COĞRAFİ VERİ PORTALI ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI

1. COĞRAFİ VERİ PORTALI ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

2. CBS NEDİR? COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ (CBS / GIS) CoğrafiBilgiSistemleri (CBS), İngilizce Geographical Information Systems (GIS) ifadesininTürkçe’yeçevrilmişhaliolup, kullanıcılarınçokfarklıdisiplinlerdenolmasınedeniyle, bukavramdadeğişikşekillerdetanımlanmaktadır. “CoğrafiBilgiSistemleri; konumadayalıgözlemlerleeldeedilengrafikvegrafik-olmayanbilgilerintoplanması, saklanması, işlenmesivekullanıcıyasunulmasıişlevlerinibütünlükiçerisindegerçekleştirenbirbilgisistemidir.” GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

3. CBS NEDİR? CBS GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

4. Sonuç! Haritalar Grafikler Raporlar CBS NEDİR? COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİNİN GENEL İŞLEVLERİ Sağlık Verisi Yol Verisi Coğrafya ile ilişkili Veri Katmanları Binalar ve Tesisler İl, İlçe, Mahalle, vb.. Konumsal İlişkilerin Görselleştirilmesi ve Anlamlı Hale Getirilmesi GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

5. Kurallar CBS NEDİR? VERİ DEPOLAMA VERİ YÖNETİMİ VERİ TOPLAMA Tablosal Veriler Harita/görüntü Detaylar Alan • Harita Çizgi Nokta GIS Server Network Kompleks ilişkiler On Line Servis • Ölçü • GPS • Sinyal Analiz RDBMS • Görüntü Sorgulama ve Raporlama • Diğer veri GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

6. INSPIRE İLKELERİ • INSPIRE girişimi, mekansal bilginin erişimi ve kullanımı için aşağıdaki ilkeleri temel alan Avrupa Mekansal Veri Altyapısı’nın oluşturulmasını tetikleyerek mevcut şartları geliştirmeyi hedefalır: • Veri bir kere toplanmalı ve en yararlı olabileceği seviyede tutulmalıdır. • Avrupa’dan farklı kaynaklardan elde edilen ve farklı görünen mekansal bilginin birleştirilmesi sağlanmalı ve bu bilgi birçok kullanıcı ve uygulama ile paylaşılmalıdır. • Tek bir seviyede toplanmış verinin tüm diğer seviyeler arasında da paylaşılması sağlanmalıdır, örneğin detaylı araştırmalar için detaylı bilgi, stratejik amaçlar için genel bilgi olarak. • Tüm seviyelerde iyi yönetim için ihtiyaç duyulan coğrafi bilgi fazla olmalıdır ve gerçek kullanım amaçlarını kısıtlamayacak şartlarda geniş ölçüde kullanılabilir olmalıdır. • Hangi coğrafi bilginin kullanılabilir olduğu, belirli bir kullanım için ihtiyaçları karşıladığı ve hangi şartlarda temin edilip kullanılabileceği gibi bilgilere kolay erişilebilmelidir. • Coğrafi veri farklı durumlara göre görüntüleneceği ve kullanıcı-dostu bir yolla seçileceği için kolay anlaşılır ve kullanılır şekilde hazırlanmalıdır. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

7. GEOPORTALIN AMACI Fiziksel olarak farklı ortamlarda bulunan coğrafi verilerinin ve coğrafi veriye ait metaveri bilgilerinin INSPIRE, ISO ve diğer standartlara uygun olarak, ortak bir altyapı üzerinden kullanıcılara sunulmasıdır. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

8. NE SAĞLAR ? • Veri kullanıcıları ile konumsal verinin üretildiği ve servislerle sunulduğu sorumlu kurumların eşgüdümlü olarak çalışmalarını ve böylelikle zaman kaybını ve verinin tekrarlı üretimini engeller. • Veriyi üretenlerin, verinin en güncel sürümünün kullanıcılarla veri bütünlüğünü koruyarak paylaşımını sağlar. • Mevcutveri vekonumsalhizmetleresağlanan veri arama teknolojileri ile erişimini sağlar • Kullanıcıların kendi konumsal veri ve servislerine ait veri tanımlamalarını etkinvekolaykullanımlı araçlar ile yönetmelerini sağlar. İndirme Keşif Geoportal Görüntü GeoPORTAL GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

9. FARKI NEDİR? WEB SERVİSLERİNE TEK TEK ERİŞİM WEB SERVİSLERİNE GEOPORTAL İLE ERİŞİM GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

10. GEOPORTAL NEDİR? COĞRAFİ VERİ; Yeryüzü üzerindeki doğal ve yapay detaylara ilişkin, belli bir referans sistemindeki konum koordinatları ile ifade edilen mekansal(grafik) veriler ve bunlara ait tanımsal(öznitelik) verilerden oluşur. • COĞRAFİ VERİ • INSPIRE VERİ MODELİ • METAVERİ (METADATA) METAveri; Veri katmanlarına ait oluşturan kişi bilgisi, projeksiyon, koordinat sistemi, ölçek, format gibi verilerden oluşan veri hakkındaki bilgidir. InspIre veri modeli; • GEOPORTAL Inspire direktifleri ile yayımlanmış olan metaveri ve coğrafi veri modelini içermektedir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

11. GEOPORTAL NEDİR? Geoportal; coğrafiverialtyapısının INSPIRE direktifi ile uyumlu olarak oluşturulması ve kurumlar arası işbirliğinin kolaylaştırılması yönünde, modern birCoğrafi Bilgi Sistemi üzerinde konumsal veri altyapısı sunmaktadır. Bu altyapı ile;• INSPIRE-uyumlu verinin yönetilmesi ve sunulması • Mevcut verinin INSPIRE- uyumlu veriye dönüştürülmesi • INSPIRE-uyumlugörüntüleme ve indirme servisleri • INSPIRE-uyumlumetadata oluşturulması ve bulunması • INSPIRE-uyumlukonumsal veri ve servislerin kullanılması sağlanmaktadır. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

12. GEOPORTAL ETKİLEŞİMİ Bulma GeoPortal veri GIS Server GeoPortal Metadata Kayıt Arama Tüketiciler Üreticiler Görüntüleme/erişim Üretme GeoPortal veri Kullanma GeoPortal veri Veri Erişimi • GIS Desktop • Other GIS • GIS Desktop • Other GIS • Browser • Open APIs Veri Erişimi Veri sağlayıcılar Sunma GeoPortal veri OGC Servisleri Inspire Servisleri GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

13. GEOPORTAL SİSTEM MİMARİSİ GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

14. GEOPORTAL SİSTEM MİMARİSİ Genel Kullanıcılar Servis Sağlayıcıları Veri Sahibi Web Uygulamaları GIS İşlemleri CBS İşlemleri Profesyonel Kullanıcılar Hedef INSPIRE VeriModeli INSPIRE Modele Dönüşüm Kurumiçi Veri Modeli Masaüstü CBS Mobil Uygulamalar INSPIRE Görüntü Servisleri INSPIRE İndirme Servisleri INSPIRE Dönüşüm Servisleri Web Uygulamaları Coğrafi Veritabanı Tarafından Desteklenen Web Siteleri Standart Servisler Avrupa Komitesi Raporlama Görevleri Verilerin Uyumlaştırılması Desteklenen Sitelerden Raporlama Web Uygulamaları GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

15. GEOPORTAL ÇALIŞMA YÖNTEMİ Paydaş Kurum Uygulamaları ve Veri Üretimi GeoPortal Dönüşüm ve entegrasyon Inspire VT CBS Uygulamaları Veri Üretimi ve Servisler Kullanıcılar • Dönüşüm ve Veri İndirme Modülleri • Harita Görüntüleme Modülü • Metada Yayınlama, Düzenleme, Arama, Yönetme Modülleri Intranet, Internet Paydaş Kurum Servisleri (WMS,WFS,WCS) GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

16. ÇOB Geoportal • INSPIRE ÇözümModeli GEOPORTAL INSPIRE ÇÖZÜM MODELİ Harici Uygulamaların İnternet Yoluyla Güvenli Servislere Erişimi INSPIRE Arama Hizmetleri Katalog Harita Kullanıcıları Yönetim Güvenliği Geoportal Modülü Harita Görüntüleyici INSPIRE Arama Güvenlik Yöneticisi Uzaktan Kontrol Servisleri INSPIRE Servisleri WCS Yetkilendirme için Güvenlik Katmanı Catalog CSW/INSPIRE WFS WCS WMS WFS GIS Servisleri WMS Ekran Birleşme Merkezi EC LDAP GIS Servisleri Merkez Kullanıcı Havuzundan Yetkilendirme GIS GDB INSPIRE GDB Oracle RDBMS Oracle RDBMS GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

17. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Geoportal Web Uygulaması • Metadata Arama • Metadata Düzenleme • Metadata Yönetimi • CoğrafiVeriKataloğu (Geokatalog) • CoğrafiVeriIndirme • HaritaGörüntüleyici • GüvenlikYönetimi • KullanıcıYönetimi • Servisİzleme • VeriÜretimveEntegrasyon • FME • INSPIREiçin FME çözümü GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

18. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Metadata Arama Sisteme kayıtlı olan mekansal veri setleri ve mekansal veri servisleri içerisinde; • Coğrafi alan • Veri kategorisi (idari alanlar, vb. ) • Veri döküman türü (dataset,harita servisi) • Coğrafi özellik (nehir,orman vb. ) • Anahtar kelimeler ile arama yapılabilir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

19. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Metadata Düzenleme Geoportalüzerindenservis, veriveverisetlerinize; metadata düzenlemearacıileiçeriğekarşılıkgelenINSPIRE / ISO standartlarınauygunmetadatalaroluşturabilir. DahaöncedenoluşturulmuşmetadatalarınISO/INSPIRE metadata standartlarınauygunluğunudoğrulatabilir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

20. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Metadata Yönetimi • Sistemekayıtlıtüm metadata kayıtlarına, gelişmişsorguparametreleriileerişerek, metadata içeriğinin; • Doğruluğu • Standartlarauygunluğu • Kalitesi • Sahipliği (oluşturankişibilgisi) Bilgilerini görüntüleyebilir, gerektiğindegüncellenebiliryadasilinebilir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

21. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • CoğrafiVeriKataloğu (Geokatalog) • ISO 19115 ve ISO 19119metadata standardında belirtilen konu başlıklarına, • Metadataların temsil ettiği veri döküman türlerine, • Yöneticiler tarafından oluşturulan özel kriterlere, göre arama yapılabilir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

22. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • CoğrafiVeriİndirme INSPIRE veri indirme ve dönüştürme servis standartlarında belirtilen özellikler ve kurallar çerçevesinde, dönüşüm vb. gerekli coğrafi işlemleri yaparak; sistemde bulunan vektör ve rastertipindeki verileri, .dxf, .gdb, .shp vb. yaygın coğrafi veri formatlarında, lokalde bulunan bilgisayara indirilmesini sağlar. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

23. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Harita Görüntüleme • Sistemde sunulan coğrafi harita servislerinin dışında, WMS standartlarında yayınlanan herhangi bir coğrafi harita servisi interaktif harita üzerine eklenebilir. • Uygulamaya eklenen servislere ait verilerGoogle, Bing Maps ve Esri altlık haritaları üzerinde görüntülenerek, karşılaştırma vb. analizler yapılabilir. • Uygulama üzerindeki ölçüm,tanımlama, vb. temel haritacılık araçları yardımıyla gelişmiş haritacılık analizleri yapabilir • Anahtar kelime ve coğrafi filtre tanımlanarak, metadata araması yapılabilir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

24. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Kullanıcı Yönetimi Mail, telefon, vb. İletişim bilgilerini belirterek, kayıtlı kullanıcı rolünde sisteme otomatik kaydınızı yapabilirsiniz. Sisteme kayıtlı tüm kullanıcılara ait telefon, mail, vb. İletişim bilgilerini görüntüleyebilir Kullanıcıları, sistem içerisinde farklı yetkilerle tanımlanmış olan 3 ana rol ( kullanıcı, servis sağlayıcı, yönetici ) ile eşleştirebilirsiniz GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

25. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • Güvenlik Yönetimi Sistemde tanımlı veri servislerine ve iç yada dış bağlantı adreslerine (URL ) kişi – rol - grup bazlı gelişmiş erişim kurallar tanımlayarak, sistem kaynaklarının yetkisiz kişilerce kullanılmasını engelleyebilirsiniz. • Servisler üzerine zaman kısıtı tanımlayarak servisin erişilebilirliğini belirli saatler arasında yalnızca istenilen kullanıcılara açabilirsiniz. • Servisler üzerinde coğrafi kısıtlamalar tanımlayarak kullanıcıların tanımlanan alan dışındaki verilere erişmesini düzenleyebilirsiniz. • Yayınlanan harita servisleri üzerine kurumun logosunu ekleyerek veri üzerinde telif hakkınızın korunmasını sağlayabilirsiniz. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

26. GEOPORTAL BİLEŞENLERİ • İzleme Servisi • Sistemde kullanılan servislerin • Kapasite • Erişilebilirlik • Performans • yönünden durumlarını çevrimiçi olarak izleyebilir. • Geçmiş döneme yönelik servis izleme raporlarını oluşturabilirsiniz. • Servislerde yaşanabilecek olası çökme vb. durumlarda, yetkililere sistem tarafından e-posta gönderilir. GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

27. VERİ MODELİNDE İZLENEN YÖNTEM • Inspire veri matrisi ile ÇOB birimleri veri matrisinin eşleştirilmesi • Inspire Veri Matrisine eklenmesi istenen alanların eklenmesi Inspire Veri Modeli ÇOB Veri Matrisi Inspire Veri Matrisi Eşleme ÇOB Veri Modeli GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

28. TASARIM ÇALIŞMALARI İÇİN OLUŞTURULAN INSPİRE TEMALARI VERİ EŞLEŞTİRME MATRİSİ GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

29. FME ARACI İLE VERİ DÖNÜŞÜMÜ FME (Feature Manipulation Engine) Detay Manipülasyon Motoru Inspire Veri Modeli Diğer Kurum Veri Modelleri GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

30. FARKLI ORTAMLARLA UYUMLULUK Güncel Veri Dönüşüm Taşınabilir veritabanı formatı Kurumiçi Veri Modeli Güncel Veri FME SERVER INSPIRE Birleştirme Merkezi Dönüşüm Servisi INSPIRE VeriModeli Saklanan verimodeli INSPIRE VeriModeli Yayınlanan Veritabanı INSPIRE VeriModeli Saklanan veri Modeli INSPIRE VeriModeli Yayınlanan Veritabanı Kurumiçi Veri Modeli Dönüşüm INSPIRE Veri Servisleri Paylaşılmış Veritabanı Veri Bakım Erişim Servisleri Paylaşılmış Veritabanı Veri Bakım Paylaşılmış Veritabanı Veri Bakım GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

31. Meta Data Meta Data Meta Data Meta Data Meta Data Meta Data Meta Data Uygulama/Analiz Sonucu Çıkan Ürün Arama Sonucu Bulunan Servis Adresleri TAKBİS Çevre ve Orman Bak. Tarım Bak. MTA GIS Portal Http://www.mta.gov.tr/xservis Http://www.mta.gov.tr/xservis Http://www.takbis.gov.tr/xservis Http://www.takbis.gov.tr/xservis Http://www.cevreorman.gov.tr/xservis Http://www.cevreorman.gov.tr/xservis Http://www.tarim.gov.tr/xservis Http://www.tarim.gov.tr/xservis Http://www.diger.gov.tr/xservis Http://www.diger.gov.tr/xservis Http://www.digersistemsiz.com.tr/xservis Http://www.digersistemsiz.com.tr/xservis MetaData Kataloğu Diğer sistemsiz... Diğer... Lokal Veriler Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

32. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TARIM BAKANLIĞI DİĞER KAMU KURUMLARI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI BELEDİYELER Türkiye Kurumsal Servis Hattı BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ (INSPIRE) Modül Modül Modül Modül Servisler Servisler Servisler Servisler Servisler T Ü R K İ Y E Kurumsal Servis Hattı Servisler Servisler Servisler Servisler Modül Modül Modül Modül GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

33. ALMANYA FRANSA BELÇİKA TÜRKİYE İSPANYA İTALYA Avrupa Birliği Servis Hattı I N S P I R E GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

34. TURKISH MetaData Catalouge FRENCH MetaData Catalouge ITALIAN MetaData Catalouge TURKISH Regional Geo-spatial data FRENCH Regional Geo-spatial data EUROSTAT data Avrupa Birliği Servis Hattı Clients European Commission User aplication Service changing: Search display, Access, e-buisness,... Middleware Metadata search and retrieval for data And services Belgium Geo-processing service Direct data access Metadata update Servers Content Repositories GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

35. SONUÇ Günümüzde bilginin koordineli üretimi, güncellenmesi, paylaşımı ve kullanımı, önemli bir gereksinim olmuştur. Veri kaynaklarının farklı ortamlarda yer alması, aynı verinin farklı formatlarda ya da öznitelik bilgisinde tutulması ise kaynaklara erişimi herkes için sorun haline getirmektedir. Bu problem doğrultusunda, geoportal mimarisi önemli bir çözüm getirerek, verinin erişebilirliğini ve paylaşımını kolaylaştıracaktır. http://geoportal.cob.gov.tr http://www.geodata.gov.tr GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

36. GIS SUMMIT 2011 GeoPortal Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı