Seria II: Studenci IV-go roku BUDOWNICTWO Akademia Górniczo - Hutnicza

1. Seria II: Studenci IV-go roku BUDOWNICTWO Akademia Górniczo - Hutnicza Kraków 18. X. 2010 Klasyfikacjeinżynierskie masywuskalnego wtunelowaniu Prof. ZdzisławBieniawski Bieniawski Design Enterprises, USA

2. Wprowadzenie • Dane geotechniczne niezbędne do projektowania • Podsumowanie najważniejszych klasyfikacji masywu skalnego • Terzaghi, RQD, RMR and Q • Mniej polecane: GSI • ‘Dziesięć Przykazań’ dla używania RMR i Q • Nowa Austriacka Metoda budowania Tuneli • Oszacowanie własności masywów skalnych

3. CeleKlasyfikacji Inżynierskich • Określenie jakości masywu na podstawie mierzonych danych geotechnicznych; • Szacowanie własności masywów skalnych; • Szacowanie czasu samostateczności; • Dobór obudowy i wzmocnienia; • Podanie wspólnej bazy dla komunikacji.

4. Badania geotechniczne jako część Metodologii Projektowania

8. “Dziesięć Przykazań” • dla używania Klasyfikacji RMR and Q • Ref. Barton, N. and Bieniawski, Z.T. “RMR and Q – Setting Records Straight”, Tunnels & Tunnelling Int., February 2008, pp.26-29. • Zawsze sprawdź czy dane geotechniczne zostały zmierzone a nie tylko oceniane. • Używaj ustalonych procedur klasifikacji RMR i Q, podziel masyw skalny na rejony geologiczne, podajwartość oceny jakości górotworu zarównojako wynik średni oraz jej rozpiętość. • Używaj obu systemów klasyfikacji i porównaj otrzymane korelacje pomiędzy RMR i Q z tymi opublikowanymi przez Bieniawskiego i Bartona. • Oszacuj empirycznie moduł odkształcenia i wytrzymałość masywu skalnego dla celów modelowania. • Oszacuj empirycznie czas samostateczności wyrobiska bez obudowy i wybierz możliwą obudowę tymczasową.

9. “Dziesięć Przykazań” • dla używania Klasyfikacji RMR and Q • Przeprowadź modelowanie numeryczne, aby sprawdzić czy dostępne dane wejściowe są wystarczające. • Jeśli dane nie są wystarczające, zażądaj wykonania dalszych badań geotechnicznychumożliwiającychzaprojektowanie bezpiecznej i ekonomicznej konstrukcji. • Rozważ metody konstrukcyjnei w wypadku używania tarcz TBM, zasugeruj typ maszyny oraz oceń oczekiwany postęp używając wskaźniki QTBMi Rock Mass Excavability RME. • Upewnij się, że wszystkie dane opisujące własności górotworu zostały ujęte w raporcie geotechnicznym, jasno opisano w nim wykorzystane procedury oraz założenia przyjęte do analizy wyników. • Wykonaj klasyfikacje RMR i Q w czasie realizacji projektu i porówaj oczekiwane i spotkane warunki jakości masywu skalnego.

10. Nowa Austriacka Metoda Tunelowa ”NATM” RMR NATM(2004 ÖNORM B2203) Q 80 –100 Class I (80-100) A1 Strong/stable >100 60 – 80 Good II (65-80) A2 Loosening/Block failure 10 – 100 50 – 60 Fair IIIa (58-65) B1 Friable/Low stress failure 4 – 10 40 – 50 IIIb (45-58) B2 Deep stress failure 1 – 4 20 – 40 Poor IV (29-45) B3 Rock pressure 0.1 – 1 10 – 20 Va (20-29) C1 Shear failure 0.01 – 0.1 0 – 10 Vb (5-20) C2 Ravelling, flowing < 0.01 “overL1 Soil, high cohesion V” L2 Soil, slight cohesion New ref: Austrian Society for Geomechanics, 2008 Draft

11. Badania geotechniczne jako część Metodologii Projektowania

12. Palmström and Singh, 2001

13. Rock Mass deformation Modulus (GPa) Galera 2008: EMASS= Eintacte[(RMR - 100)/36]

15. Kalamaras, 1995

16. Rock Mass Strength (MPa) sMASS = sc (intact) e[(RMR - 100)/24] Kalamaras [1995] Galera 2008: EMASS= E intacte[(RMR - 100)/36] dlatego: EM sM Ei sc 2/3

17. Rock support chart for RMR and Q ratings (Barton & Bieniawski, 2008)

19. Praktyczne zastosowaniaKlasyfikacji w górnictwie • RMR (Bieniawski, 1974) • M-RMR (Laubscher and Taylor, 1976) • MBR (Cummings and Kendorski, 1982) • Coal Mining RMR (Unal, 1986) • Design of Mine Pillars (Mark, 1994) • IRMR (Jakubec and Esterhizen, 2007) [caving operations in Chile and Australia]

20. The overall structure of the MBR (Mining Basic RMR) system after Kendorski et al: “A rock mass classification for caving mine design”, RETC, 1983, p.193

21. Conclusions • Placerock mass classifications within the overallengineering design methodology and process; • Observe theTen Commandmentsfor use of rock mass classifications; • For best engineeringpractice,exchange experience between tunnelling and mining projects.

22. References Alber, M (1996) Classifying TBM contracts. Tunnels & Tunneling Int., December, p.41. Aksoy, C O (2008) Review of Rock Mass Rating classification. Journal of Mining Science, v. 44, no. 1, p.51. Barton, N and Bieniawski, Z T (2008) RMR and Q – Setting records straight. Tunnels & Tunnelling Int., February, p 26. Bieniawski, Z T (1997) Quo Vasis Rock Mass Classifications. Felsbau, v. 15, no. 3, June, p.177. Bieniawski, Z T (1992) Design Methodology in Rock Engineering: Theory, Education and practice. A A Balkema Publishers, Rotterdam, 198p. Jakubec, J and Esterhuizen, G S (2007) Use of mining rock mass rating classification. NIOSH Info. Cir. IC 9498, ed C Mark, p.73. Kalamaras, G and Bieniawski, Z T (1995) A rock mass strength concept incorporating the effect of time. Proc ISRM Congress, Tokyo, Balkema, p.295. Palmström, A (2009) Combining the RMR, Q and RMi classification systems. TUST, in press (on line), doi:10.1016. Palmström, A and Singh, R (2001) The deformation modulus of rock masses – comparisons between in situ tests and indirect estimates. TUST, v.16, p.115. Ramamurthy, T (2004) A geo-engineering classification for rocks and rock masses. Int.J.Rock Mech., v. 41, p.89. Ramamurthy, T (2007)) A realistic approach to stand-up time. Proc. 11th ISRM Congress, Lisbon, p. 757. Russo, G and Grasso, P (2007) On the classification of the rock mass excavation behaviour in tunneling. Proc. 11th ISRM Congress, Lisbon, p.979.