650 likes | 1.01k Views
De Affectief Bewuste Benadering als visie op het begeleiden van LVB-ers met bijkomende problematiek. Bianca van Kouwen Brian Twint. Even voorstellen …. Bianca van Kouwen, MA, MSc Orthopedagogiek , Geestelijke Verzorging Co-auteur ‘Affectief Bewuste Benadering’
E N D
De Affectief Bewuste Benadering als visie op het begeleiden van LVB-ers met bijkomende problematiek Bianca van Kouwen BrianTwint
Even voorstellen….. • Bianca van Kouwen, MA, MSc • Orthopedagogiek, GeestelijkeVerzorging • Co-auteur ‘Affectief Bewuste Benadering’ • GedragsdeskundigeEsdege-Reigersdaal
En….. • Brian Twint • SociaalPedagogischeHulpverlening (SPH) • Co-auteur ‘Affectief Bewuste Benadering’ • Co-auteur ‘Psychiatrie voor SPH’ • RedactielidSozio-SPH • Redacteur verstandelijkbeperkt.nl • Persoonlijkbegeleider Cordaan
Programma • LVB problematiek • Emotioneleontwikkelingbijmensen met een VB • Kunnen en aankunnen • Affectief Bewuste Benadering • Vragen
LVB -Lichtverstandelijkbeperkt
LVB -Lichtverstandelijkbeperkt, maarookzwakbegaafd (intelligentie 50/55-85) met bijkomendeproblematiek
LVB problematiek -Lichtverstandelijkbeperkt, maarookzwakbegaafd (intelligentie 50/55-85) met bijkomendeproblematiek -Op het eerstegezicht: -redelijkvaardigeindruk -streetwise -geenopvallendeuiterlijkekenmerken -Taalbegrip versus taalgebruik -Negatiefzelfbeeld en zichzelfoverschatten -Overvraging! (passief / actief)
Emotionele ontwikkeling bij mensen met LVB • Naast VB ook (sociaal-)emotioneel beperkt • Emotionele ontwikkeling • Niet harmonieuze ontwikkeling • Gedrag/functioneren sterker bepaald door emotie dan cognitie • Moeilijk te meten
Emotionele ontwikkeling & psychopathologie • Een lager niveau van emotionele ontwikkeling ->meer kwetsbaarheid voor psychopathologie • Grote(re) discrepantie emotionele ontwikkeling en IQ-> meer psychopathologie • Beperking in emotionele ontwikkeling kan versterkt worden door psychiatrisch ziektebeeld
Kunnen en aankunnen • Ontwikkelingsleeftijdligt lager dankalenderleeftijd • Sociaal-emotioneleontwikkelingsleeftijdligt lager danontwikkelingsleeftijd
Voorbeeld overvraging • Casus Cees • Lichteverstandelijkebeperking (IQ=65) • ADHD • 27 jaaroud • Ambulantebegeleiding • Probleem: huishouden
Belangrijk voor lvb-doelgroep • Kennis van cognitieve ontwikkeling én • Kennis van emotionele ontwikkeling en emotionele ontwikkelingsniveau cliënt • Zelfkennis en reflectievermogen begeleider • Kernwoord: Afstemmen
Waarom ABB voor LVB? • Afstemmen op niveau, achterstand in emotioneleontwikkelingwordtversterkt door bijkomendeproblematiek • Complexiteit/heftigheiddoelgroepdoetberoep op je eigenreflectievermogen/emotieregulatie
Affectief Bewuste Benadering • Definitie en kern • Ontstaan • Doelgroep • Model • Voorwaarden en pijlers • Hulpmiddelen
Definitie en kern • Affectief: emotie en emotioneelniveau • Bewuste: reflecteren en afstemmen • Benadering: de manierwaarop
Ontstaan • Ontstaanbij Cordaan twee partijen (gedragsdeskundigen) Affectief neutraal of juist met emotie? Verdeeldheidook in teams • Behoefteaanhandvattenbijbegeleiders / praktischewerkvloermethodiek
Doelgroep -mensen met een verstandelijke beperking (IQ 20-69) -mensen met zwakbegaafdheid (IQ 70-84) -de doelgroep LVG+ (SGLVG) / LVB (IQ 50-84 met bijkomende problematiek) -mensen met epilepsie -mensen met een psychische of psychiatrische stoornis (GGZ) -cliënten in de jeugdzorg
Voorwaarden • Contact / Structuur/ Doelof perspectief • Waaromdezevoorwaarden?
Voorwaarde 1 • Contact • Contact is de basis van eenrelatie= verbindingtussen de client en begeleider • Kwaliteit en kwantiteit van contact • Beschikbaarheid en aanwezigheidzorgen voor gevoel van veiligheid • Veiligheid in het contact voorwaarde voor relatieopbouw
Voorwaarde 2 • Structuur in het dagelijkseleven • (dag)structuurmaaktbegeleidingeffectiever • Structuurgeeftoverzicht en biedt rust en vertrouwen veiligheid groei • Structuur in de bejegening = consistentie, team op 1 lijn, zoveelmogelijkgeplandecontactmomenten
Voorwaarde 2 • Structuur – voelt de client/begeleiderzichveilig? is aan de voorwaardenvoldaanomtekunnengroeien? / waarliggen de behoeften? Piramide van Maslow
Werkboek: • Werkboek Dagelijkse Routine dagstructuur
Structuur: • Weekkaart
Voorwaarde 3 • Doelof perspectief • Eengezamenlijkdoelzorgtvoorperspectief/eendracht • Eerst het doeldan de middelen
Werkboek: • Werkboek Toekomstplan oplossingsgericht
Pijlers • EE-benadering • Relationelevaardigheden • Systeembenadering
Pijler 1: Expressed Emotion • Inleiding • Meten EE • Onderzoek EE
Expressed Emotion Hoge EE • (over)betrokkenheid: zeer betrokken bij cliënt, veel warmte • Vijandig houding: veralgemeende negatieve houding tovclient • Kritische houding: afkeuring specifiek gedrag
Hoge EE • Filmpje hoge EE ‘Mina Murat gaatlos’ NCRV Document: De beslotengroep, april 2007
Expressed Emotion Lage EE - laat zich niet snel meeslepen in emotie cliënt - Accepterende houding - (te) weinig affectie - (te veel) afstand houden
Rol van emotie Emotie roept neiging tot specifiek gedrag op Emotie roept neiging tot specifiek gedrag op Gedrag begeleider roept emotie cliënt op
Expressed Emotion De mate van EE komt naar voren in: • Directe omgang met cliënt • Dagelijkse rapportage • Mondelinge overdracht • Team • Teamvergaderingen
Zelftest: • Experimentele EE-test
Pijler 2: Relationelevaardigheden • Kwaliteitsbeleving = hoe de begeleider met je omgaat ABB: • Rogers: -Empathie -Onvoorwaardelijke acceptatie -Congruentie • Gespreksvoering
Gespreksvoering ABB • Steekwoorden: • -Tweerichtingsverkeer • -Tiensecondenregel • -Verbalecommunicatie: • objectiefluisteren, bewustspreken • Feedback vragen en geven, taalafstemmen • -Non-verbalecommunicatie: • stem, houding, fysiek contact
Gespreks-voering: • Feedback-gesprek feedback voor de begeleider
Werkboek: • Werkboek Signalerings- gesprek rol van emotie
Pijler 3: Systeembenadering • Subsystemen • Geen duidelijke oorzaak-gevolg • Iedereen deel van systeem
Systeembenadering • Netwerk in beeld -de meestetijdbesteden LVB-ersbuitenzicht - goedevriendenvsslechtevrienden -rol van belangrijkepersonen -netwerkversterken
Systeembenadering • Invloedenbinnen team / invloeden van team -emotie in team (bijvteamoverleggen) -objectiviteitvssubjectiviteit (lage EE <-> hoge EE) • Rol van prive-situatie van de begeleider
Werkboek: • Werkboek Netwerkplan netwerk in beeld / rol van vrienden
Netwerk: • Netwerkkaart
Nietvergeten: implementatie • Implementatieplan • Gedragen door geheleorganisatie • ABB vanaf intake • Training en intervisie
Implementatie: • Implementatie- plan
ABB Toolkit - hulpmiddelen • Werkboeken – voor elk themaeenwerkboek • Experimentele EE-zelftest • Regenton (afstemmen op het niveau) • Feedbackgesprek (wederkerigheid in de relatie) • Tiensecondenregel en anderegespreksvaardigheden • Meerhulpmiddelen: weekrooster, netwerkkaart, etc. • Implementatieplan