RAMY KWALIFIKACJI „OD EUROPY DO UCZELNI”

1. RAMY KWALIFIKACJI„OD EUROPY DO UCZELNI” Seminarium Bolońskie „Proces Boloński w codziennej działalności uczelni” (Wrocław, 4 czerwca 2009 roku) Janusz M. Pawlikowski Politechnika Wrocławska, ekspert boloński janusz.m.pawlikowski@pwr.wroc.pl

2. JMP PODSTAWOWY CEL PROCESU BOLOŃSKIEGO Stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, EOSW (powiązanego z Europejskim Obszarem Badań Naukowych, EOBN) w którym funkcjonować będą wspólnie opracowane zasady organizacji kształcenia na poziomie wyższym; z poszanowaniem instytucji i tradycji krajówuczestniczących w tym procesie. Następnie - zwiększenie atrakcyjności oraz konkurencyjności EOSW (plus EOBN) w Europie i w całym świecie !

3. JMP CELE DO ZREALIZOWANIAW RAMACH EOSW 1.Kształceniena wysokim poziomie studentów dla potrzeb europejskiego! i krajowych/regionalnych rynków pracy. 2. Przygotowywanie światłych obywateli demokratycznych państw, aktywnie dbających o swój ciągły rozwój (w tym – edukacyjny). 3. Promowanie wysokiej mobilności studentów i pracowników oraz wspieranie kształcenia ustawicznego(„lifelong learning”, LLL).

4. NARZĘDZIA REALIZACJI CELÓW 1. Europejska i Krajowe Ramy Kwalifikacji. 2. Studia dwustopniowe (trzystopniowe). 3. Standardy i procedury zapewniania jakości kształcenia. 4. Punktowy system akumulacji i transferu osiągnięć studentów i absolwentów (ECTS). 5. Suplement do dyplomu 6. inne JMP 4

5. RAMY KWALIFIKACJI Tworzenie EOSW wymaga wzajemnego zaufania uczelni, czyli gwarancji zapewnienia wysokiej jakości kształcenia z jednej, a stosowania struktury porównywalnych oraz zgodnych ze sobą kwalifikacji z drugiej strony. Struktury kwalifikacji faktycznie istniały zawsze wewnątrz danego systemu szkolnictwa (kraju) ale opisywały zdobywane kwalifikacje zawsze od strony „wejścia” a nie „wyjścia”, czyli uzyskiwanych efektów kształcenia. Nowe struktury kwalifikacji koncentrują się na studencie, a nie na instytucji; czyli na efektach kształcenia, a nie na warunkach oraz stosowanych w danej uczelni procedurach. Kwalifikacje muszą być opisane w miarę całościowo, to jest uwzględniać wszystkie założone cele kształcenia (LO) czyli: wiedzę, umiejętności i postawy. JMP 5

6. RAMY KWALIFIKACJI c. d. Dlaczego ? Konieczność zdefiniowania dyplomu poprzez opis „parametrów wyjścia (co absolwent ma …) a nie poprzez „parametry wejścia” (czego my go uczymy); czyli : NIE dla obowiązujących teraz standardów kształcenia ! TAK dla koniecznych do wprowadzenia standardów kwalifikacji ! co oznacza właśnie obowiązek stworzenia w każdym kraju (czyli w krajowym systemie szkolnictwa) struktury zwanej „Krajowe Ramy Kwalifikacji”. Kwalifikacje są tutaj rozumiane formalnie jako dyplomy oraz inne świadectwa. JMP 6

7. RAMY KWALIFIKACJI c. d. Każdy typ dyplomu poświadczający kwalifikacje musi być scharakteryzowany poprzez: Poziom wyrażony poprzez punkty ECTS (czyli całkowity nakład pracy …) Profil (czyli obszar wiedzy) oraz charakter uzyskanych kwalifikacji (akademicki, zawodowy) Efekty kształcenia (czyli wiedzę, umiejętności i kompetencje) JMP 7

8. JMP EUROPEJSKIE RAMY KWALIFIKACJI Zadaniem Europejskich Ram Kwalifikacji jest pełnienie roli „uniwersalnej struktury” o dużym stopniu ogólności, będącej punktem odniesienia dla Krajowych Ram Kwalifikacji(będących istotą całego systemu !). Zaproponowano, bydeskryptorami poszczególnych stopni kształcenia były w ERK tak zwane deskryptory dublińskie. (patrz załącznik) Aktualnie współistnieją dwie ERK : * „bolońska”, opracowana dla EOSW i obejmująca I, II i III stopień, * „dla LLL” , opracowana dla wszystkich etapów edukacji (w tym dla studiów wyższych) w krajach Unii Europejskiej.

9. KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI Krajowe Ramy Kwalifikacji (KRK) to spójny opis wszystkich kwalifikacji (wyrażonych dyplomami lub innymi świadectwami) możliwych do zdobycia w systemie szkolnictwa wyższego danego kraju. KRK powinny pozwolić na powiązanie/określenie zależności pomiędzy kwalifikacjami oraz wszystkimi innymi osiągnięciami możliwymi do uzyskania w danym systemie szkolnictwa. Oczekuje się, że wprowadzenie KRK w Polsce spowoduje przede wszystkim znaczący wzrost swobody uczelni w projektowaniu planów studiów i programów kształcenia, a także wzrost odpowiedzialności za jakość wykształcenia. JMP 9

10. KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI c. d. Oczekuje się także od KRK: zdefiniowania profili kształcenia oraz poszczególnych stopni za pomocą EFEKTÓW KSZTAŁCENIA stworzenia opisów poziomów poprzedzających kształcenie wyższe oraz poziomów pośrednich spójnych z charakterystyką stopni (n.p. studia podyplomowe, kolegia nauczycielskie, etc.) zwiększenia różnorodności programów kształcenia, pozwalającej na lepsze dostosowanie absolwentów do wymagań rynku pracy. JMP 10

11. KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI c. d. Przejście: od systemu „zorientowanego na nauczyciela” do systemu „zorientowanego na studenta”. Przejście od „nauczania studentów” do „pomocy im w uczeniu się”. Przejście od wiedzy do połączenia : wiedza + umiejętności + kompetencje/postawy. Efekty kształcenia a nie standardy kształcenia. Tradycja akademii, związana z „elitarnym uniwersytetem” łączyła jakość wykształcenia ze słowem doskonałość i umiejscawiała ją w relacji „mistrz–uczeń”. Standardem akademickim była więc doskonałość. Co dzisiaj oznacza zwrot „standard kształcenia” ? Otóż to jest zbiór minimalnych wymagań dla danego kierunku studiów, zawarty w odnośnym rozporządzeniu Ministra ! Nie można więc uznać uczelni, która realizuje takie standardy za uczelnię gwarantującą wysoką jakość wykształcenia swoich absolwentów, czyli uczelnię akademicką ! JMP 11