraar? Consulten Laagdrempelig versus conflict van plichten bij gevaar Kwetsbaarheid ABS-arts Angst voor stigmatisering als verslaafde / gevaar uitkering of aangaan arbeidsongeschiktheidsverzekering Eigen EPD? Monitoring Urinecontroles door het hele land / dagelijks bellen

16. Discussie: ABS-artsen ABS-artsen onderdeel KNMG: betaald door leden ABS-artsen sluiten eigen DBC’s (landelijk) af Conflict van plichten t.a.v. gevaar collega-arts aanvankelijk niet te snel hanteren Indirecte meldingen door collega’s / werkgevers / familie etc. “overval” team met professionele arts + ervaringsdeskundige Bij ontkenning problemen na twee onafhankelijke meldingen ►IGZ

17. ABS-artsen:abstinentie en antiblokkeersysteem bij artsen Telefoon ABS-artsen: 024-3611175 / abs-artsen@acsw.ru.nl Contactpersoon secretariaat: A. Backx Contactpersoon inhoud: Prof. Dr. C.A.J. de Jong