1 / 69

TURBA-TURBALAŞMA (Peat-Peatification) (Torf-Vertorfung)

TURBA-TURBALAŞMA (Peat-Peatification) (Torf-Vertorfung). Kavuşan JEM408 1/69. TURBA NEDİR?.

dasha
Download Presentation

TURBA-TURBALAŞMA (Peat-Peatification) (Torf-Vertorfung)

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TURBA-TURBALAŞMA(Peat-Peatification)(Torf-Vertorfung) Kavuşan JEM408 1/69

  2. TURBA NEDİR? • Bitkisel ve az oranda hayvansal organik artıkların, anaeorobik koşullar altında mantarlar, bakteriler, enzimler ve ayrışma ile serbestlenen veya yeniden oluşan organik bileşiklerin etkileriyle ayrışması, parçalanmasıyla ile oluşan organik tortul bir kütlelere TURBA adı verilir. Kavuşan JEM408 2/69

  3. TURBA NEDİR? • Birbiri üzerine turbaların yığışmasıyla dehidratasyon, demetanisazyon ve dekarboksilasyon olarak tanımlanan süreçler sonucu değişime uğramasıyla organik tortul kayaç haline dönüşmesi ile kömür ve sapropelitler oluşur. Kavuşan JEM408 3/69

  4. Turbalaşma-Turbalıkların özellikleri • Turbalık (turbiyer): Turba adı verilen güncel organik kökenli tortullaşmanın geliştiği basenlerdir. Kavuşan JEM408 4/69

  5. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • BOTANİK BİLEŞİMLERİ • AYRIŞMA DERECELERİ • TROFİK DURUMLARI • TOPOGRAFİK KONUMLARI • SU KÜTLESİ İLİŞKİLERİ • JEOLOJİK KRİTERLER Kavuşan JEM408 5/69

  6. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • BOTANİK BİLEŞİMLERİNE GÖRE • SAZ-KAMIŞ TURBALIĞI • AĞAÇ TURBALIĞI • YOSUN TURBALIĞI Sphagnum yosunu Kavuşan JEM408 6/69

  7. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • AYRIŞMA DERECESİNE GÖRE: • AZ AYRIŞMIŞ TURBALIK • ORTA DERECE AYRIŞMIŞ TURBALIK • ÇOK AYRIŞMIŞ TURBALIK Kavuşan JEM408 7/69

  8. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • TROFİK DURUMLARINA GÖRE: • OLİGOTROFİK • MESOTROFİK • ÖTROFİK (eutrofik) Kavuşan JEM408 8/69

  9. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • TOPOGRAFİK KONUMLARINA GÖRE: • ALÇAK • YÜKSEK Kavuşan JEM408 9/69

  10. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • SU KÜTLESİYLE İLİŞKİLERİNE GÖRE: • ALÇAK • YÜKSEK Kavuşan JEM408 10/69

  11. Turbalaşma-Turbalıkların Tipleri • SINIFLAMA PARAMETRELERİ • JEOLOJİK İLİŞKİLERİNE GÖRE: • OTOKTON • ALLOKTON Kavuşan JEM408 11/69

  12. BATAKLIKLARI KORUSAVE THE BOGS Kavuşan JEM408 12/69

  13. Turbalaşma-Turbalıkların özellikleri • ALÇAK BATAKLIK (Lowmoor, Niedermoor): Açık bir su kütlesi ile doğrudan ilişkili olan bataklıklardır. • YÜKSEK BATAKLIK (Highmoor, Hochmoor): Açık bir su kütlesi ile ilişkisi olmayan ve tamamen bitkiler tarafından serbest su yüzeyi istila edilerek kaplanmış olan bataklıklardır. Kavuşan JEM408 13/69

  14. Turbalaşma-ALÇAK BATAKLIK Kavuşan JEM408 14/69

  15. Turbalaşma-ALÇAK BATAKLIK • Açık su kütlesi ile ilişkilidir. • Bitki örtüsü belirgindir ve tipiktir. • Bitki örtüsü bitkilerin oturduğu zeminin su ile doygunluğuna bağlı olarak gelişir. • Açık su olan bölgede çökelim allokton karakterde gelişir. • pH değeri 5,5-6,5 arasındadır bazan 7’ye yaklaşabilir. Kavuşan JEM408 15/69

  16. Turbalaşma-ALÇAK BATAKLIK Kavuşan JEM408 16/69

  17. Turbalaşma-YÜKSEK BATAKLIK Kavuşan JEM408 17/69

  18. Turbalaşma-YÜKSEK BATAKLIK • Serbest su kütlesi bulunmaz, ancak geçirimsiz taban ile sınır alanda LAGG adı verilen su çember bölgesi bulunur. • Bitki örtüsü belirgindir ve tipiktir. • Bitki örtüsü bitkilerin oturduğu zeminin su ile doygunluğuna bağlı olarak geliştiğinden orta kısımda SPHAGNETUM adı verilen Sphagnum’ca (yosun) zengin bir otsu alan yer alır. • Her bölgede çökelim otokton karakterde gelişir. • pH değeri genellikle 3,5-5,5 arasındadır. Kavuşan JEM408 18/69

  19. Turbalaşma-Organik maddenin doğadaki durumu OKSİJENLE İLİŞKİSİNE GÖRE: • HUMUSLAŞMA • TURBALAŞMA • SABUNLAŞMA Kavuşan JEM408 19/69

  20. Turbalaşma-Organik maddenin doğadaki durumu • HUMUSLAŞMA • Organik madde O2 ile reaksiyona girerek humuslu topraklar oluşur. Organik madde birikmesi çok hızlıdır. Tümü okside olmaz. Yoğun bir kısmi oksidasyon sonucu ileri düzeyde aromatisazyon gelişir. Kavuşan JEM408 20/69

  21. Turbalaşma-Organik maddenin doğadaki durumu • SAPONİFİKASYON • Organik madde daha az oranda oksijen içeren (H)+(–OH)- hidroksil bakımından zengin ortamlarda sabunlaşırlar. • Bunun sonucu organik maddenin transformasyon değişir ve denizel ve gölsel ortamlarda SAPROPEL adı verilen tortullar oluşur. • Bu oluşum süreci ortama giren organik maddenin çokluğuna bağlıdır. Kavuşan JEM408 21/69

  22. Turbalaşma-Organik maddenin doğadaki durumu • HUMİFİKASYON • Organik maddenin çok az ve hatta yok sayılabilecek derecede çözünmüş oksijenin (–OH) bulunduğu ortamlarda ayrışması sonucu organik maddenin parçalanmasıdır. • Bu süreç hümik kömürlerin başlangıcıdır. Kavuşan JEM408 22/69

  23. Turbalaşma-otoktoni/alloktoni • OTOKTON TURBALAŞMA Turbalaşma, bitkisel materyalin taşınmadığı yani yerli yerinde(in-situ) kömürleşmesidir. • Euotoktoni:(Yersel otoktoni) kömürü oluşturan bitkiler yerli yerinde kömürleşmişlerdir. • Hipotoktoni: (Aquatik otoktoni) Kömürü oluşturan bitkilerin yaşadıklaı ortamda kömürleşmesidir. • ALLOKTON TURBALAŞMA Turbalaşma evresinde taşınma sözkonusudur. • Primer alloktoni: Bitkisel materyalin taşındıktan sonra kömürleşmesidir. • Sekonder alloktoni: Daha önce kömürleşmiş materyalin taşınması ve jeokimyasal diyajeneze uğramasıdır. Kavuşan JEM408 23/69

  24. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler Kavuşan JEM408 24/69

  25. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler AMİNO ASİTLER Kavuşan JEM408 25/69

  26. Turbalaşma-Proteinler-Peptitler • Kolay hidrolize olurlar. • H2O alarak peptidler enzim olarak reaksiyonlara girerler. • Polimerlerin parçalanmasına etki ederler. • Son ürünleri ise NH4- bileşikler halinde suda çözünürler. • Kolay asimili edildiklerinden ortamdaki canlılar tarafından hemen alınrlar. Bu nedenle besin kaynağı yani nutrient’tirler. Kavuşan JEM408 26/69

  27. Turbalaşma-Proteinler-DNA-RNA • Kolay hidrolize olurlar. • Kolaylıkla diğer canlılar tarafından nutrient olarak alınırlar. • Kolaylıkla reaksiyona girerek • -NH4 türevlerine dönüşürler. Kavuşan JEM408 27/69

  28. Turbalaşma-Proteinler-DNA-RNA Kavuşan JEM408 28/69

  29. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler Kavuşan JEM408 29/69

  30. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler ŞEKERLER VE KARBONHİDRATLAR Kavuşan JEM408 30/69

  31. Turbalaşma-Karbonhidratlar Kavuşan JEM408 31/69

  32. Turbalaşma-Karbonhidrat-Linyin Kavuşan JEM408 32/69

  33. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler Kavuşan JEM408 33/69

  34. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler LİPİDLER Kavuşan JEM408 34/69

  35. Turbalaşma-Lipidler-Lipoidler Kavuşan JEM408 35/69

  36. Turbalaşma-Lipidler Kavuşan JEM408 36/69

  37. Turbalaşma-Lipidler-Steroid-Steroller Kavuşan JEM408 37/69

  38. Turbalaşma-Lipidler-Terpenoidler Kavuşan JEM408 38/69

  39. Turbalaşma-Biyokimyasal yapıtaşları- Organik Bileşikler PORFİRİNLER Kavuşan JEM408 39/69

  40. Turbalaşma-iz bileşikler-Porfirin-Klorofil Kavuşan JEM408 40/69

  41. Artist’s conception of a Carboniferous forest based on fossil evidence Kavuşan JEM408 41/69

  42. Figure 29.19x A peat moss bog in Norway Kavuşan JEM408 42/69

  43. Turbalaşma-Etkenleri • Mantarlar • Enzimler • Oksidasyon • Redüksiyon • Makroorganizmalar • Mikroorganizmalar Kavuşan JEM408 43/69

  44. Turbalaşma-Etkenleri • Fiziksel ayrışma: Böcekler ve kunduz gibi makroorganizmalar, gravitasyon yardımıyla bitkilerin küçük parçalara ayrılmasıdır. • Kimyasal ayrışma: Oksidasyon-redüksiyon, enzim reaksiyonları vb kimyasal etkenlere bağlı gelişen ayrışmadır. • Biyolojik ayrışma: Mikroorganizmaların etkisiyle biyokimyasal yapıtaşlarına kadar bozuşma sürecidir. Kavuşan JEM408 44/69

  45. Turbalaşma-Etkenleri • Mantarlar: Artık bitkisel parçaları aerobik veya anaeorobik koşullarda parçalarlar. Parçalama kendi yaşamları için besin kaynaklarını üretmek için yaparlar. Kalan bileşikler ve ölümleri sonrasında kendileri turbalara katılırlar. • Enzimler: Değişik bitkisel artıkların ayrışması sonucu serbestlenen bileşiklerin enzimatik etkilerle daha yüksek moleküllü olan organik molekülleri ayrıştırmasıdır. Kavuşan JEM408 45/69

  46. Turbalaşma-Etkenleri • Oksidasyon: Atmosferik serbest O2 veya suda çözünmüş haldeki ‘-O-’ veya ‘O=‘ olarak tanımlanan oksijen ile karbonun yükseltgenmesidir. Kısmi oksitlenme ve tamamen oksitlenme olabilir. Kısmı oksitlenme, organik maddenin kısmen korunmasıdır. Kavuşan JEM408 46/69

  47. Turbalaşma-Etkenleri • Redüksiyon: Organik maddenin değişik elementlerce indirgenmesidir. Burada H, N, S indirgenmede önemli reaksiyonları ortaya koyar. Kavuşan JEM408 47/69

  48. Turbalaşma-Etkenleri • Mikroorganizmalar: Değişik tür bakteriler organik maddeleri parçalayarak yaşamlarını sürdürürler. Ölümleri ile kendileri de materyal olarak turbaların içerisine katılırlar. • Hidrokarbon (Methanococcus vb), azot bakterileri (nitrobacter), kükürt bakterileri (Desulfovibrio sulfuricans, Thiobacillicus vb) türlerdeki mikroorganizmalar canlıların hem hızlı şekilde ölümlerine, hem de bunların parçalanmalarına yardım ederler. Kavuşan JEM408 48/69

  49. Turbalaşma-Etkenleri-Metanisazyon Kavuşan JEM408 49/69

  50. Turbalaşma-Etkenleri-S bakterileri Kavuşan JEM408 50/69

More Related