1 / 43

Dafydd ap Gwilym - ‘Yr Wylan ’

Dafydd ap Gwilym - ‘Yr Wylan ’. Amcanion Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu : Adnabod nodweddion cerdd llatai Trafod y dylanwadau a fu ar Dafydd ap Gwilym (I gyd yn gywir a heb gymorth ). Yr Wylan ( Rhan 1) Yr wylan deg ar lanw , dioer ,

darius-mcdonald
Download Presentation

Dafydd ap Gwilym - ‘Yr Wylan ’

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. DafyddapGwilym - ‘Yr Wylan’

  2. Amcanion • Erbyndiwedd y wershonbyddwchyngallu: • Adnabodnodweddioncerddllatai • Trafod y dylanwadau a fu arDafyddapGwilym • (I gydyngywir a hebgymorth)

  3. Yr Wylan (Rhan 1) Yr wylan deg arlanw, dioer, Unlliwageiryneuwenlloer, Dilwchywdydegwchdi, Darn fal haul, dyrnfolheli. Ysgafnar don eigionwyd, Esgudfalchednbysgodfwyd. Yngo'raudwrth yr angor Lawlaw â mi, lilimôr. Llythrunwaithlle'thariannwyd, Lleianymmrigllanwmôrwyd.

  4. (Rhan 2) Cyweirglodbun, cai'rglod bell, Cyrchystumcaer a chastell. Edrych a welych, wylan, Eigr o liwar y gaerlân. Dywaidfyngeiriaudyun, Dewisedfi, dos hyd fun. Byddai'ihun, beiddia'ihannerch, Byddfedruswrthfwythusferch Erbudd; dywaidnabyddaf, Fwynwascoeth, fywoniscaf.

  5. (Rhan 2 parhad) Eicharu'rwyf, gwblnwyfnawdd, Ochwŷr, erioednicharawdd Na Merddinwenithfiniach, Na Thaliesineithlysach. Siprysdyngiprysdangopr, Rhagorbrydrhygyweirbropr.

  6. (Rhan 3) Ochwylan, o chaiweled Grudd y ddynlanaf o Gred, Oni chaffwynafannerch, Fynihenyddfydd y ferch. DafyddapGwilym www.dafyddapgwilym.net

  7. Cynnwys Yr Wylan

  8. CastellCricieth

  9. Castell Aberystwyth

  10. Eigr Un o ferchedharddafPrydain ynôl Brut y Brenhinoedd. Enwmam y Brenin Arthur. RoeddBeirdd y Tywysogionynamlyncyfeirioati.

  11. Myrddin • CymeriadpwysigynllenyddiaethCymru. • Cysylltiedigâ’rhanesion am Arthur. • Barddo’r 6ed ganrif. • Ymwybyddiaetho’igefndirbarddol. • Awyddusigadwcysylltiadâ’rtraddodiadhwnnw. Myrddinynadroddeifarddoniaeth, o lyfr o Ffrainco'r 13eg ganrif.

  12. Taliesin • Barddllysyn yr Hen Ogledd. • 6ed ganrif. • Nifer o gyfeiriadauatoganFeirdd y Tywysogion. • Ymwybyddiaeth o gyfoeth y traddodiadbarddol.

  13. Tasg Lluniwchgrynodeb o gynnwys y cywyddhwn. Gall fodarffurfsiartlif. Ydychchi’ncytunoâ’ch partner? Amser : 5 munud

  14. Cloi’rgerddgydachonfensiwnpoblogaidd y canuserch y bydd y ferchynachosieifarwolaeth. Cywyddllatai Barddynanfon yr wylangydanegesserch at eigariad. Myndymlaeniofynwrth yr wylanddwynnegesi’wgariad. Merchdi-enw. Bywmewntreflan-y-môrsyddgydachastell. Agortrwyganmol yr wylan. Disgrifiado’rferchhefyd? D.J. Bowen = Aberystwyth Anthony Conran = Cricieth Ai Morfuddyw’rferch?

  15. Beth ydydyfalu?

  16. Tasg Mewnparautrefnwch y cardiauynôl y drefn y maentynymddangosyn y cywydd.

  17. Trefn: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

  18. Tasg Nawr, rhowch y cardiaugeirfagyda’rlluniaucywir.

  19. 1. ‘eiry’ = eira 2. ‘gwenlloer’= lleuadwen 3. ‘dyrnfolheli’= manegddur 4. ‘lilimôr’ = lili’rmôr 5. ‘llythr’= tudalen 6. ‘lleian’ = lleianmewngwisgwen

  20. Croengolau = harddwchyn yr OesoeddCanol Llun:www.flickr.co.uk Lliw haul = harddwchheddiw

  21. Cefndir Yr Wylan

  22. Cywyddllatai • Llatai = negesyddserch • Anifailneuaderyn • e.e. gwylan, ehedydd, carw • Anfonirgan y barddgydanegesserch at eigariadferch.

  23. Pam dewis yr wylanfelllatai? Cyflymder Hedfanynsythi’r man a ddynodwyd. Symbol o brydferthwch y ferch. Pam?

  24. Dylanwadau - Beirdd y Tywysogion • Gwreiddiau’rconfensiwni’wdarganfodyngngwaithrhai o Feirdd y Tywysogionyn y 12fed a’r 13eg ganrif. • CynddelwBrydyddMawr = gyrru march felnegesyddsercharei ran. • NID OES enghraifftarall o adarneuanifeiliaidfelnegesyddionserchyngngwaithBeirdd yr Uchelwyr.

  25. Dylanwadau – Y Trwbadwriaid • ConfensiwntebygyngngwaithTrwbadwriaidProfens a Ffrainchefyd. • Ond, Eosiaid a anfonirganddynt hwy felrheol. • Dim manyluhir a gorchestolfel a geirganDafyddchwaith.

  26. Dylanwadau – PedairCainc Y Mabinogi • ChwedlBranwenferchLlŷr • Atgoffao’rddrudwy a yrroddBranwengydallythyri’wbrawdyngNghymru.

  27. Tasg Ynunigol, lluniwchsiartbry cop gangynnwys y penawdau y byddwchchi’neidrafod am gefndir Yr Wylan a Dafydd ap Gwilym. Erenghraifft: Uchelwr

  28. CefndirDafyddapGwilym fl. 1340-1370 Barddnatur a serch Uchelwr Cymeriadlliwgar Ewythr – LlywelynapGwilym – CwnstablCastellNewyddEmlyn – AthroBarddol Geni: Brogynin, LlanbadarnFawr Teuludylanwadolyn y Deheubarth.

  29. 28 copimewnllawysgrifaue.e. Peniarth 49 Cywyddllatai, serch a natur Lleoliad – D. J. Bowen ynawgrymuCastell Aberystwyth. Anthony Conran – CastellCricieth Cywyddyn y person cyntaf – Dafyddyw’rcarwrdioddefus

  30. Merchdi-enw Morfudd? • Morfudd = • Un o brifgariadonDafydd • Gwraigbriod • Llysenweigŵroedd ‘Y Bwa Bach’. • Bywger Aberystwyth • Dodo deuluda • Gwalltgolau ac aeliautywyllganddi • 80 o gerddiiddi

  31. Y System Nawdd

  32. Datblygiad y Cywydd DafyddapGwilymynsafoni’rmesurymadrwyosodcynghaneddymmhobllinell.

  33. Yr Wylan - CerddSerch • 4/5 o gerddiDafyddynymwneud â serch a natur. • Beirdd y Tywysogion: • - AwdlauserchHywelabOwain • - Enghraifftddao’rcanugoddrycholymaynllais y carwrdioddefus. • - Dafyddyngyfarwydd  â  cherddiHywelab • Owain .

  34. Yr Wylan – SerchCwrtais • Perthynasrhwng y cerddillatai â chysyniadSerchCwrtaisCyfandirol: • Anfonllatai – delweddo’rferchfel un anghyraeddadwy • Dafydd – y carwrdioddefus • Claf o gariad

  35. Yr Wylan – cerddnatur • CerddiFfrangegalegoriolllemae’radaryntrafodpynciauserchynddynt. • GramadegEinionOffeiriad: • Henenglynionsy’ncyfunodoethineb â disgrifiadaucryno o fydnatur. • Hefyd, maeadaryncaeleupersonoliifod â nodweddiondynolynddoynunion felmaeDafyddyneiwneudyn y cywyddhwn.

  36. Yr Wylan – cerddnatur • Naturynmynd law ynllaw â serch. • Cerddllatai – creadur o fydnaturyncynorthwyoDafyddarlwybrserch. • Disgrifiadllachar o wynder yr Wylan – hefydynawgrymurhinweddau’rferch. • Yr wylanynddelweddadnabyddus am harddwchmerch.

  37. Yr Wylan – cerddnatur Unigryw: Yr hynsy’ngwneud y cywyddhwnynwahanolywmanyldersynhwyrusDafydd– Disgrifiadau y  mae  a  wnelontfwy  â  phrofiad  a  sylwgarwch y  bardd  nag  agunrhyw gonfensiwnllenyddol.

  38. Camp DafyddapGwilym SonioddHuwMeirion Edwards am alluDafyddapGwilymiosod stamp eibersonoliaethar yr hollddylanwadauhyngangreu, o ganlyniad, waithcwblnewydd a ffres: “Pwysicachnaphobdylanwadywdychymyg  ac  egnicreadigolcynhenidDafydd,  a’i galluogoddidrawsnewid  yr  hyn  a  glywodd  ac  a  ddarllenoddymmhaireiweledigaethefeihun.”

  39. Tasg Yneichgrwpiau, paratowchgyflwyniad am gefndirDafyddapGwilym a chywydd Yr Wylan. Defnyddiwcheichsiartbry cop i’chhelpu. Byddwchyncyflwynoeichcanfyddiadauiweddill y dosbarth. Amser: 10 munud.

  40. Tasg Ynunigol, ysgrifennwchfrawddegagoriadoleichtraethawdargefndirDafydd ap Gwilyma’rcywydd ‘Yr Wylan’.

  41. GwaithCartref: Ysgrifennwchdraethawd am gefndirDafyddapGwilym a chywydd Yr Wylanganddefnyddio’rhyn a wnaethochyn y dosbarthheddiwfelsylfaeni’rgwaith. Erbynwythnosiheddiw.

  42. 14. Unigryw Cywyddllatai + serch a natur 13. Natur – GramadegEinionOffeiriad 2. Lleoliad - Aberystwyth?/ Cricieth? 12. Natur – cerddiFfrengig 3. Morfudd? Cefndir 4. 28 copimewnllawysgrif 11. BranwenferchLlŷr 10. SerchCwrtais • 5. Bardd = • Pwy? • Beth? • Pryd? • Lle? 9. Serch – Y Trwbadawriaid 6. System nawdd 8. Serch – Beirdd y Tywysogion 7. Datblygiad y cywydd

More Related