پروپوزال نویسی

1. پروپوزال نویسی مدرس: نیما محبوبی مرکز پژوهش های علمی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران

2. انواع مطالعات • مطالعات مشاهده ای: • توصیفی (descriptive): جمع آوری اطلاعات در مورد یه موضوع خاصه که تصویر روشنی از اونو نشون بده. مثل نگرش مردم به تنطیم خانواده، مسواک زدن... • تحلیلی (analytic): این مطالعه علل خطر برای ایجاد یه مسئله ی خاص رو با دقت بیشتری از یه مطالعه ی توصیفی بیان می کنه. این کار اغلب از مقایسه دو گروه (یا بیشتر) بر اساس متغیرهای مورد علاقه انجام میشه.

3. مطالعات توصیفی هدف از مطالعات توصیفی: 1) تعیین وضعیت و میزان صفات کمی و کیفی 2) تعیین روابط بین صفات مختلف و نوع این روابط

4. مطالعات توصیفی دو نوعند: • 1) پژوهش های کیفی: شامل تعدادی از متغیرهاست که غالباً بهم مرتبطن و منجر به شناخت وضعیت یا موقعیت خاص تو یه مسئله ی خاص میشن. • 2) پژوهش های کمی: توزیع متغیرهای خاصی رو تو جمعیت مورد مطالعه بررسی میکنن و معمولاً خیلی راحت قابل انجامن.

5. مراحل اساسی برای انجام یه مطالعه ی کیفی: 1) جستجو و پیدا کردن صفات مورد مطالعه و روش تعیین و اندازه گیریش به کمک علم روش تحقیق 2) تعیین مقدار یا وضعیت این صفات و شکل رابطه شون با استفاده ار روش تحقیق 3) نتیجه گیری

6. در مورد تحقیقات کیفی در صورت امکان بهتره جمعیت مورد مطالعه تمام و کمال وارد طرح ما بشه. اما اگه نشد نمونه ی تصادفی با حجم کافی می گیریم. بازم اگه نشد میریم سراغ نمونه گیری غیر تصادفی. تو انتخاب نمونه های غیر تصادفی باید مواظب باشیم bias رو به حداقل برسونیم. استفاده از یه روش اندازه گیری پایا و روا شدیداً توصیه میشه! • اگه بعضی اصطلاحات این قسمتو نفهمیدین نَگُرخین! از پای گیرنده هاتون تکون نخورین که به زودی همه شو از بر میشین!

7. نکته! • زمان انجام مطالعه: • الف) آینده نگر (prospective) • ب) گدشته نگر (retrospective) • جهت مطالعه: • الف) جلونگر (forward) • ب) پس نگر (backward) • پ) بدون جهت (non-direction)

8. مطالعات تحلیلی انواع مطالعات تحلیلی: 1) همگروهی (cohort) 2) مورد-شاهدی (case-control) 3) مقطعی (cross-sectional)

9. مطالعات همگروهی (cohort, longitudinal, follow-up) • یک گروه از افراد رو داریم. دو دسته میشن: در معرض خطر قرار دارن (R+) و ندارن (R-). در طول زمان پیگیری شده و بروز بیماری یا هر اتفاق مورد نظر دیگه ای درشون بررسی میشه. • پس این نوع مطالعه ها از عامل خطر شروع و به بیماری ختم میشن.

10. این نوع تحقیق ها معمولاً آینده نگر هستن. • هر وقتی مطالعه ی هم گروهی بر اساس اطلاعات و مواد موجود از گذشته انجام بشه، همگروهی تاریخی یا گذشته نگر نام میگیره. تو این سبک از پژوهش ها با وجود اینکه وقایع مورد بررسی قبل از شروع مطالعه افتاده، جهت تحقیق به سمت آینده ست.

11. مزایای مطالعه های همگروهی • دقت بالا • اشراف محقق رو مطالعه • ثبت تقدم و تأخر حوادث • تو مواردی که عامل خطر کمیاب باشه خیلی ارزشمنده • اثرات مختلف یه عامل خطر رو ارزیابی میکنه • Bias کمتر میشه، چون که اول مطالعه هنوز پیامد مورد نظر رخ نداده

12. معایب مطالعه های همگروهی • خرج زیاد • زمان طولانی • کم شدن نمونه ها • کارآیی نداشتن برای ارزشیابی بیماری های نادر • در مورد انواع گذشته نگرش نیازمند دسترسی به مدارک فراوانه

13. مطالعات مورد-شاهدی (case-control, case-referrent study, retrospective study) • این مطالعه ها از معلول به علت میرسن. پس دو گروه داریم: مبتلا به بیماری خاص (یا نتیجه ی دیگه ای) در برابر غیر مبتلا. این دو گروه از نظر تماس با ریسک فاکتورها بررسی میشن. • این سبک مطالعه ها پس نگر، بی جهت یا اجباراً گذشته نگر هستن. •  بزرگترین مشکل این نوع مطالعه ها انتخاب ناصحیح گروه شاهده.

14. مزایای مطالعه های مورد-شاهدی • ارزان • سریع • مفید برای بیماری های نادر • بدست آوردن عوامل خطر مختلف واسه ی یه معلول خاص

15. مطالعات مقطعی (cross-sectional) • این گروه از پژوهش ها میتونند توصیفی یا تحلیلی باشن. تو این سبک از مطالعه ها جمع آوری اطلاعات و اندازه گیری علت و معلول تو یک بازه ی زمانی کوتاه انجام می گیره. اگرچه این مطالعه ها آسونتر و کم هزینه تر از مطالعه های تحلیلی دیگه هستن، اما کاربرد تحلیلی اونا منحصر به علل یا مشخصات دائمی یا تفریباً دائمی شخص هستش. مث رابطه ی بین گروه خونی و یک بیماری خاص.

16. مطالعات مقطعی اطلاعات مربوط به فراوانی یا خصوصیت یه بیماری رو مثل یه عکس فوری از وضعیت سلامتی گروه نشون میدن. مثل معاینه ی پزشکی قبل از استخدام بعضی شرکت ها. • برای بدست آوردن اطلاعات در مورد شیوع بیماری یا سایر پیامدهای بهداشتی بعضی شغل ها هم میشه از این نوع پژوهش ها استفاده کرد.

17. مزایای مطالعه های مقطعی • ارزان • سریع • راهگشا واسه مطالعه های بعدی

18. مشکلات مطالعه های مقطعی • بزرگترین مشکل: ضعف در تعیین رابطه ی علت و معلول • وجود مداخله گرها که باید سعی کنیم گروه های مطالعه بجز فاکتور مورد مقایسه همسان باشن

19. مطالعات کارازمایی بالینی (clinical trial) قویترین مدرک رو در مورد روابط علت و معلولی قرار میده. کارازمایی های بالینی که از تصادفی کردن مثل تصادفی کردن بیماران برای مطالعه، انتساب دادن تصادفی بیماران به روش درمانی و ... استفاده می کنن قویترین نوع مطالعات هستن. مهمترین مشکل این پژوهش ها هزینه ی زیاد و دوره ی زمانی طولانیه.

20. مهمترین فرق پژوهش های کارازمایی بالینی با انواع دیگه ی مطالعه های مقایسه ای مثل مورد-شاهدی یا کوهورت اینه که نحوه ی تقسیم افراد بین گروهها رو ابتلا به بیماری یا وجود ریسک فاکتور تعیین می کنه که از اختیار پژوهشگر خارجه. اما تو کارازمایی بالینی گروهها بر اساس بر اساس روش های درمانی تقسیم میشن. پس محقق میتونه نحوه ی تقسیم افراد رو کنترل کنه.

21. مطالعه های کارازمایی بالینی میتونن رو هر روش درمانی خاصی آزمایش بشن، اما بیشترین کاربردشون کارازمایی های بالینی داروییه.

22. روش های جمع آوری اطلاعات 1) استفاده از اطلاعات موجود 2) مشاهده 3) مصاحبه الف: رو در رو ب: پرسشنامه ی کتبی

23. نمونه گیری • تو پژوهش هایی که تعداد افراد مورد مطالعه کم هستن، میشه از همه شون استفاده کرد، اما معمولاً چیزایی که ما روشون کار می کنیم بیشتر از حدی هستن که بشه رو تمام واحدها کار کرد. پس مجبوریم از نمونه ای از جمعیت استفاده کنیم. این «نمونه» باید تا جایی که ممکنه تمام خصوصیات کل جامعه ای که ازش نمونه گیری شده رو داشته باشه.

24. نمونه گیری احتمالی • نمونه گیری تصادفی ساده: ساده ترین شکل نمونه گیری احتمالیه. تو اون هر کدوم از واحدها شانس مساوی واسه انتخاب شدن دارن. • تو این نوع نمونه گیری از جدول اعداد تصادفی یا قرعه کشی استفاده میشه. • اگه متغیرهامون کم و زیاد نشه و جامعه ی هدف کوچیک باشه این روش، روش خوبیه.

25. مشکلات نمونه گیری تصادفی • 1) محقق اسم همه ی افراد جامعه رو باید داشته باشد • 2) ممکنه تو یه گوشه شهر یا واحد نمونه ها شانس مساوی برای ورود نداشته باشن • 3) تو این نمونه گیری مطمئن نیستیم نسبت کسایی که ویژگی خاصی رو تو حجم نمونه دارن برابر همین نسبت تو جامعه هستش

26. نمونه گیری طبقه ای یا تصادفی لایه ای (stratified-random sampling) • تو این سبک نمونه گیری اگه وجود زیرگروه هایی از افراد اهمیت داشته باشه چارچوب نمونه گیری با توجه به این ویژگی ها به طبقاتی تقسیم میشه. اونوقت از هر طبقه حجم نمونه ای از پیش تعیین شده بر پایه ی روش تصادفی ساده انتخاب میشه.

27. مزایای نمونه گیری طبقه ای • 1) می تونیم نمونه های نسبتاً بزرگتری را از گروه های کوچیکتر داشته باشیم • 2) مخصوصاً اگه حجم نمونه کم باشه نمونه نسبتاً به جامعه شبیه تره. • 3) دقت بالا

28. معایب نمونه گیری طبقه ای • 1) تعداد لایه هایی که میتونیم انتخاب کنیم محدوده • 2) تقسیم افراد به گروه های مختلف باید بر حسب مهمترین خصوصیتی که تو مطالعه ی ما تأثیر می ذاره انجام شه.

29. نمونه گیری خوشه ای (cluster sampling) انتخاب گروه هایی از افراد به جای انتخاب تک تک اون ها نمونه گیری خوشه ای نام داره. هم تو این روش و هم تو روش قبلی جامعه رو قسمت قسمت می کنیم اما فرقشون اینه که تو نمونه گیری طبقه ای، نمونه های هر طبقه خیلی شبیه هم و طبقه های مختلف با هم مختلفن، اما تو نمونه گیری خوشه ای تو هر خوشه همه چی هست، اما کلاً این خوشه با خوشه ی دیگه خیلی فرق نداره.

30. مزایای نمونه گیری خوشه ای • 1) نیاز به داشتن چارچوب نمونه گیری قبلی رو نداریم. مثلاً بجای داشتن اسم همه ی افراد جامعه از محله ها، روستاها و ... هستن. • 2) کم هزینه س!

31. معایب نمونه گیری خوشه ای • 1) ممکنه خوشه ها کاملاً شبیه نباشن • 2) دقت برآورد نمونه ها پایینه

32. نمونه گیری منظم، سیستماتیک (systematic) • تو این نمونه گیری از افراد، فهرست و چارچوب نمونه گیری تهیه میشه. • بهتره برای شروع کار از جدول اعداد تصادفی استفاده شه. • ممکنه چند مرحله نمونه گیری با هم انجام بدیم. مثلاً اولش نمونه گیری خوشه ای انجام بدیم بعد داخل هر خوشه طبقه بندی کنیم. به این نمونه گیری چند مرحله ای (multiple sampling) میگیم.

33. نکته هایی از نمونه گیری منظم • تو این روش نمونه گیری باید لیست همه ی افراد رو داشته باشیم. پس این شیوه مزیت مهمی نسبت به روش های قبلی نداره. • مزایای مختصر این روش: • الف: وقتی نفر اول انتخاب شد انتخاب بقیه ی نمونه ها ساده س. • ب: گاهی این نمونه گیری باعث میشه نمونه ی خیلی خوبی از اجتماع داشته باشیم.

34. نمونه گیری غیر احتمالی • تو این نوع نمونه گیری احتمال انتخاب اجزای مختلف جمعیت نامعلومه. پس ممکنه بعضی اجزا زیاد و بعضی کم انتخاب بشن. این روش اختصاصاً جهت پیش آزمایی طرحهای مربوط به رفتار و نظرات، اونم بعضی جاها که هدف فقط تصوری از پراکندگی متغیرهای اصلی جامعه س می تونه مفید باشه.

35. نمونه گیری غیر احتمالی • گروه A؛ ساده: جمع آوری مطالب بر اساس افراد مراجعه کننده س. فقط یه ضابطه داره اونم اینه که نصف جمعیت مرد و نصف دیگه باید زن باشن. تنها خوبیش اینه که آسونه و بدیش اینه که نمونه می تونه معرف جامعه نباشه. • گروه B؛ سهمیه ای: تو این سبک نمونه گیری از حضور کلیه ی اجزای شناخته شده جامعه و نمونه اطمینان بدست می آد. محقق در این روش تا جایی جمع آوری اطلاعات رو تو هر کدوم از اجزا ادامه می ده که سهمیه ای از اون گروه برای نمونه تعیین بشه و حجم نمونه ش هم تابع شرایط خاصیه.

36. انتخاب موضوع • چه پژوهشی «بهتر»ه؟ • اگه ما عضو یه شورای پژوهشی می بودیم چه طرح هایی رو تصویب می کردیم؟ • ...

37. معیارهای WHOدر انتخاب یک طرح تحقیقاتی • 1) مناسبت • 2) اجتناب از دوباره کاری • 3) قابلیت اجرا • 4) مقبولیت سیاسی • 5) هزینه-اثربخشی • 6) فوریت نیاز به داده ها

38. عنوان • اولین آشنایی فرد با پژوهش مورد نظر از طریق عنوان صورت می گیره.

39. مشخصات یک عنوان شادِ خوشحال! • 1) دقیقی باشه و از استفاده از اصطلاحات نا آشنا و کلمات اختصاری جلوگیری بشه • 2) خلاصه نویسی • 3) با توجه به نوع مطالعه مواردی مثل افرادی که مورد بررسی قرار می گیرن، متغیر های مطالعه و زمان و مکان انجام پژوهش رو باید شامل بشه • 4) پیش داوری نداشته باشه • 5) حتی الامکان فارسی باشه • 6) نکته ی عنوان های انگلیسی

40. کلید واژه ها • واژه های کلیدی کلماتی هستن که میشه باهاشون کارتون رو به تنهایی توصیف کنین. • مثلاً...

41. کار گروهی • عنوان پروپوزال • نوع طرح • روش نمونه گیری • کلید واژه

42. بیان مسئله • این بخش اولین قسمت یه پروپوزاله که ما رو با کل مسئله ی مورد تحقیق، چطور مطرح شدنش، و همینطور چطور بررسی شدنش آشنا می کنه • از طرف دیگه، یه جورایی مهمترین قسمت پروپوزاله. تو همین قسمته که مشخص می کنیم «چرا باید این مطالعه انجام بشه».

43. نکات بیان مسئله ای! • اول عللی که ارتباط مستقیم دارن رو مطرح می کنیم، بعد عوامل غیر مستقیم • عوامل مرتبط به هم رو به شکل یه مجموعه درمی آریم • اینکه چطور از نتایج تحقیقمون استفاده می کنیم

44. مطالبی که باید تو بیان مسئله مطرح بشن • تعریف مشکل • اهمیت مشکل با ارائه ی آمار در دسترس • نحوه ی برخورد با مشکل، راه حل ها و خدمات موجود • عوارض ناشی از تداوم این مشکل ها • معرفی عوامل مؤثر بر موضوع • تناقض های موجود • توضیح اینکه تو این پژوهش چهکاری قراره انجام شه • فواید اجرای طرح

45. مراحل 1 تا 6 تو اسلاید قبلی باید بر مبنای مطالعات گذشته و با ذکر مرجع باشن اما واسه قسمت های 7 و 8 نیازی به رفرنس نیست.

46. ترتیب و نوع اطلاعات موجود تو بیان مسئله به موضوع بستگی دارن و ممکنه متناسب با مطالعه ی خاصی عوض بشن اما این موارد رو باید شامل شن • ماهیت مشکل چیه • میزان و شدت مشکل چطوره • توزیع مشکل • بررسی علل احتمالی

47. کار گروهی • بیان مسئله میییینویییسیییمممم! 

48. بررسی متون اهمیت این بخش تا حدیه که خیلی از پژوهشگرها اونو مقدم به بیان مسئله و حتی انتخاب موضوع طرح می دونن

49. چند نکته در مورد بررسی متون • محقق اینجا نشون میده تو زمینه ی مورد نظرش از پیشرفت ها و مطالعات خبر داره • لازم نیس همه ی مطالعه های انجام شده به تفصیل پشت هم ردیف شن. فقط کافیه روش تحقیق چند تا پژوهش شبیه به موضوع مورد نظرمون و مهمترین نتایجشون بازنگری بشن.

50. اهمیت بررسی متون • کمک به فهم بیشتر موضوع تحقیق • اطلاع از کارهای قبلی و در نتیجه الگو گرفتن واسه کار خودمون • جلوگیری از دوباره کاری • حتی کمک به نوشتن مقاله ی کارمون!