Measles = سرخک

Measles =سرخک - بیماری عفونی حاد ویروسی با علایم بالینی : تب – کوریزا – سرفه - کنژنکتیویت و بثورات جلدی مخاطی است . - در مرحله مقدماتی بیماری یکی دو روز قبل از بروز راش Koplik .spotجلدی انانتم اختصاصی درمخاط دهان به نام بروز می کند . - بیماری بسیار واگیر است و بیشتر در کودکان دیده می شود . - بیماری معمولا خوب می شود ولی گاهی عوارض شدید ریوی و سیستم عصبی مرکزی بروز می کند .

اتیولوژی - ویروس سرخک از جنس موربیلی ویروس وجزو خانواده پارامیکسوویریده است . - ویروس غشا دار با هسته اسید ریبونوکلئیک یک رشته ای که از غشای آن دو دسته رابط های گلیکوپروتئینئ بیرون زده است که همآگلوتینین و پروتئین فیوژن به جای نورآمینیداز سایر میکسوویریده قرار دارند و اتصال به سلول ها ی میز بان با این لیگاند ها انجام می شود . - میز بان ویروس انسان است ولی می توان پریمات ها در آزمایشگاه به بیماری مبتلا کرد گرچه بیماری در آن ها خفیف تر است .

اپیدمیولوژی سرخک از 2000 سال قبل شناخته شده بود.ولی واگیر بودن آن را 150 سال قبل متوجه شدند . - در سال 1954 ویروس را با کشت سلولی سلول های کلیه میمون جدا کرده ودر سال 1963 واکسن تزریقی زنده ضعیف شده آن را ساختند . ابتدا تا سال 1990 در یک دوز بعد از یک سالگی به کار می رفت ولی با وصف کاهش 99% بیماری باز طغیان هایی دیده می شد . که به کاربرد دو دوزی آن بعد از 1990 منجر شد و کاهش بیشتر بیماری را به دنبال داشت .ایمنی با واکسن سرخک پایدار است و با زمان کاهش نمی یابد .

اپیدمیولوژی - با وصف پیشرفت های فوق باز هم در کشور های با پوشش خوب واکسیناسیون در مراکز جمعیتی مانند دبیرستان ها یی با پوشش واکسیناسیون 99% و سطح آنتی بادی مناسب تا 95% جمعیت. موارد تک گیر و حتی موارد سریال دیده می شود که عللی مانند : واگیری زیاد ویروس – بیماریزایی بیش از 90% در عفونت با ویروس وموثر نبودن واکسن به علل خراب شدن آن یا عدم پاسخ ایمنی شخص را دخیل می دانند .این بیماران بیش از 50% سابقه واکسیناسیون دارند. - نمونه بارز واگیری ویروس در المپیک لوس آنجلس دیده شد.

پاتوژنز - ویروس سرخک در هر نقطه از مخاط دستگاه تنفس از بینی تا آلوئولهای ریوی می تواند وارد بدن شده و ایجاد عفونت کند .ابتدا ویروس در سلول های مخاط دستگاه تنفس تکثیر شده وسپس با یک ویرمی اولیه و بدون علامت در داخل لنفوسیت ها و بخصوص مونوسیت در بدن پخش شده در سلولهای رتیکولو آندوتلیال ( کبد – طحال – مغز استخوان- پوست -...) و سلول های اپیتلیال و آندوتلیال تکثیر یافته ویرمی ثانویه را می دهد که با تب شدید – التهاب سرتاسری مخاط دستگاه تنفس و سرفه وکوریزا و در موارد نادری لارنژیت – برونشیولیت یا پنومونی ویرال همراه است .

پاتوژنز التهاب و تخریب مژک های مخاط دستگاه تنفسی زمینه ساز عفونت های ثانویه باکتریال : اتیت میانی و پنومونی باکتریال می شود . - دو تاسه روز پس از علایم تنفسی وتب دانه های کوپلیک در مخاط دهان وسپس راش ماکولو پاپولر پوستی بروز می کند که این بثورات ناشی از ایمنی تاخیری ( سلولی ) هستند ودر اشخاص آگاماگلوبولینمیک که سرخک بگیرند دیده می شوند ولی در ضعف ایمنی سلولی در برخورد با ویروس سرخک, یا ویروس ضعیف شده واکسن. پنومونی ویروسی سرخکی بدون راش می گیرند .

علایم بالینی - دوره کمون بیماری 14-10 روز ودر بالغین کمی طولانی تر است . - ابتدا مرحله مقدماتی با تب – سرفه – کوریزا- کنژنکتیویت- بی اشتهایی و کوفتگی بدن بسیار شبیه سرما خوردگی های ویروسی است . پس از دوسه روز دانه های کوپلیک درمخاط دهان پیدا شده و2-1 روز بعد راش ماکولو پاپولر از سر شروع شده به پایین آمده تما می بدن وکف دستها وپاها را می گیرد .شروع راش با واکنش ایمنی بدن همزمان بوده و تب قطع می شود وپس از 5- 3 روز راش از بالا به پایین مانند شروع آن حذف میشود .دوره سرخک بی عارضه 10-7 روز طول کشیده و سرفه آخر از همه علایم حذف می شود .

عوارض سرخک - دو دسته عوارض تنفسی و عصبی شایع ترند . عوارض تنفسی به علت تخریب مخاط دستگاه تنفس بروز کرده شامل اتیت مدیا و پنومونی ثانویه باکتریال و پنومونی اولیه ویروسی می با شند. عوارض عصبی : زودرس ودیررس است . - عارضه زودرس آنسفا لیت که 1 در 1000دیده شده با تشدید تب- سردرد –کاهش هوشیاری و تشنج ممکن است دیده شود مرگ ومیر در موارد شدید دیده شده وسکل در بهبود یافتگان شایع است .

عوارض سرخک - در بررسیهاعلت آنسفالیت سرخکی بیشتر به اتوایمون میخورد تا تهاجم ویروس . - عارضه عصبی دیررس و مزمن و پیشروندهSSPE- بیماری است .که چند سال پس از ابتلا به سرخک بروز کرده ظرف چند ماه تا چند سال با پیشرفت علایم مغزی منجر به مرگ بیمار می شود .

عوارض سرخک سرخک خفیف : در کودکان زیر یک سال و افرادی که گاماگلبولین در دوره کمون سرخک گرفته اند دیده شده و دوره بیماری کوتاه و علایم بالینی خفیف وگاه غایبند ولی ایمنی پایدار می دهد . سرخک آتیپیک : بیماری شدید با تب و راش پیوسته که در دوره اولیه مصرف واکسن کشته به علت عدم ایجاد ایمنی کامل با آن واکسن ایجاد می شد . - سرخک در ضعف ایمنی : در ایدز- کانسرها و سوء تغذیه سرخک مرگ و میر بالا به علل پنومونی و آنسفالیت می دهد.

عوارض سرخک سرخک در زنان حامله و نوزادان این مادران شدید تر است و در این نوزادان باید گاماکلبولین به کاربرد . سرخک به علت تضعیف گذرای ایمنی سلولی تست مانتو مثبت را تا یک ماه منفی می کند . در بالغین سرخک از اطفال شدید تر بوده و عوارض بیشتری می دهد. - در بیماران با ضعف شدید سیستم ایمنی چنانجه حتی قبلا واکسن سرخک گرفته باشند در برخورد با بیماران سرخکی باید به آن ها گاماگلوبولین زد .

تشخیص سرخک - با علایم : تب- کونژونکتیویت –سرفه های شدید- تاش کوپلیک – راش ماکولو پاپولر از سر به طرف پا – عدم وجود لنفادنیت گردنی به اندازه سرخجه ولکوپنی نسبی سرخک محتمل است و برای اثبات باید از سرولوژی استفاده کرد.

درمان وپیشگیری درمان علامتی است وبرای پیشگیری چنانچه واکسیناسیون دوره کودکی انجام نشده باشد تا 3 روز بعد از برخورد تزریق واکسن وتا 6 روز بعد از برخورد گاماگلبولین 0.25 میلی لیتر / کیلوگرم وزن بدن داخل عضله موثر است .

تعاریف مورد استفاده در سیستم مراقبت سرخک: تعریف مورد مشکوک سرخک: تعریف بالینی سرخک: • فردی که توسط پزشک ، مشکوک به سرخک تشخیص داده شود. یا • هر فرد دارای تب و راش ماکولوپاپولر (غیر وزیکولر) همراه با یکی یا چند از علایم زیر: سرفه یا آبریزش از بینی و چشم (کوریزا) یا التهاب ملتحمه(کونژکتیویت) معیار آزمایشگاهی تشخیص سرخک: • وجود آنتی بادی IgM اختصاصی سرخک در بررسی سرولوژی مورد مشکوک ،تایید کننده بیماری سرخک می باشد.

طبقه بندی نهایی موارد مشکوک سرخک همۀ موارد مشکوک باید در یکی از 4 گروه زیر طبقه بندی شوند: • مورد تایید آزمایشگاهی • مورد تایید بالینی • مورد مرتبط اپیدمیولوژیک • مورد مردود (رد شده)

طبقه بندی آزمایشگاهی سرخک:

طبقه بندی آزمایشگاهی سرخک: • مورد تایید شده بالینی سرخک: موردی که با تعریف مورد بالینی تطبیق دارد ولی نمونه کافی خون نداشته است. • مورد تایید شدۀ آزمایشگاهی: موردی که با تعریف مورد بالینی تطبیق دارد و بوسیلۀ آزمایشگاه نیز تایید شده است. • مورد تایید شدۀ اپیدمیولوژیک: موردی که با تعریف مورد بالینی تطبیق دارد و ارتباط اپیدمیولوژیک با مورد تایید شدۀ آزمایشگاهی داشته است. • ارتباط اپیدمیولوژیک بعنوان تماس مستقیم با فرد تایید شده آزمایشگاهی سرخک یا فرد دیگر دارای ارتباط اپیدمیولوژیک با مورد سرخک در طی 28 روز اخیر تعریف می گردد. • مورد مردود (رد شده): فرد مشکوکی که با تعریف بالینی یا آزمایشگاهی تطبیق ندارد.

طبقه بندی موارد تایید شده سرخک بر اساس منبع عفونت: براساس منبع عفونت همه موارد تأئيد شده سرخك بايستي در يكي از پنج دستة زير طبقه بندي شوند : 1. مورد سرخك بومي 2.مورد سرخك وارده : مورد تایید شده ای است که براساس مدارک اپیدمیولوژیک و یا شواهد ویرولوژیک در خارج از کشور در طی 21- 7 روز قبل از شروع راش در معرض تماس بوده است. 3.مورد سرخك مرتبط به سرخك وارده : مورد تایید شده ای است که براساس مدارک اپیدمیولوژیک و یا شواهد ویرولوژیک بطور منطقه ای در قسمتی از زنجیرۀ انتقال یک مورد وارده، در معرض تماس قرار گرفته است. 4.مورد سرخك با منبع نامعلوم آلودگي: مورد تایید شده ای است که منبع آلودگی آن شناسایی نشده است. 5. مورد سرخك ناشي از واكسن ( سرخك واكسينال) :‌

طبقه بندی موارد تایید شده سرخک بر اساس منبع عفونت: يك مورد مشكوك سرخك مي تواند در صورتيكه همة 5 معيار زير را داشته باشد بعنوان يك مورد مرتبط به واكسن تشخيص داده شود: بيمار بثورات دارد (همراه يا بدون تب) ولي سرفه يا ديگر علائم تنفسي مرتبط را ندارد . بثورات طي 7 تا 14 روز بعد از واكسيناسيون با واكسن حاوي سرخك شروع شده است . نمونه خون فرد بيمار كه از نظر IgM سرخک مثبت است در طي 8 تا 56 روز بعد از واكسيناسيون جمع آوري شده است .( بطور متوسط طي 14 روز گذشته، بیمار واكسن حاوي سرخك دريافت كرده باشد) در بررسي محيط، مورد اوليه يا موارد ثانويه شناسايي نگردد. بررسي محيط و آزمايشگاه جهت شناسايي ساير علت ها موفق نباشد ( از جمله ناتواني در شناسايي ويروس وحشي سرخك در كشت آزمايشگاهي)

مراقبت سرخك گزارش مواردسرخك(درمرحله حذف هدف گزارش 80% موارد مشكوك درطي 7روز پس از بروز بثورات جلدي) بررسي همه موارد مشكوك سرخك براساس تعاريف وتكميل فرمهاي عملياتي براي هرمورد مشكوك وارسال به سطوح بالاتر(بيش از 80% موارد مشكوك سرخك درطي 48 ساعت اوليه از زمان گزارش مورد بررسي قرار گيرند) تهيه نمونه مناسب وكافي ازكليه موارد مشكوك سرخك(در بيش از 80% موارد مشكوك نمونه خون جمع آوري گردد). گزارش هفتگي درمان مناسب مراقبت اطرافيان

نمونه برداري موارد در مرحله حذف نمونه خون: 5 ميلي ليتر از خون در لوله برچسب دار استريل جمع آوري شود. نمونه خون به مدت 10 دقيقه در سانتريفوژ 1000 دور در دقيقه قرار گيرد وسرم آن جداشود سرم بايد به دقت ازنمونه جداشود وبه ويال استريل برچسب دار منتقل شود. نمونه سرم بارعايت زنجيره سرما به آزمايشگاه كشوري انتقال يابد

نمونه ادرار 20 تا50 سي سي(ترجيحا“ ادرار اول صبح)در ظرف استريل گرفته شودوبارعايت زنجيره سرما به آزمايشگاه ارسال گردد. نمونه در سانتريفوژ يخچال دار سانتريفوژ شود مايع رويي دور ريخته شود رسوب ته نشين شده به محيط ترانسپورت منتقل وبه آزمايشگاه انتقال يابد

نمونه حلق روش سواب: سواب را چندين بار برروي نازوفارنكس بكشيد سواب را در محيط انتقال بشكنيد در اسرع وقت به آزمايشگاه كشوري انتقال دهيد

نحوه مراقبت از موارد تماس بيماري افراد در معرض تماس (بدون سابقه واكسيناسيون)با فرد مبتلا به سرخك در صورت نداشتن ممنوعيت دريافت واكسن، بايستي واكسينه گردند در صورتيكه امكان تجويز واكسن به هر علتي براي آنان ميسر نباشد، بايد14 روز تحت مراقبت قرار بگيرند و بروز تب در آنها به‌عنوان احتمال شروع بيماري تلقي گردد. طول مدت استراحت و جداسازي اين افراد برمبناي تشخيص پزشك معالج خواهد بود.

نحوه مراقبت از موارد تماس بيماري افراد خانوادة فرد مشكوك كه واكسينه نشده‌اند و سن آنها بين 9 ماه تا 12 سال است، بايد در فاصلة زماني كمتر از 72 ساعت بعد از شروع علائم در بيمار، واكسينه شوند. در مورد كودكان كمتر از 9 ماه و زنان باردار، تجويز ايمونوگلوبولين استاندارد (به مقدار 2/.ميلي‌ليتر به‌ازاء هر كيلوگرم وزن و حداكثر 15 ميلي‌ليتر) توصيه شده است. كليه افراد دريافت‌كننده ايمونوگلوبولين اختصاصي سرخك بايد 5 ماه بعد واكسينه شوند. (تجويز واكسن قبل از اين مدت، بي‌اثر خواهد بود).

نحوه مراقبت از موارد تماس بيماري در مدارس بلافاصله بعد از تشخيص باليني بيماري، تمامي محصلين مدرسه بايد از نظر سابقة واكسيناسيون و دريافت 2 نوبت واكسن سرخك بررسي شوند در صورت تكميل نبودن واكسيناسيون (بر اساس كارت واكسن يا شناسنامه سلامت دانش آموز یا حافظه معتبروالدين)، بلافاصله واكسينه گردند. بررسي موارد در مدت 48 ساعت بعد از شناسايي مورد اوليه، ضروري است.

نحوه مراقبت از موارد تماس بيماري اگر در يك كانون تجمعي (مدرسه، اداره، پادگان و ...) يك مورد قطعي مبتلا به سرخك گزارش گردد و علائمي از گردش ويروس در مدت سه هفته پس از شروع ابتلا نفر اول وجود داشته باشد، بايد تمامي افراد 9 ماه تا 12 سال آن كانون بدون توجه به سابقة واكسيناسيون، واكسينه شوند.

در صورت وقوع موارد مشکوک یا قطعی در گروه سنی بالاتر از 12 سال باید در همان گروه سنی نیز (تقسیم بندی گروههای سنی 5 ساله می باشد) علاوه بر گروه سنی 9 ماه تا 12 سال اقدام به واکسیناسیون (بدون توجه به سابقه ) نمود. تصمیم گیری در خصوص انجام واکسیناسیون تکمیلی بدون توجه به سابقه دریافت واکسن در گروههای سنی بالاتر از 12 سال با توجه به وضعیت و شرایط اپیدمیولوژیک وقوع طغیان و بر اساس نظر کمیته دانشگاهی با هماهنگی مرکز مدیریت بیماریهای واگیر انجام خواهد گرفت.

نحوه مراقبت از موارد تماس بيماري در بررسي موارد در یک منطقه یا محل، • در شهرهای بزرگ بايد در همان بلوك مسكوني و • در سایر شهرها درهمسايگان (‍ تا شعاع 1000 متر) و • در منطقه روستایی در کل روستا نسبت به پاسخگويي سئوالات زير و بيمار‌يابي و واکسیناسیون تکمیلی اقدام نمود:

آيا در 3 هفته اخير، مورد ديگري با علائم مشابه ديده شده است؟(علایم گردش ویروس درمنطقه) • وضعيت واكسيناسيون افراد زير12 سال در اين منطقه چگونه است؟ (در اين افراد بايد بررسي وضعيت واكسيناسيون "دریافت یا عدم دریافت دو نوبت واکسن حاوی جز سرخک "انجام شود) • بيمار به چه مكانهايي (مدرسه، اداره، پادگان و...) تردد نموده است؟ (علایم گسترش ویروس :اين مكانها بايد بررسي و بيماريابي شوند)

نحوه مراقبت از موارد تماس بيماري پایش تماس های نزدیک (close contact): • همه تماسهای نزدیک با بیمار مشکوک بدقت بمدت 3 هفته از شروع مراقبت بیمار، مورد پایش قرار گیرند. • (تماسهایی که مورد پایش قرار می گیرند شامل همه افرادی میشود که در یک خانه زندگی می کنند، یا سایر تماسهای خیلی نزدیک با فرد مشکوک به بیماری در زمان واگیری بیماری می باشد.) • در پایش، موارد تماسی که 2 دوز واکسن دریافت نکرده اند مشکوک تلقی می شوند. • تماسهای مشکوک باید بسرعت واکسینه شوند و توصیه شود در منزل استراحت نموده و حضور در اجتماعات به حداقل برسد.

فعالیت ها و روندهای مراقبت سرخک:3- سطح استان: نظارت مناسب و کافی و حمایت فنی بازنگری و بازبینی اطلاعات دریافتی از شهرستانها تجزیه و تحلیل الگو و روند بیماری، مقایسه اطلاعات مراقبت با اطلاعات پوشش ایمنسازی، تهیه گزارش های منظم و فعال و تبادل آنها به سطوح پایین تر (پسخوراند) و سطوح بالاتر. محاسبه میزان بروز بیماری : گروههای صحیح جمعیتی انتقال آمار و اطلاعات دریافتی از شهرستانها به سطوح ملی پایش اجرای مراقبت و ارزشیابی آن، هر 6 ماه تهیه گزارشات ماهیانه در خصوص وضعیت جاری مراقبت تشکیل جلسات فصلی و تجزیه و تحلیل بیماری تشکیل جلسات اضطراری در مواقع بروز طغیان

بررسی و مدیریت موارد سرخک: 1-بررسی موارد سرخک: • 6-1- در صورتیکه بیش از 10 مورد مشکوک وجود دارد جستجوی فعال موارد باید بطور مشترک با نظام مراقبت فعال فلج شل حاد انجام گیرد. • با ردیابی تماسها باید سعی در کشف منبع آلودگی نمود و در معرض تماس بودن سایر مناطق را مشخص کرد. • مشخص نماید که آیا با موردی که تحت بررسی است در طی 21-7 روز قبل از شروع راش در تماس بوده اند یا خیر (از جمله تماس در مهدکودک ها، مدارس یا در دیگر شهرها و روستاها). • به سایر مراکز مراقبتی که نزدیک این محل می باشند باید اطلاع رسانی گردیده و آنها نیز نسبت به بیماریابی اقدام نمایند. • همچنین در این جستجو باید بخش خصوصی در مطب ها نیز مورد ملاحظه و بررسی قرار گیرند.

بررسی و کنترل طغیان سرخک:بررسی طغیان سرخک: WHO-EMROآستانۀ طغیان بیماری سرخک را بعنوان وقوع 4 مورد یا بیشتر موارد بالینی سرخک گزارش شده در یک مرکز بهداشتی درمانی یا در یک منطقه جغرافیایی در طی یک هفته تعریف می کند. در زمانی که 3 مورد یا بیشتر در یک طغیان براساس آزمایشگاه تایید شوند، تحت عنوان طغیان تایید شده سرخک تعریف می گردد. در کشورهایی که در مرحله حذف می باشند وجود یک مورد انفرادی سرخک تایید شدۀ آزمایشگاهی بعنوان یک طغیان تایید شده سرخک در نظر گرفته می شود.

بررسی و کنترل طغیان سرخک:بررسی طغیان سرخک: 10-1- بررسی تمام موارد تماس و مکانهایی که تردد در آنها بوسیله بیمار در طی 18- 7 روز قبل از شروع راش صورت گرفته است 11-1- انجام ایمنسازی در پاسخ به طغیان صورت گیرد. 12-1- در اپیدمیهای تائید شده باید تیم پاسخ دهی (از قبیل کمیته اپیدمی یا تیم واکنش سریع) بکار گرفته شوند 13-1- اطلاعات تجزیه و تحلیل شده و جهت تعیین گسترش طغیان و گروه جمعیتی در معرض خطر بکار گرفته شوند. 14-1- تیم شهرستان باید نقشۀ نقطه ای و منحنی اپیدمی را ظرف مدت 2 هفته به سطح استانی ارسال کند. بررسی های تحلیلی بیشتر در پایان طغیان باید انجام گیرد. 15-1- هنگامی در سطح شهرستان طغیان به انتها رسیده است که هیچ مورد مشکوک جدیدی از بیماری بمدت بیش از 3 هفته دیده نشود و همه مناطق مجاور نیز مورد جدیدی را در طی مدت مشابه گزارش نکنند.

راهنمای قدم به قدم بررسی طغیان سرخک : • 4- تعیین (شناسایی) منبع طغیان • انجام اپیدمیولوژی کلاسیک (چه کسی از چه کسی بیماری را گرفته؟) • انجام اپیدمیولوژیک مولکولار از طریق تجزیه و تحلیل ژنوتیپ ویروس های جدا سازی شده ی سرخک • 5- تعیین عوامل خطر بیماری سرخک (اپیدمیولوژی تحلیلی) : • سن و وضعیت واکسیناسیون موارد • مسافرت به مناطقی که در ان ها سرخک بومی است • شغل (کارکنان بهداشتی،راهنماهای جهانگردان و...) • مراکز مهد کودک،مدارس • مراجعه یا بازدید از مراکز بهداشتی درمانی • عوامل خطر ویژه از قبیل HIV،بیماری های نقص ایمنی • باید گزارش کاملی از وضعیت طغیان تهیه گردد . • گزارش باید شامل اجزای اساسی زیر باشد : • مقدمه - روش مراقبت - توصیف طغیان – تجزیه و تحلیل طغیان – اقدامات کنترلی – مشکلات – بحث و نتیجه گیری

پسخوراند : • پسخوراند های منظم باید به کلیه ی افراد و سطوحی که در سیستم مراقبت سرخک درگیر هستند باید ارسال گردد • در پسخوراند موارد زیر مورد ملاحضه قرار گیرد: • تعداد و محل گزارش موارد • ارزشیابی سریع و دقیق سطوح گزارش دهی مراقبت • اطلاعات مرتبط به تاثیر واکسیناسیون و فعالیت های کنترلی • توصیه های خاص در خصوص حل مشکلات شایع • تقدیر از افرادی که کارشان را به نحو احسن انجام داده اند. • پسخوراند جهت تاثیر گزاری بهتر باید بصورت هفتگی یا ماهیانه در نظام مراقبت سرخک تهیه شده و به سطوح مربوط ارسال گردد.

سيستم گزارش‌دهي :‌ سيستم گزارش‌دهي شامل موارد ذيل است : 1- گزارش فوري تلفني (از محيط تا بالاترين سطح) و ثبت آن: فرم لیست خطی 2- گزارش ماهيانه : گزارش‌دهي از تمامي سطوح بهداشتي و درماني (بخش دولتي و بخش خصوصي) گزارش ماهيانه از طريق تكميل فرمهاي بررسي اپيدميولوژيك و ليست خطي، انجام مي‌پذيرد : الف) فرم بررسي اپيدميولوژيك موارد : اين فرم براي هر مورد بيمار، تكميل مي‌شود و هر ماه به مركز مديريت بيماريها، ارسال مي‌گردد. ب) فرم ليست خطي موارد : اين فرم تمامي اطلاعات مورد نياز در گزارش تلفني موارد مشكوك به سرخك را داراست و هرماه به مركز مديريت بيماريها ارسال مي‌گردد. 3- گزارش صفر ماهيانه : اگر در سطح دانشگاه، موردي از بیماری وجود نداشت، گزارش صفر ماهيانه، ارسال مي‌گردد. (با ارسال فرم لیست خطی که در آن صفر مورد گزارش ثبت گردیده باشد). توجه : ‌* فرم بررسي اپيدميولوژيك به‌وسيلة پزشك تيم بررسي شهرستان، * فرم ليست خطي و فرم گزارش ماهانه موارد بيماريهاي قابل پيشگيري با واكسن به‌وسيلة كارشناس مبارزه با بيماريهاي مسئول برنامه سرخك * تيم بررسي، شامل: پزشك، كارشناس يا كاردان مبارزه با بيماريها، تكنسين آزمايشگاه (نمونه‌گير) است. (تركيب اعضاي تيم بررسي براساس امكانات پرسنلي هر دانشگاه، قابل تغيير می باشد، اما گذراندن آموزش‌هاي لازم براي اعضاي تيم، ضروري است).

کیفیت مراقبت سرخک : • به منظور تایید حذف سرخک ضروری است که کیفیت سرخک از نظر • موارد ثبت نشده ، • موارد بررسی نشده ، • موارد گزارش نشده ، • توانایی سیستم جهت ثبت موارد انفرادی تعیین گردد. • اطلاعات مراقبت باید نشان دهنده ی عدم شواهد انتقال ویروس داخلی سرخک در یک دوره ی زمانی حد اقل 3 سال از زمانی که سیستم مراقبت در سطح اجرایی مورد نیاز جهت دریافت تاییدیه ی فعال (حفظ) شده ، باشد .

تعاریف • کنترل سرخک : کاهش موارد مرگ و بیماری زایی سرخک بر اساس اهداف از پیش تعیین شده را کنترل سرخک می گویند . می باشد . • حذف سرخک : وضعیتی است که در یک منطقه جغرافیایی بزرگ انتقال بومی سرخک متوقف شده است و انتقال مداوم بدلیل ورود موارد وارده ی سرخک رخ نمی دهد .در این مرحله اقدامات مداخله ای مورد نیاز است. • ریشه کنی سرخک : قطع انتقال جهانی سرخک منتج از تلاش های عمده ی بعمل آمده ی ریشه کنی سرخک نامیده میشود.روش های مداخله ای ممکن است نیاز به تداوم بیشتری نداشته باشد.ریشه کنی بیان گر تجمع تلاش های موفقیت آمیز حذف در همه ی کشور ها می باشد. • طغیان : تعداد موارد مشاهده شده ی بیماری از موارد معمولی مورد انتظار در یک منطقه ی جغرافیایی و در یک زمان مشابه می باشد.تعریف طغیان بر اساس کشور و مرحله ی کنترل متفاوت می باشد.

تعاریف • انتقال سرخک بومی : وجود انتقال پیوسته ویروس سرخک داخلی یا وارده که به مدت یک دوره ی 12 ماهه یا بیشتر در یک منطقه ی جغرافیایی مشخص تداوم داشته باشد. • زنجیره ی انتقال یا زنجیره ی طغیان : زمانیکه دو مورد تایید شده یا بیشتر بطور گذرا به هم مرتبط بوده(با فاصله ی 7-21 روز از شروع راش در موارد بیماری ) و از نظر اپیدمیولوژیک و یا ژنتیکی با هم ارتباط داشته باشند . • موارد وارده ی سرخک : موارد سرخکی که خارج از منطقه یا کشور در طی 7-21 روز قبل از شروع راش در معرض تماس بوده و شواهد اپیدمیولوژیک و ویرولوژیک نیز دلالت بر این موضوع دارد . • موارد مرتبط به سرخک وارده : مواردی هستند که به عنوان قسمتی از زنجیره ی انتقال ایجاد شده با مورد وارد به عنوان منبع ، بطور منطقه ای آلودگی را کسب کرده اند و شواهد اپیدمیولوژیک و ویرولوژیک نیز دلالت بر این موضوع دارند.

تعاریف • حذف سرخک : نبود موارد سرخک بومی در یک دوره ی 12 ماهه یا بیشتر با وجود سیستم مراقبت مناسب . • استقرار مجدد انتقال سرخک : استقرار مجدد انتقال بومی وضعیتی در یک منطقه ی جغرافیایی خاص یا کشور است که شواهد اپیدمیولوژیک و ویرولوژیک دلالت بر وجود زنجیره ی انتقال ویروسی تایید شده ی آزمایشگاهی بمدت یک دوره ی 12 ماهه یا بیشتر بطور مداوم و بدون توقف دارد . • حذف سرخک در سطح کشوری : قطع انتقال ویروس سرخک بومی بمدت یک دوره ی 12 ماهه با وجود سیستم مراقبت منا سب. • حذف سرخک در سطح منطقه : قطع انتقال ویروس سرخک بومی در تمامی کشور های منطقه مدیترانه شرقی بمدت بیش از 12 ماه با وجود یک سیستم مراقبتی با کیفیت بالا . • حذف تایید شده (تایید حذف) : نبود موارد سرخک بومی به مدت یک دوره 36 ماهه با وجود سیستم مراقبت مناسب .

تعاریف • تب: بالا رفتن درجه حرارت بدن بیش از 37/8 درجه سانتیگراد دهانی یا 38/2 درجه سانتیگراد مقعدی را تب می گویند. درجه حرارت بدن در اوایل صبح از کمترین مقدار و در اواخر غروب بیشترین مقدار می باشد (این تفاوت درجه حرارت بیش از 0/6 درجه سانتیگراد نمی باشد.) درجه حرارت دهانی بطور معمول 0/6 درجه سانتیگراد از درجه مقعدی کمتر است. درجه حرارت زیر بغل بطور معمول 0/6 درجه سانتیگراد از درجه حرارت دهانی کمتر است. راش ماکولویاپولر: تغییر رنگ پوست به قرمز با حاشیه مشخص که همراه با تودۀ برجسته، قابل لمس و تو پُر باشد. (اندازۀ ضایعات کوچکتر از 1- 0/5 سانتیمتر است).

سياه سرفه

مراقبت بيماري سياه سرفه تهيه كننده : مركز بهداشت استان مركزي

بيماري سياه سرفه سياه سرفه بيماري حاد تنفسي است كه در اكثريت موارد توسط باسيل گرم منفي برده تلا پرتوسيس و گاه برده تلا پارا پر توسيس ايجاد مي گردد. بيماري گسترش جهاني دارد و در تمام سنين ديده مي شود. ولي در شيرخواران شديدتـر و با عوارض و مرگ و مير بيشتربروز مي كند. دوره كمون بيماري 10-7 روز و بطور متوسط 21-5 روز مي باشد . بيماري معمولاً 8-6 هفته طول مي كشد و سه مرحله دارد: كاتارال پاروكسيسمال(حمله) مرحله نقاهت

Measles = سرخک