280 likes | 1.77k Views
Tula. Aralin para sa Ikaapat na Taon. Balangkas ng Aralin. Kahulugan ng Tula Elemento ng Tula Anyo ng Tula. Kahulugan ng Tula. isang anyo ng sining o panitikan na naglalayong maipahayag ang damdamin sa malayang pagsusulat .
E N D
Tula AralinparasaIkaapatnaTaon
BalangkasngAralin Kahuluganng Tula Elementong Tula Anyong Tula
Kahuluganng Tula isanganyongsining o panitikannanaglalayongmaipahayagangdamdaminsamalayangpagsusulat. Ayonnamankay Amado V. Hernandez, "Angtula ay hindipulosnapangarap at salamisim, dipawanghalimuyak, silahis, aliw-iw, at taginting
Elementong Tula • Tugma • Sukat • Kariktan • Talinhaga • Persona • Tayutay • Tono / indayog • Paksa
1. Tugma - nagpapagandasadiwangtulaangalinmangparaanngpagtutugma1. Mgasalitangnagtatapossa b, k, d, g, p, t, s ay nagtutugmaangdulumpantig 2. Mganagtatapossa l, m, n, ng, w, r, y
2. Sukat tumutukoysabilangngpantigsabawattaludtod Ito ay tumutukoysabilangngpantigngbawattaludtodnabumubuosaisangsaknong. Angpantig ay tumutukoysaparaanngpagbasa. Halimbawa:isda – is da – ito ay may dalawangpantigis dakosa Ma rive les – 8 pantig
MgahalimbawangSukatngPantig 1. Wawaluhin–Halimbawa:IsdakosaMarivelesNasaloobangkaliskis 2. Lalabindalawahin –Halimbawa: Anglakisalayawkaraniwa’yhubad Sa bait at muni, sahatol ay salat 3. Lalabing-animin –Halimbawa: Sai-saringbungangkahoy, hinogna at matatamisAngnaroonsaloobang may bakod pa sapaligid 4. Lalabingwaluhin –Halimbawa: Tumutubongmgapalay,gulay at maramingmgabagayNaroon din saloobang may bakod pang kahoynamalabay
3. Paksa- maramingmaaaringmagingpaksaangisangtula 4. Tayutay- paggamitngpagwawangis (simile) pagtutulad (metaphor) pagtatao (personification) ay ilangparaanupangilantadangtalinghagasatula 5. Tono/Indayog- tumutukoysapagbaba at pagtaasngtono o pagbigkas - dapatisaalang-alangangdiwangtula 6. Persona - tinutukoynitoangnagsasalitasatula- una, ikalawa o ikatlongpanauhan
7. KariktanKailangangmagtaglayangtulangmaririkitnasalitaupangmasiyahanangmambabasagayon din mapukawangdamdamin at kawilihan. 8. TalinghagaTumutukoyitosapaggamitngmatatalinhagangsalita at tayutay. ○ Tayutay - paggamitngpagwawangis, pagtutulad, pagsasataoangilangparaanupangilantadangtalinghagasatula
MgaAnyong Tula • Malayangtaludturan • Tradisyonal • May sukatnawalangtugma • Walangsukatna may tugma
Mga Uri ng Tula TulangLiriko o TulangDamdamin TulangPasalaysay o narrative poetry sa ingles TulangPatnigan a TulangPantanghalan o Padula.
1. TulangLiriko o TulangDamdamin (lyric poetry) tuladngisangsoneto o ngisangoda, naipinapahayagangmgasaloobin at damdaminngmakata. karaniwangtinutukoybilangangmgasalitasaisangkanta. hindinagpapahayagsaisangkuwentonanaglalarawansakarakter at aksyon. Angmakata ay direktangsinasabisamambabasa, angkanyangsarilingdamdamin, iniisip, at persepsyon.
Uri ngTulangLiriko Awit – Angawit ay isanguringtulangpasalaysaynabinubuongtig-aapatnataludtodangbawatsaknong, naangbawattaludtod ay may lalabindalawahingpantig, at angtradisyonalnadulongtugma ay isahan.Ito ay angkaraniwangawitingatingnaririnig.Karaniwanitong may malungkotnapaksa - sad love songs kumbaga.Soneto – Isangtulanakaraniwang may 14 linya.Hinggilsadamdamin at kaisipan, may malinawnakabatiransalikasnapagkatao.Oda – Angoda ay karaniwangisangliriko o tulananakasulatbilangpapuri o dedikadosaisangtao o isangbagaynakinukuhainteresangmakata o nagsisilbingisanginspirasyonparasaoda.Elehiya – Ito ay tulang may kinalamansagunigunitungkolsakamatayan.Dalit – isanguringtula, karaniwang pang relihiyon, partikularnanakasulatparasalayuninngpapuri, pagsamba o panalangin, at karaniwan ay ipadalasaisangDiyos o saisangkilalangpigura o maliwanagnahalimbawa. at may kahalongpilosopiyasabuhay.
2. TulangPasalaysay (narrative poetry) – isangtulana may balangkas. Angtula ay maaaringmaikli o mahaba, at angmgakuwentona may kaugnayansamaaaringmaging simple o kumplikadongpangyayari. Ito ay karaniwanghindimadrama, nagkukuwentongtulagayangmgaepiko, ballad, idylls at lays.
Uri ngPasalaysay a. Epiko – ay isangmahabakuwento/tula, kalimitantungkolsaisangseryosongpaksananaglalamanngmgadetalyengkabayanihangawa at mgakaganapanngmakabuluhangsaisangkultura o bansa.b. Awit at kurido – ay isanguringpanitikang Filipino kung saanito ay may walongsukat. angtulangkurido ay kadalasangmgaalamat o kuwentonagalingsamgabansasaEuropatuladngPransya, Espana, Italya at Gresya. Angtulangkurido ay pasalaysay. Angtanyagnakurido ay angIbongAdarna. c. KaraniwangTulangPasalaysay – Angmgapaksanito ay tungkolsamgapangyayarisaaraw-arawnabuhay.
3. TulangPatnigan (joustic poetry) Kabilangsauringitoangkaragatan, duplo at balagtasan. a. Balagtasan – Tagisanitongtalinosapagbigkasngtula, bilangpngangatwiransaisangpaksangpagtatalunan. Ito’ysakarangalanni Francisco “Balagtas” Baltazar.b. Karagatan – Ito ay isanglarosatula o isangpaligsahansapagtulanakabilangsatinatawagna “libangangitinatanghal” naangtaglaynapamagat ay nanggalingsaisangalamatngsingsingngisangdalagananahulogsadagat.c. Duplo – Ito ay isanglarosatula o isangpaligsahansahusaysapagbigkas at pangangatwirannangpatula. HangoangpangangatwiransaBibliya, mgasalawikain at mgakasabihan.
4. TulangPantanghalan o Padula karaniwangitinatanghalsateatro. Ito ay patulangibinibigkasna kung minsan ay sinasabayanngritmo o melodiyangisangawitin. Naglalarawanitongmgatagponglubhangmadulanamaaaringmakatuladng, o dilikaya’ynaiibasanagaganapsa pang-araw-arawnabuhay.