AB’ye Uyum Sürecinde Tarım ve Çevre

1. AB’ye Uyum Sürecinde Tarım ve Çevre WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Su Kaynakları Programı Buket Bahar Dıvrak Çağrı Deniz Eryılmaz Nisan 2005

2. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre AB'nin tarım politikasının genel amaçları • AB nüfusu için erişilebilir ve güvenli gıdanın üretiminin sağlanması • Tarım sektörünün modernleşmesi ve gelişmesiyle birlikte AB çiftçilerine makul bir hayat standardının sağlanması • Teknik ilerlemenin özendirilmesi, tarımsal üretimin rasyonelleştirilmesi ve işgücünün verimliliğinin artırılması • Piyasalarda istikrar sağlanması • Çevrenin, gelecek nesiller için korunmasının sağlanması • Hayvanlar için daha sağlıklı koşulların sağlanması • Bütün bunların AB bütçesine en az maliyet getirecek şekilde gerçekleştirilmesi

3. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • 1990'lı yıllardan itibaren, çevresel konuların OTP ile bütünleşmesi gündemde • 1993-2000- 5. Çevre Eylem Programı, AB'nin tüm politikalarının çevre koruma ile bütünleşmesi için bir çerçeve

4. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • 1998- tarım, çevre ve sürdürülebilir kalkınma konularının entegrasyonu için uygun stratejiler; çevrenin tarıma entegrasyonu ve Agro-çevre göstergelerinin geliştirilmesi için taahhütler • 1999- "sürdürülebilir tarım için direktifler"

5. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • 2001-Göteburg, OTP'ye sürdürülebilir kalkınma ve çevresel boyutun entegrasyonu ile ilgili strateji • 2003 OTP Reformu, çapraz-uyum (cross-compliance) ilkesi: Çiftçilerin belirli pazar desteklerinden yararlanabilmesi için çevre koruma konusundaki bazı koşulları yerine getirme zorunluluğu

6. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • Çevreyi ve kırsal alanları korumak için minimum çevresel standartları karşılama zorunluluğu • İyi Tarım Uygulamaları tanımı

7. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • En az 5 yıllık bir dönem için, çevreyle dost tarımsal uygulamalar yapacağını taahhüt eden çiftçilere ek masraflarını karşılamak için geri ödemeler, teşvikler • çevreyle uyumlu ekstansif tarım • düşük yoğunluklu otlak/mera yönetimi • entegre çiftlik yönetimi ve organik tarım • peyzajın ve tarihsel öğelerin korunması • yüksek değerdeki habitatların ve onların sağladığı biyolojik çeşitliliğin korunması

8. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre Tarım ve Biyo-çeşitlilik • Tarımsal üretimin yoğunlaşması biyolojik çeşitlilik dengesini etkilemiştir 2001- Tarım için Biyo-çeşitlilik Eylem Planı • çevreyle dost tarımsal uygulamaların ve sistemlerin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması • sürdürülebilir tarım uygulamalarının özellikle biyo-çeşitlilik açısından önemli alanlarda desteklenmesi • iyi ekolojik altyapıların yaygınlaştırılması • tehdit altında olan hayvan ve bitki türlerinin korunması

9. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre Tarım ve İklim Değişikliği • AB'deki sera gazı emisyonlarının %10 tarımdan kaynaklanmaktadır. • Avrupa İklim Değişikliği Programı, 2012 yılına kadar sera gazı emisyonunu %8 oranında azaltmayı hedeflemektedir. • Tarımsal arazilerin karbon tutma potansiyellerini belirlemek için kapsamlı çalışmalar yapılmaktadır.

10. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre Tarım ve Pestisitler • Ekonomik faydalar için oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. • Doğru kullanılmaması halinde insan ve hayvan sağlığı için büyük riskler taşımaktadır. • Yanlış kullanımdan dolayı toprak ve su kaynakları kirlenmekte, kalitesi düşmekte, biyolojik çeşitlilik zarar görmektedir. • AB, Tarımsal ilaçların zararlı çevresel etkilerini minimize etmek için bunların doğru kullanımı konusunda çiftçileri eğitmektedir. • Bu ürünlerin piyasada satılması konusunda ciddi düzenlemeler getirmiştir.

11. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre Tarım ve Su • AB'deki toplam su varlığının %30'u tarımda kullanılmaktadır. Güney Avrupa'da %60 oranında sulu tarım yapılmaktadır. • Sulamada kullanılan suyun miktarı, iklim, toprak yapısı, ürün tipi, su kalitesi ve sulama tekniklerine göre değişir. Ancak, sürdürülebilir olmayan sulama sebebiyle birçok çevresel ve ekonomik sorun ortaya çıkmaktadır.

12. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • AB- Su Çerçeve Direktifi, tüm su kaynakları için(yüzey ve yeraltı suları) “iyi durum”a ulaşmak • Su kaynaklarının yönetiminde “Havza Ölçeği” • Katılımın artırılması • Ekolojik kalitenin sağlanması • Sürdürülebilir su kullanımı • Kirliliğin önlenmesi • Suyun fiyatlandırılması

13. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre • Uluslararası Su ve Çevre Konferansı(Dublin,1992), Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı(Rio De Janerio,1992) su, “sonlu” bir ekonomik ve sosyal kaynak • AB Su Çerçeve Direktifi- Entegre Havza Yönetimi anlayışı • OTP, modern sulama tekniği altyapılarının yaygınlaştırılması(damlama ve yağmurlama sulama)

14. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre Tarım ve Nitrat • 1991-Nitrat Direktifi, 2 temel hedef: • Tarımsal kaynaklardan oluşan nitratların yarattığı su kirliliğini azaltmak • Daha fazla kirlenmesini önlemek • Su kalitesinin izlenmesi

15. AB- Ortak Tarım Politikası ve Çevre Sonuç olarak, TARIM ve ÇEVRE birlikte düşünülmeli; • biyoçeşitlilik • Pestisit kullanımı • Su • Toprak • İklim değişikliği

16. TARIM-ÇEVRE SORUNLARI Yoğun ve sürdürülebilir olmayan tarım yerine sürdürülebilir kırsal kalkınma

17. KIRSAL KALKINMA Tarımsal Kullanım + Doğa Koruma = Kırsal Kalkınma

18. Avusturya • AB sonrası fiyatlar düştü; • verim artırımı için aşırı kimyasal kullanımı • Aşırı kullanılan ve tüketilen eski ve yeni tarım alanları • Avusturya Tarım-Çevre Programı (OPÜL)

19. OPÜL 1 • Ortaklıklar • Yasal zemin • Toplumsal ve çevre koşullarına uyum • Katılımcılık • Danışma Kurulu (Tarım Bakanlığına bağlı) • Tarım ve çevre koruma için diyalog zemini • Değişik ilgi grupları (Bölge otoriteleri, Çevre • Bakanlığı, STKlar, Su Koruma, Tarım) • Oylama, öneriler (Tarım Bakanlığına ve AB’ye)

20. OPÜL 2 • Bütün Avusturya’da (tüm alanları kapsama amacıyla) • Performansa dayalı destek • Bölgesel değişimlere esneklik • Çiftçiler ile 5 yıllık sözleşmeler (10, 20 yıla yönelik) • Sadece özel çiftlikler • Çevre fonlarına yönelik projeler • Biyoçeşitliliği yüksek alanlara yönelik

21. KIRSAL KALKINMA • Kilit önemde (2/3 OTB) • Basitleşecek (tek kalemden) • Genişleme • Çok işlevli (Gıda ve alan kullanımı)

22. AVUSTURYA DENEYİMİ • Arazi Ödemeleri • Tamamlayıcı Araçlar • Ortaklık Yapıları • İzleme ve Değerlendirme

23. AVUSTURYA DENEYİMİ 1/4 1. Arazi Ödemeleri • Devlet Desteği (basit, uygun, gereği kadar) • Eğitim ve kapasite artırımı • Aşağıdan yukarıya yaklaşım • Esnek program (bürokrasi ve program)

24. AVUSTURYA DENEYİMİ 2/4 • Tamamlayıcı Araçlar • Farklı araçların kullanımı (yatırım, eğitim) ii. STK ve Özel Sektör ile işbirliği

25. AVUSTURYA DENEYİMİ 3/4 3. Ortaklık Yapıları i. Yasal Gereklilik ii. Uzun dönemli faydalar (tasarım, uyguluma) Örnek: Avusturya Tarım-Çevre Programı

26. AVUSTURYA DENEYİMİ 4/4 4. İzleme ve Değerlendirme i. Önemli ii. Estonya örneği iii. Ortaklıklar iv. Zorluklar v. Gelecekteki fırsatlar ve zorluklar (KK, Natura 2000) vi. AB’nin ölçüt belirlemesi

27. ÇÖZÜM İÇİN; Yoğun ve sürdürülebilir olmayan tarım yerine sürdürülebilir kırsal kalkınma

28. AB’ye Uyum Sürecinde Tarım ve Çevre WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Su Kaynakları Programı Buket Bahar Dıvrak Çağrı Deniz Eryılmaz Nisan 2005