Tula

1. Tula AralinparasaIkaapatnaTaon

2. BalangkasngAralin • Kahulugan ng Tula • Elemento ng Tula • Anyo ng Tula

3. Kahulugan ng Tula • isang anyo ng sining o panitikan na naglalayong maipahayag ang damdamin sa malayang pagsusulat. • Ayon naman kay Amado V. Hernandez, "Ang tula ay hindi pulos na pangarap at salamisim, di pawang halimuyak, silahis, aliw-iw, at taginting

4. Elemento ng Tula • Tugma • Sukat • Kariktan • Talinhaga • Persona • Tayutay • Tono / indayog • Paksa

5. 1. Tugma • - nagpapaganda sa diwa ng tula ang alin mang paraan ng pagtutugma 1. Mga salitang nagtatapos sa b, k, d, g, p, t, s ay nagtutugma ang dulumpantig 2. Mga nagtatapos sa l, m, n, ng, w, r, y

6. 2. Sukat • tumutukoysabilangngpantigsabawattaludtod • Ito ay tumutukoysabilangngpantigngbawattaludtodnabumubuosaisangsaknong. Angpantig ay tumutukoysaparaanngpagbasa. Halimbawa:isda – is da – ito ay may dalawangpantigis dakosa Ma rive les – 8 pantig

7. Mga halimbawa ng Sukat ng Pantig • 1. Wawaluhin–Halimbawa:IsdakosaMarivelesNasaloobangkaliskis    2. Lalabindalawahin –Halimbawa: Anglakisalayawkaraniwa’yhubad    Sa bait at muni, sahatol ay salat    3. Lalabing-animin –Halimbawa: Sai-saringbungangkahoy, hinogna at matatamisAngnaroonsaloobang may bakod pa sapaligid    4. Lalabingwaluhin –Halimbawa: Tumutubongmgapalay,gulay at maramingmgabagayNaroon din saloobang may bakod pang kahoynamalabay

8. 3. Paksa- maramingmaaaringmagingpaksaangisangtula 4. Tayutay- paggamitngpagwawangis (simile) pagtutulad (metaphor) pagtatao (personification) ay ilangparaanupangilantadangtalinghagasatula 5. Tono/Indayog- tumutukoysapagbaba at pagtaasngtono o pagbigkas - dapatisaalang-alangangdiwangtula 6. Persona - tinutukoynitoangnagsasalitasatula- una, ikalawa o ikatlongpanauhan

9. 7. KariktanKailangangmagtaglayangtulangmaririkitnasalitaupangmasiyahanangmambabasagayon din mapukawangdamdamin at kawilihan. 8. TalinghagaTumutukoyitosapaggamitngmatatalinhagangsalita at tayutay.     ○ Tayutay - paggamitngpagwawangis, pagtutulad, pagsasataoangilangparaanupangilantadangtalinghagasatula

10. Mga Anyo ng Tula • Malayangtaludturan • Tradisyonal • May sukatnawalangtugma • Walangsukatna may tugma

11. Mga Uri ng Tula • TulangLiriko o TulangDamdamin • TulangPasalaysay o narrative poetry sa ingles • TulangPatnigan a • TulangPantanghalan o Padula.

12. 1. TulangLiriko o TulangDamdamin (lyric poetry) • tuladngisangsoneto o ngisangoda, naipinapahayagangmgasaloobin at damdaminngmakata. • karaniwangtinutukoybilangangmgasalitasaisangkanta. • hindinagpapahayagsaisangkuwentonanaglalarawansakarakter at aksyon. • Angmakata ay direktangsinasabisamambabasa, angkanyangsarilingdamdamin, iniisip, at persepsyon.

13. Uri ng Tulang Liriko • Awit – Angawit ay isanguringtulangpasalaysaynabinubuongtig-aapatnataludtodangbawatsaknong, naangbawattaludtod ay may lalabindalawahingpantig, at angtradisyonalnadulongtugma ay isahan.Ito ay angkaraniwangawitingatingnaririnig.Karaniwanitong may malungkotnapaksa - sad love songs kumbaga.Soneto – Isangtulanakaraniwang may 14 linya.Hinggilsadamdamin at kaisipan, may malinawnakabatiransalikasnapagkatao.Oda – Angoda ay karaniwangisangliriko o tulananakasulatbilangpapuri o dedikadosaisangtao o isangbagaynakinukuhainteresangmakata o nagsisilbingisanginspirasyonparasaoda.Elehiya – Ito ay tulang may kinalamansagunigunitungkolsakamatayan.Dalit – isanguringtula, karaniwang pang relihiyon, partikularnanakasulatparasalayuninngpapuri, pagsamba o panalangin, at karaniwan ay ipadalasaisangDiyos o saisangkilalangpigura o maliwanagnahalimbawa. at may kahalongpilosopiyasabuhay.

14. 2. TulangPasalaysay (narrative poetry) – • isang tula na may balangkas. Ang tula ay maaaring maikli o mahaba, at ang mga kuwento na may kaugnayan sa maaaring maging simple o kumplikadong pangyayari. Ito ay karaniwang hindi madrama, nagkukuwentong tula gaya ng mga epiko, ballad, idylls at lays.

15. Uri ng Pasalaysay • a. Epiko – ay isangmahabakuwento/tula, kalimitantungkolsaisangseryosongpaksananaglalamanngmgadetalyengkabayanihangawa at mgakaganapanngmakabuluhangsaisangkultura o bansa.b. Awit at kurido – ay isanguringpanitikang Filipino kung saanito ay may walongsukat. angtulangkurido ay kadalasangmgaalamat o kuwentonagalingsamgabansasaEuropatuladngPransya, Espana, Italya at Gresya. Angtulangkurido ay pasalaysay. Angtanyagnakurido ay angIbongAdarna. c. KaraniwangTulangPasalaysay – Angmgapaksanito ay tungkolsamgapangyayarisaaraw-arawnabuhay.

16. 3. TulangPatnigan (joustic poetry) Kabilangsauringitoangkaragatan, duplo at balagtasan. • a. Balagtasan – Tagisanitongtalinosapagbigkasngtula, bilangpngangatwiransaisangpaksangpagtatalunan. Ito’ysakarangalanni Francisco “Balagtas” Baltazar.b. Karagatan – Ito ay isanglarosatula o isangpaligsahansapagtulanakabilangsatinatawagna “libangangitinatanghal” naangtaglaynapamagat ay nanggalingsaisangalamatngsingsingngisangdalagananahulogsadagat.c. Duplo – Ito ay isanglarosatula o isangpaligsahansahusaysapagbigkas at pangangatwirannangpatula. HangoangpangangatwiransaBibliya, mgasalawikain at mgakasabihan. 

17. 4. TulangPantanghalan o Padula • karaniwang itinatanghal sa teatro. • Ito ay patulang ibinibigkas na kung minsan ay sinasabayan ng ritmo o melodiya ng isang awitin. • Naglalarawan ito ng mga tagpong lubhang madula na maaaring makatulad ng, o dili kaya’y naiiba sa nagaganap sa pang-araw-araw na buhay.