Fonksiyonel Anatomi

1. Fonksiyonel Anatomi SağlıkSlaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com

2. Beynin işlevleri • Çevredeki değişiklikleri fark etmek • Önemli bilgileri bütünleştirmek • Uyumsal bir tepki geliştirmek Duyusal girdi----modulator nöronlar----motor program----geri bildirim (ödül) Nöron----nukleus---- kolon---- yolak----topografik alanlar----bağlantı alanları

3. Duyu yolakları • Nöronlar kendilerine aktarılan uyarıyı aksiyon potansiyeline dönüştürerek, paralel yollar aracılığı ile birincil duyusal kortekse, oradan da unimodal bağlantı korteksine iletirler • Her bağlantı sadece bir duyu modalitesi taşır • Paralel yollar bilginin hızlı aktarılmasını sağlar SağlıkSlaytları <a href=“http://hastaneciyiz.blogspot.com”>sağlık</a>

4. Duyu yolakları Her duyusal modalite farklı bir nöral sistem aracılığı ile birincil kaynağından sırasıyla spinal kord, beyin sapı, talamus ve serebral kortekse ulaştırılır

5. Uyarılma Duyusal girdi Retiküler formasyon • Uyarılma • Kas tonusu modulasyonu • Ağrı işlemlenmesi • Düzenleme • Kusma • Öksürme • Kardiovasküler işlevler • Solunum • Konuşma ile ilgili düzenlemeler Talamus 5

6. Talamik filtreleme • Bütün duyular talamusta bir araya gelir • Benzer işleve sahip uyaranlar seçilir, düzenlenir, bir grup haline getirilir • Yeni ve farklı uyaranlar değerlendirilmek üzere daha üst merkezlere gönderilir • Duyusal uyaranların % 99’u serebral kortekse ve dolayısıyla bilinç düzeyine ulaşmamaktadır

7. Bilgi işleme yolları

8. Uyarılma Duyusal girdi Duygusal yaşantı Talamus Duygusal kodlama Amigdala Duygu anlatımı Hipotalamus Savaş-kaç tepkileri Endokrin Otonom

9. Talamokortikostriatal döngü

10. Bağlantı korteksi İşlem belleği Seçici dikkat Depolama Cingulat Duygusal yaşantı Duygusal kodlama Konsolidasyon Uyarılma Hipokampus Amigdala Duyusal girdi Hipotalamus Duygu anlatımı Endokrin Otonom Talamus 10

11. Duyusal Bilginin Bütünleştirilmesi • Görsel, işitsel ve somatik bilgi multimodal bağlantı alanlarında birleştirilerek zihinsel temsilciler oluşturulur

12. Duyunun algıya dönüştürülmesi • Unimodal alanlar multimodal duyusal bağlantı alanlarına projekte olur • Burada birden fazla duyu modalitesi birleştirilir • Örn. görme bağlantı korteksi beyne farklı yollardan ulaşan renk, şekil, hareket gibi bilgileri bütünleştirir

13. Parietal lob • Primer somatosensorial korteks, postsentral girus, 1, 2, 3. alanlar • Sekonder somatosensorialkorteks, insula, 43. alanın arka bölümü • Primer tad korteksi, 43. alanın ön bölümü • Parietal bağlantı korteksi, 5, 7, 39, 40. alanları 13

14. Parietal lob işlevleri • Bedenin karşı yarısındaki dokunma, basınç, ağrı, ısı duyularını lokalize etmek • Uzaysal, mekansal işlemleme • Kollar, eller, parmaklar, gözler ve başa görsel rehberlik etme • Nesnelere ulaşma ve yakalama için görsel-motor rehberlik • Dokunarak tanıma • Pozisyon bilgisi 14

15. Parietal lob işlevleri • Çevredeki nesneleri lokalize etme • Mekan içinde hareketi yönlendrme • Uzaydaki uyaranları araştırma • Sağ sol ayırımı • Okuma, aritmetik gibi uzaysal biliş sistemlerini oluşturma • Görsel harita oluşturma • Harita okuma 15

16. Oksipital lob • Primer görme korteksi, 17. alan • Görsel bağlantı korteksi, 18, 19. alanlar • Renk, hareket, yön, görsel yorumlama

17. Bağlantı Korteksi • Arka bağlantı alanı (PTO): Dil, dikkat ve algı için gerekli duyuların integrasyonu, visuosatial lokalizasyon • Limbik bağlantı alanı: Duygulanım ve bellek • Ön bağlantı alanı (PFK): Bilişsel davranış, motor planlama, dil üretimi, yargılama

18. Uyaranın değerlendirilmesi • Primer duyu korteksleri ve bağlantı korteksleri; amigdala, hipokampus gibi limbik bölgeler ve ön insula, ön singulat, mediyal prefrontal gibi paralimbik bölgelerle ilişki içerisindedir • Bu bölgelerle bağlantılar sayesinde uyaran geçmiş deneyimler ışığında değerlendirilir • Amigdala uyarıların duygusal ve motivasyonel yükünü belirler • Hipokampus değerlendirme sürecinde bağlamdan sorumludur • Değerlendirme hiyerarşisinde daha üst düzeyde mediyal ve orbital prefrontal bölgeler, ön singulatı içeren paralimbik korteks yer alır

19. Temporal lob • Primer işitme korteksi, superior temporal girus, 41- 42. alanlar • İşitsel bağlantı korteksi, Wernicke alanı • Limbik korteks - Algı - Gerçeklik yönelimi - Bellek

20. Limbik sistem • Duygusal olayları anlamak • Şimdiki algıları geçmiş olaylarla bağlantılandırmak • Yaşantılardan öğrenmek

21. Uyaranın değerlendirilmesi • Bu değerlendirme bölgelerinden gelen bilgi ventral striatumda bir araya gelmekte ve buradan talamus aracılığı ile tekrar kortekse, ilgili asosiyasyon bölgelerine gönderilmekte, ayrıca dorsal bazal ganglionlar da bu süreci kontrol ederek talamus aracılığıyla davranışı etkilemektedir

22. Duyumun algıya dönüştürülmesi • Beyin duyumları geçmiş yaşantıların ışığında ve sinir ağlarının düzenleyici mekanizmaları (seçme, çarpıtma, boşlukları doldurma gibi) doğrultusunda organize ederek dünya hakkında bazı varsayımlar geliştirir • Bu varsayımlar arasında en olası tanım için maksimum olasılık ilkesine göre karar verir

23. Duyumun algıya dönüştürülmesi • Beyin en olası tanım için görüntü parçacıklarını “iyi bir şekil” oluşturacak şekilde bazı ilkeler doğrultusunda düzenler. • Gördüğümüz şey, nesnenin özelliklerinden çok, duyumların beyin tarafından düzenlenmesidir

24. Karar verme • Uyaranın tanımlanmasından sonra uygun yanıt olacak bir davranışın seçilmesi; planlanması, başlatılması veya önlenmesinde ve hedefe yönelik etkinliğin düzenlenmesi gereklidir • Bunu frontal bölge, bağlantıları aracılığı ile gerçekleştirir

25. Prefrontal bağlantı alanı • Gelecekteki eylemin sonuçlarını öngörebilmek • Uygun motor tepkiyi seçmek • Bedenden ve dış dünyadan gelen duyuları birleştirmek • Yeni sorunlara çözüm üretmek, davranışı planlamak ve düzenlemek (yönetsel işlev) • Davranışların zaman içindeki ardışıklığını sağlamak • Working memory’i (işlem belleğini oluşturmak)

26. Frontal lob 26

27. Bilişsel kontrol DLPFK (Uyaran seçimi) VLPFK (Tepki seçimi) OFK, ACC (Tepki yönetimi) PREFRONTAL KORTEKS TALAMUS BAZALGANGLİYONLAR

28. Anterior Cingulate Cortex“Conflict monitoring” • Vital to cognitive functions, such as reward anticipation, decision-making, empathy, and emotion. • Involved in a variety of autonomic functions (HR, BP) • responsible for rendering new memories permanent.

29. Cognitive Science 2003

30. PFK Motor sistem Basal gangliyonlar Serebellum Bağlantı korteksi İşlem belleği Seçici dikkat Depolama Cingulat Duygusal yaşantı Duygusal kodlama Konsolidasyon Uyarılma Hipokampus Amigdala Düşünme ve eylem Duyusal girdi Hipotalamus Duygu anlatımı Endokrin Otonom Talamus 30

31. Bilgi İşleme Sürecinin Motor Sistemdeki Dönüşümü • Arka bağlantı alanları frontal lobun bağlantı alanları ile yoğun etkileşimdedir. • Motor planlama davranışın genel bir taslağının oluşturulması ile başlar, motor yolakdaki işlemler aracılığı ile somut davranışa dönüştürülür.

32. Motor sistem

33. Bazal gangliyonların işlevleri • İstenmeyen duysal girdilerin inhibisyonu • İlgisiz duysal girdilerin filtrelenmesi • Uyarılmanın(arousal) sağlanması • Konsantrasyonun sağlanması • Duygu ve düşüncelerin kontrolü • Hareketlerin ve duyguların • bellekte depolanması

34. Bazal gangliyonların işlevleri • Öğrenilmiş motor davranışların otomatik olarak gerçekleştirilmesi • Hareketin başlatılması, motivasyon kontrolü • İstenmeyen hareketin baskılanması, istenilenin kolaylaştırılması • Motor davranışın seçimi • Bir hareketten diğerine geçiş • Karşı tarafın hareketlerinin kontrolü

35. Bazal gangliyonların işlevleri A- Bilişsel etkinlik kaudat nukleus aracılığı ile B- Motor etkinlik putamen aracılığı ile C- Uyumsal davranış nukleus akkumbens aracılığı ile gerçekleştirilir A B C 35

36. Talamokortikostriatal döngü

37. Serebellum • Niyet edilen davranışla, gerçekleşen davranışı karşılaştırır • Devam edegelen davranışta geribildirim mekanizmaları ile düzeltmeler yapar • Ballistik hareketleri programlar • Davranışın yönlendirilmesini ve zamanlamasını sağlar • Motor öğrenmede bilinçlilikten bilinçdışına aktarılmayı gerçekleştirir

38. Kaynaklar • Higher-Order Cerebral Function web.odu.edu/webroot/instr/sci/kcarson.nsf/ files/Chapter19.ppt/$FILE/Chapter19.ppt • cogns.northwestern.edu/Problem_Solving.ppt • The Central Nervous Systemwww.stcsc.edu/anatomy/210/Chapter%2012%20Part%201.ppt