Państwa i własność KMN

1. 13 Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

2. Państwa i własność KMN • Państwowe Fundusze Majątkowe (PFM, ang. SWF): • powstały pierwotnie jako rodzaj funduszy zaopatrzeniowych dla tych pokoleń obywateli krajów naftowych które nie będą mogły korzystać z jej zasobów; • kontrolowane przez rządy albo elity rządzące; • zorientowane na realizację szerokiego spektrum celów; • obejmujące wzrastające pakiety akcji wielu KMN. • KMN kontrolowane przez Państwa (rządy lub inne instytucje administracji) : • koncentrujące się w kluczowych dziedzinach gospodarczych tj. paliwa, górnictwo, infrastruktura sieciowa; • kontrolowane przez instytucje rządowe w różny sposób; • zorientowane na realizację szerokiego spektrum celów. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

3. Państwowe Fundusze Majątkowe (1) Źródło: Roxburgh Ch, et.el, „Filling the Equity Gap. Growth and stability at the new investors landscape”, McKinsey Quarterly, December, 2011, str. 86. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

4. Państwowe Fundusze Majątkowe(2) • Sovereign Wealth Funds – Fundusz zarządzane przez rządy (głównie z krajów naftowych i noworozwiniętych, http://www.swfinstitute.org/fund-rankings/): . Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

5. Państwowe Fundusze Majątkowe (3) Willman J., „Yesterday’s bad guys ride to rescue”, FT, 23 January, 2008. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

6. Państwowe Fundusze Majątkowe (4) • MFW ocenia, że ww. fundusze zarządzały w 1990 r. 2-3 bilionami dolarów a w 2012 osiągną 10 bilionów (faktycznie osiągnęły 7 bilionów - kapitalizacja giełd świata wyniosła 165 bilionów USD) Willman J., „Call for better accountability”, World Economy – Global challenges FT, 17 Oct., 2007, page 11. • McKinsey ocenia, że same fundusze naftowe osiągną 5-7 bilionów dolarów (faktycznie osiągnęły 5). Farrell D., Lund S., „The new role of the Oil Wealth in the World Economy” – McKinsey Quarterly, No 26, Winter 2008, page 15. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

7. Państwowe Fundusze Majątkowe (5) • Fundusz Abu Dhabi w 2007 r. nabył znaczące udziały w: • HSBC (jeden z największych banków świata) • Sony • EADS (spółka kontrolująca Airbusa) Arnold M., „Big hittersrecrited for Dubai fund board of advisors” – FT, 30 Nov., 2007, page 17. • Norweski Rządowy Fundusz Emerytalny – Globalny aktywnie zarządzał udziałami w następujących spółkach: • Statoil • Telenord • DNB Bank • Orkla Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

8. Przyszłość Państwowych KMN (nazywanych także hybrydowymi) • SWF zgromadziły kapitały o niespotykanej dotychczas wartości – największe z nich ponad dziesięciokrotnie przewyższają najbogatszych inwestorów indywidualnych • Jest nieuniknionym, że SWF, szukając nowych możliwości inwestowania, będą zwiększać swój udział w kapitałach własnych KMN i przez to wywierać na nie coraz większy wpływ • SWFs stanowią nową, odróżniającą się od dotychczas znanych kategorię właścicieli KMN • Do obaw związanych z ekspansją SWF jako inwestorów zalicza się przede wszystkim: • ograniczona transparentność (zob. Boyde E., „Time for SWFs to show greater transparency” – FT, 03Sept., 2012) • wykorzystywanie atutów ekonomicznych dla realizacji celów pozaekonomicznych (np. politycznych), • zwiększona presja na ceny (zwłaszcza dóbr inwestycyjnych i luksusowych) Farrell D., Lund S., „The new role of the Oil Wealth in the World Economy” – McKinsey Quarterly, No 26, Winter 2008, page 18-19. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

9. Struktura KMN kontrolowanych przez rządy Obecne prawie we wszystkich krajach za wyjątkiem USA, stanowią 19 ze 100 największych KMN Działające głównie w dojrzałych branżach Źródło: UNCTAD, 2011 Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

10. Największe państwowe KMN UNCTAD, World Investment Report 2011. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

11. Przyszłość państwowych KMN – przykład PETRONAS(1) • W pełni państwowy koncern naftowy Malezji, założony w 1974 r. • Pierwotnie miał odgrywać rolę biernego strażnika zasobów węglowodorów oraz przychodów z nich płynących, w wyniku ewolucji rozwinął się do poziomu zintegrowanego koncernu naftowego na wzór Exxon’a czy Shell’a wchodząc do listy 500 Fortune: • jest jednym z globalnych liderów technologii skraplania gazu; • jest jednym z pięciu liczących się na świecie dostawców olejów bazowych Gr. III (służą np. do produkcji syntetycznych olejów silnikowych); • Rozwija działalność zorientowaną na świadczenie usług obok tradycyjnych produktów naftowych co lokuje Petronas w światowej czołówce koncernów naftowych. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

12. Przyszłość państwowych KMN – przykład PETRONAS (2) • Zawdzięcza sukces utrzymywaniu równowagi pomiędzy uwarunkowaniami wynikającymi z bycia de facto agendą rządową a działalnością w pełni komercyjną na konkurencyjnych rynkach globalnych. • Wdrożeniem strategii konwersji z narodowego koncernu naftowego na globalnego, zintegrowanego gracza na rynkach węglowodorów począwszy od lat-ych XX wieku, z zachowaniem celów „narodowych”: • zwiększenia dostępnych malezyjskich zasobów węglowodorów, • wzrostu wartości koncernu, • Zapewnienia pełnej wyzwań, ciekawej pracy młodym pracownikom (głównie wywodzącym się z Malezji). • Zawarł 5-letni kontrakt z Daimler-Benz na wspólne sponsorowanie zespołu Formuły 1, który uczynił markę Petronas znaną i rozpoznawalną na całym świecie. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

13. Przyszłość korporacji międzynarodowych – Państwowe KMN • Państwowe KMN w myśl ich zwolenników są lepsze od prywatnych: • mogą realizować długoterminową misję nie podlegając krótkoterminowej kontroli akcjonariuszy • mogą wykorzystywać swoją globalną działalność dla pozyskiwania zasobów na rzecz kraju macierzystego • mogą wykorzystać wpływy polityczne kraju macierzystego (np. Kazachastan nigdy nie odważyłby się przejąć aktywów naftowych chińskiej firmy państwowej) • W myśl ich przeciwników: • państwowe KMN są zawsze politycznie sterowane • państwowe KMN są o wiele bardziej niż prywatne zainteresowane wpływaniem na instytucje publiczne (zob. przykład Fannie Mae i Freddie Mac w USA, które subsydiowały kontrolujących ich polityków) Schumpeter, „The rise of the hybrid company” – The Economist, 5th of Dec. 2009 Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe

14. “Stare” vs “Nowe” KMN – Wnioski • Własność państwowa może być zarówno źródłem siły jak i słabości KMN, w zależności od rządu (rządzących elit), który w praktyce wykonuje prawa właścicielskie. • Nie istnieje uniwersalny przepis mówiący, że tylko określona struktura właścicielska gwarantuje sukces KMS. • Długoterminowo jedynym fundamentem sukcesu są posiadane kluczowe kompetencje i wartości. • Mogą one zostać wytworzone przez: • ciągłe podejmowanie nowych wyzwań; • jakościowy i ilościowy rozwój własnych zasobów; • tworzenie/włączenie się w sieci, nawet z udziałem konkurentów. Robert Uberman, Korporacje międzynarodowe