240 likes | 396 Views
Forum Dębowych Miast w Dąbrowie Górniczej Edukacja ekologiczna w aspekcie Dębowego Świata Quercus znaczy dąb…. Adam Rostański Zakład Botaniki Systematycznej Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytet Śląski. Quercus ... Znaczy dąb.
E N D
Forum Dębowych Miast w Dąbrowie Górniczej Edukacja ekologiczna w aspekcie Dębowego Świata Quercus znaczy dąb… Adam Rostański Zakład Botaniki Systematycznej Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytet Śląski
Quercus ... Znaczy dąb • Rodzaj botaniczny dąb (łać. Quercus L.) – obejmuje aktualnie ponad 400 gatunków drzew, rzadziej krzewów, zamieszkujących głównie obszar półkuli północnej naszego globu, m.in. Amerykę, Europę, Azję oraz Afrykę. • W Polsce odnotowano występowanie 11 gatunków dębów, • z których 3 są gatunkami rodzimymi (dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy i dąb omszony), 1 (dąb czerwony) – mimo, że został sprowadzony z Ameryki Północnej – jest trwale zadomowiony i samodzielnie się rozprzestrzenia. • Pozostałe gatunki, pochodzące z różnych obszarów geogra-ficznych, występują tylko w uprawie i wymagają opieki człowieka.
Dęby są zazwyczaj okazałymi drzewami, często o dość grubej, spękanej korze. U niektórych gatunków kora pnia jest bardzo gruba.
Dąb szypułkowy – Quercus robur Rozmieszczenie w Polsce Dąb szypułkowy Wg. ATPOL (Zając & Zając 2002) Quercus robur
Dąb bezszypułkowy – Quercus petrea Rozmieszczenie w Polsce Dąb bezszypułkowy Wg. ATPOL (Zając & Zając 2002) Quercus petrea
Dąb omszony – Quercus pubescens Rozmieszczenie w Polsce Dąb omszony Wg. ATPOL (Zając & Zając 2002) Quercus pubescens
Dąb szypułkowyQuercus robur L. Wymiar (obwód) kwalifikujący na pomnik przyrody:380 cm
Quercus ... Znaczy dąb • Gatunki obcego pochodzenia (w uprawie) • Dąb biały - Quercusalba L. • Dąb dwubarwny - Quercus bicolor Willd. • Dąb burgundzki - Quercuscerris L. • Dąb szkarłatny - Quercuscoccinea Muenchh. • Dąb węgierski - Quercus freinetto Ten. • Dąb dachówkowaty - Quercus imbricaria Michx. • Dąb kaukaski - Quercusmacranthera Fisch. et Mey. • Dąb wielkoowocowy - Quercusmacrocarpa Michx. • Dąb błotny - Quercuspalustris Mueanchh. • Dąb czerwony - Quercusrubra L.
Liście dębów • Liście są pojedyncze, ułożone na pędach skrętolegle. Mają rozmaite kształty, od całobrzegich do pierzastosiecznych.
Quercus rubra Quercus ilex Quercus plustris Quercus freinetto
Kwiaty dębu Kwiaty są rozdzielnopłciowe, wiatropylne. Dęby kwitną tuż przed lub razem z rozwojem liści - wiosną O O + Kwiaty żeńskie – słupkowe są pojedyncze lub zebrane w kilkukwiatowe kłosowate kwiatostany, mają kształt buteleczkowaty; otoczone są miseczką i składają się ze słupka z trójdzielnym, czerwonym znamieniem. Kwiaty męskie – pręcikowe, mają zredukowany i niezróżnicowany okwiat posiadający od 6 - 12 pręcików. Zebrane są w zwisające tzw. kotki.
Owoc dębu - żołądź znamię orzech kupula szypułka • Owocem dębu jest orzech (żołądź) osadzony w zdrewniałej miseczce pokrytej łuskami ściśle do siebie przylegającymi (tzw. kupuli). Owoce dojrzewają w pierwszym lub drugim roku.
PRZYKŁADY Największe polskie dęby mają obwód pnia ponad 10m
Stare dęby Świadkowie dawnych czasów Jeden z najstarszych polskich dębów liczy ok. 750 lat – znajduje się we wsi Piotrowice k. Szprotawy
Pokrój – istotna cecha okazałych dębów Q. robur ‘Fastigiata’ Quercus robur Quercus palustris
1. Arboretum, Bolestraszyce 2. Ogród Bot. LPK, Bydgoszcz 3. Ogród Dendrologiczny, Glinna 4. Park (OKL) Gołuchów 5. Arboretum (PAN) Kórnik 6. Ogród Botaniczny UJ, Kraków 7. Ogród Botaniczny UMCS, Lublin 8. Ogród Botaniczny UŁ, Łódź 9. Ogród Botaniczny UAM, Poznań 10. Ogród Dendrologiczny Przelewice 11. Arboretum SGGW, Rogów 12. Arboretum Leśne, Syców 13. Ogród Botaniczny UW, Warszawa 14. Ogród Botaniczny CZRB - PAN Warszawa - Powsin 15. Ogród Dendrologiczny, Wirty 16. Arboretum, Wojsławice 17.Ogród Botaniczny UWr, Wrocław 18. Ogród Dendrologiczny AR, Poznań 15 3 2 10 9 13 5 14 4 18 8 11 12 17 7 16 WPKiW 6 1 Ważniejsze krajowe kolekcje dendrologiczne
Wartość użytkowa dębów Dąb korkowy Quercus suber • Z kory dębu korkowego (Quercus suber) wytwarza się korek na cele przemysłowe, np. na korki do butelek.