540 likes | 977 Views
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ. Uzm. Dr. Özlem YÜKSEL Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bayındır Hastaneleri. Dişi Erişkin Hyalomma. Nimf(deriye yapışmış). Erkek Erişkin Hyalomma. Dişi Erişkin Hyalomma kan emmiş. KKKA.
E N D
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ Uzm. Dr. Özlem YÜKSEL Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bayındır Hastaneleri
Dişi Erişkin Hyalomma Nimf(deriye yapışmış) Erkek Erişkin Hyalomma Dişi Erişkin Hyalomma kan emmiş
KKKA • Nairovirüs grubundan virüslerin meydana getirdiği, şiddetli seyir gösteren ve öldürücülüğü oldukça yüksek (%30) bir hastalıktır.
Vektörlük • Keneler en önemli hastalık vektörleridir • Tanımlanmış 866 tür mevcut • Hyalomma türleri en sık etkendir
İlk kez 1944’de Kırım’da tanımlanmış Kırım Hemorajik Ateşi • 1956’da Kongo’da tanımlanmış Kongo Hastalığı • 1969’da iki etkenin aynı olduğu bulunmuş Kırım-Kongo Hemorajik Ateşi
Türkiye’de Durum • Fark edilen ilk olgu Mayıs 2002’de Tokat’ta görülmüştür. • 2003 yılında hastalığın KKKA olduğu anlaşıldı.
Virüsün İzole Edildiği Hayvanlar • Sığır • Koyun • Keçi • Yabani tavşan • Tilki
Büyük memeliler (Sığır ve koyun ) Küçük memeliler (Tavşan ve kirpi) İnsanlarda Belirtisiz infeksiyon (Bir hafta kadar süren geçici viremi) KKHA
KİMLER RİSK ALTINDADIR • Tarım çalışanları • Hayvancılık yapanlar - Çiftlik çalışanları - Çobanlar - Mezbaha çalışanları - Kasaplar • Veteriner Hekimler • Endemik bölgelerde görev yapan sağlık personeli • Askerler • Kamp yapanlar • Deri fabrikası çalışanları RİSK ALTINDADIR
Erişkin keneler, virusu hayvanlardan aldıktan sonra; • Virus 36 saat içinde çoğalmaya başlar • 3-5 gün sonunda maksimum sayıyaulaşır • Virus titresi azalarak aylarca devam eder • İnfekte kene aylarca virus bulaştırabilir
BULAŞMA YOLLARI • İnfekte kenelerin ısırması veya kene kırma sırasında • Viremik hayvanların kesilmesi sırasında: • Hayvana ait kan ve dokulara temas • İnfekte hastalardan (hastanede, toplumda) -Direkt temas -İnfekte doku ve kan teması ile -Laboratuvardan direkt temas ile deriden veya havadan - Hava yolu ?? -İnfekte sütün içilmesi ile ??
İnsanlarda KKKA SALGINLARI • Kene populasyonunun artışı ile doğrudan ilgili !!!
MEVSİMLERİN ROLÜ • KKHA mevsimsel özellik gösterir • Kene hareketleri sıcak iklimde artar • Eski Sovyetler Birliği’ nde • Haziran-Temmuz aylarında olgu sayısı en fazla • Güney Afrika Cumhuriyeti’ nde • Olguların çoğu ilkbahar ve sonbaharda görülür • Dünyada çoğu olgu Haziran-Eylül arasında • Türkiyede Mayıs-Ekim arasında görülmektedir
Ülkemizde durum • Ülkemizde KKKA, 2002 ve 2003 yıllarının Bahar ve Yaz aylarında özellikle kırsal kesimde yaşayan vatandaşlarımızda görülmüştür. • Yapılan çalışmalar neticesinde Ağustos 2003’te hastalığın adı konmuştur. • 2004 yılının yine aynı dönemlerinde epidemik bir seyir göstermiştir.
Ülkemizde Durum • 2002 yılında 17 vaka, • 2003 yılında 133 vaka, • 2004 yılında ise (445 şüpheli vaka) 249 kesin KKKA vakası belirlenmiştir. • 2003 yılında 6 doğrulanmış KKKA ölüm vakası, • 2004 yılında doğrulanmış 13 KKKA ölüm vakası olmuştur. • 2005 yılında doğrulanmış 13 KKKA ölüm vakası • 2006 yılında doğrulanmış 27 ölüm vakası • 2007 yılında doğrulanmış 33 ölüm vakası
KKKA 2007 • 2007 yılında Türkiye genelinde yaklaşık 1500 Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi şüpheli/olası vakasının bildirimi söz konusu olmuştur. • Bunlardan 717’si kesin vaka’dır.
Klinik Özellikler ve Seyir Belirti ve Bulgular * Hafif * Orta derecede * Ciddi ve Ağır
Hafif ve orta derecede klinik seyir gösterenler yaklaşık 9-10 günde iyileşir • İyileşen olgularda sekel görülmez • Mortalite oranı ortalama % 30 (% 8-80) • Ölüm klinik bulguların 2. haftasında görülür
BULGULAR Sıklıkla ani başlayan • Ateş • Baş ağrısı, • Aşırı halsizlik, yorgunluk, • Eklem ve kas ağrısı, • Karın ağrısı, • Bulantı, kusma ve ishal,
BULGULAR-2 • Boğaz ağrısı, • Konjunktivit, • Sarılık, • Fotofobi, • Duygu-durum değişikliği
Başlangıç Bulgularını Takiben (Kanama Bulguları) • Deri altına kanama (Peteşi, Ekimoz), • Burun kanaması, • Diş eti kanaması, • Hemoptizi ( kan tükürme) • Hematemez (kan kusma) • Hematüri (idrarda kan olması) • İç organlarda kanama.
Ciddi ve Ağır Seyreden OlgulardaHastalığın İlerleyen Dönemlerinde • Şok • Santral sinir sistemi fonksiyon bozukluğu • Koma • Karaciğer yetmezliği • Böbrek yetmezliği • Solunum yetmezliği
Tanı • Saha araştırmaları en azından basit , hızlı, spesifik ve sensitif bir test metodu olan ELISA ve tamamlayıcı test olarakta RT PCR ‘ı gerekli kılar.
TEDAVİ DESTEK TEDAVİSİ: • Sıvı elektrolit izlenmesi ve gerekirse replasmanı • Kan komponentlerinin izlenmesi ve gerekirse replasmanı (taze donmuş plazma ile faktör, trombosit süsp. ile trombosit verilmesi) • Kanama takibi ve gerekirse tam kan replasmanı • Şok durumunda vazopressörlerin kullanımı ETKENE YÖNELİK TEDAVİ: • Antiserum kullanılması • Ribavirin kullanılması
KORUNMA • Endemik bölgelerde kişisel korunma önlemleri : 1. Kenenin aktif olduğu dönemlerde kenelerin bol bulunabileceği alanlardan kaçınılmalıdır. 2. Kene ısırmasını önlemek için giysilere ve deriye repellent (sinek, böcek savar) uygulamalıdır. 3. Giysilerin ve cildin düzenli olarak kene açısından kontrolü yapılmalı ve kene varsa çıkarılmalıdır.
4. Kimyasal madde kullanımı kenelerin kusmasına neden olacağından, keneler mekanik olarak yavaşça ve tek bir hareketle parçalanmadan çıkarılmalıdır. 5. Uzun çorap, bot, uzun pantolon giyilmeli ve pantolon çorabın ya da botların içine, tişörtün alt kısmı da bele yerleştirilmelidir.
Endemik alanlarda çiftlik hayvanları ile uğraşan kişilerkendilerini korumak için ek önlemler almalıdır: 1. Deriye (örn.DEET:Dietiltoluamid) ve giysilere (örn.permentin) repellent (böcek kovucu, itici sıvı) sürülmelidir. 2. Derinin, infekte doku ve kanla temasını önlemek için eldiven ve koruyucu giysiler giyinmelidir.
KENE KOVUCU İLAÇLAR • Giysilere, çadır, uyku tulumu, koltuk, kanepe, halı, kilim perde, duvar gibi kenenin uzak tutulması istenen alanlara uygulanır. Uzun süreli koruma sağlar. • Giysilere giymeden önce uygulanıp kuruduktan sonra giyilir. Ken-Kov Aeresol (TAMAY) Anti-Kene Sprey (PCI) • Sivrisinekler için piyasada mevcut olan direkt vücuda sürülen ilaçlar kenelere karşı da kullanılabilir. Kısa süreli koruma sağlar. OF, KOV, SİN-KOV vb.
KENELERLE MÜCADELE • Eradikasyon olanaksız • Amaç: kene populasyonunu kabul edilebilir düzeyde tutmaktır • Evcil hayvanların akarisidler ile ilaçlanması • Kenelerin yaşam alanlarının değiştirilmesi • Konak hayvanların ortadan kaldırılması • Biyolojik Kontrol • Yaban hayvanı ve çevre ilaçlaması