Zapalenie płuc-definicja

1. Zapalenie płuc-definicja • Proces zapalny toczący się w tkance płucnej obwodowo od oskrzelika końcowego, który powstaje w wyniku działania czynników infekcyjnych: bakterii, wirusów, riketsji, grzybów lub pasożytów • Def. WHO: choroba gorączkowa przebiegająca z kaszlem oraz różnie nasilonymi zmianami układu oddechowego potwierdzonymi obecnością zmian radiologicznych, wywołana przez czynniki zakaźne: bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki

2. Podział zapaleń płuc • Klasyfikacja anatomiczna - odoskrzelowe - płatowe - śródmiąższowe

3. Podział zapaleń płuc • Podział kliniczny - pozaszpitalne zapalenie płuc- PZP - szpitalne zapalenie płuc- SzZP - zachłystowe zapalenie płuc - zapalenie płuc u osób z upośledzoną czynnością układu odpornościowego - nawracające zapalenie płuc

4. Pozaszpitalne zapalenie płuc • PZP (domowe zapalenie płuc)- postać zapalenia, które powstało w warunkach domowych lub rozwinęło się w szpitalu przed upływem 48 godz.

5. Szpitalne zapalenie płuc • SzZP-postać zapalenia, która rozwija się w okresie dłuższym niż 48 godz. od chwili przyjęcia do szpitala, po wykluczeniu objawów, które mogłyby sugerować początek procesu zapalnego w płucach już w chwili przyjęcia do szpitala

6. Drogi szerzenia się zakażenia • inhalacyjna • aspiracyjna • krwionośna • przez ciągłość z otaczających tkanek

7. Czynniki sprzyjające wystąpieniu zapaleń płuc • wiek • niedożywienie • alkoholizm • palenie tytoniu • choroby przyzębia, zła higiena jamy ustnej • narażenie na wziewanie pyłów • zaburzenia immunologiczne • współistnienie innych chorób • leczenie GKS

8. Etiologia zapaleń płuc- PZP • Pozaszpitalne zapalenie płuc: - Streptococcus pneumoniae - Haemophilus influenzae - Staphylococcus aureus - Moraxella catarrhalis rzadko: Enterobacteriacae, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa

9. Etiologia zapaleń płuc- SzZP • Bakterie tlenowe: 1.Psudomonas aeruginosa, 2.Escherichia coli, 3.Enterobacter, 4.Klebsiella pneumoniae 5.Acinetobacter 6. Serratia marcescens 7. Streptococcus pneumoniae

10. Etiologia zapaleń płuc-SzZP • Bakterie beztlenowe 1.Bacteroides 2. Fusobacterium rzadziej Peptococcus, Peptostreptococcus, Actionomyces

11. Etiologia zapaleń płuc- czynniki atypowe • bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella pneumophila, Clamydia psittaci, Coxiella Burnetti, • wirusy: Influenze, Parainfluenze, Adenovirus, Varicella, RS, cytomegalovirus • inne dronoustroje: Francisella turalensis, Pneumocystis carinii, Topxoplasma gondi

12. Rozpoznawanie zapaleń płuc • badanie podmiotowe i przedmiotowe • badanie radiologiczne • badanie bakteriologiczne i serologiczne

13. Rozpoznanie zapalenia płuc • Objawy podmiotowe: -gorączka -osłabienie, bóle mięśni -kaszel -duszność -bóle w klatce piersiowej

14. Rozpoznanie zapaleń płuc • Badanie przedmiotowe - zmiany osłuchowe - powłóczenie klatki piersiowej po stronie zmian - tachycardia - tachypnoe - sinica

15. Rozpoznawanie zapaleń płuc • Rtg klatki piersiowej- zacienienie z powietrznym bronchogramem, płyn w jamie opłucnej, drobno, gruboplamiste zmiany śródmiąższowe, obraz mlecznej szyby • TK klatki piersiowej

16. Rozpoznanie zapaleń płuc • B. bakteriologiczne: - plwocina ◦ barwienie metodą Gramma (metoda szybka, wynik dodatni w 10%) ◦ posiew - posiew krwi (mało czuła, należy wykonać przed podaniem antybiotyku)

17. Rozpoznawanie zapaleń płuc • B. serologiczne -badanie miana przeciwciał przeciwko określonym drobnoustrojom) OWD, immunofluorescencja bezpośrednia, test ELISA - identyfikacja antygenu ELISA, immunofluorescencja pośrednia PCR, sondy genetyczne

18. Zapalenie płuc- drobnoustroje typowe • początek nagły • gorączka >38 st. C, dreszcze • kaszel suchy, potem ze śluzowo-ropną plwociną, ból w klatce piersiowej, duszność • b. przedmiotowe-osłuchowo:wzmożone drżenie piersiowe, odgłos opukowy stłumiony, początkowo trzeszczenia, rzężenia • rtg: zacienienie segmentowe, płatowe

19. Zapalenie płuc – drobnoustroje atypowe • początek mniej nagły • stany podgorączkowe <38 st. C • suchy męczący kaszel, ból gardła • bóle stawów, bóle mięśniowe, objawy ze strony przewodu pokarmowego • b. przedmiotowe- skąpe objawy osłuchowe • rtg: rozsiane zmiany naciekowe, zmiany śródmiąższowe, obraz mlecznej szyby

20. PZP bakteryjne- Leczenie • Dobór antybiotyku zazwyczaj empiryczny (b. podmiotowe, przedmiotowe, rtg) leczenie z wyboru: penicyliny, penicyliny z inhibitorem β-laktamaz cefalosporyny II generacji leczenie alternatywne: cefalosporyny II generacji, makrolidy, fluorochinolony leczenie skojarzone – cefalosporyny II/III generacji+aminoglikozydy lub makrolidy podawane p.o w szczególnych przypadkach- ciężkie zapalenie płuc, wiek >60 lat podawane i.v

21. Szpitalne zapalenie płuc • I grupa zapalenie lekkie, średnio-ciężkie u osób bez czynników ryzyka cefalosporyny II/III g., fluorochinolony

22. Szpitalne zapalenie płuc • Grupa II Chorzy z lekkiem lub średnio-ciężkim zapaleniem płuc z czynnikami ryzyka Leczenie skojarzone: -chorzy po przebytej operacji brzusznej, z potwierdzonym zachłyśnieciem (beztlenowce)-cefalosporyny II/III g.+klindamycyna -chorzy z cukrzycą, niewydolnością nerek, po przebytym urazie głowy (Staphylococcus aureus MRSA) +wankomycyna lub teikoplanina -chorzy poddani terapii glikokortykosteroidami (Legionella) +makrolid -chorzy z chorobami przewlekłymi, przebywający w OIT, GKS, wcześniejsza antybiotykoterapia (P.aeruginosa, grzyby)- traktowani jak ciężkie zapalenie płuc

23. Szpitalne zapalenie płuc-Leczenie III grupa Chorzy z ciężkim zapaleniem płuc, z czynnikami ryzyka, późnym początkiem, sztucznie wentylowani Najczęściej- P. aeruginosa, MRSA, Acinetobacter Aminoglikozydy+penicyliny z inhibitorem β-laktamaz, aminoglikozydy+cefalosporynyIIIg.,fluorochinolony + karbapenemy + monobaktamy + antybiotyki glikopeptydowe (wankomycyna)

24. Czas trwania leczenia zapaleń płuc • w dużej mierze zależy od czynnika etiologicznego • typowe zapalenie płuc ok.7-10 dni • „atypowe” zapalenie płuc ok.14-21 dni • odpowiedź na leczenie: 48-72 godz. • ustępowanie objawów klinicznych (gorączka, leukocytoza) -2-4 dni • Objawy fizykalne ustepuja zwykle w ciągu ok. 10 dni • Zmiany radiologiczne utrzymują się znacznie dłużej typowe- 4tyg, atypowe- czasem > 6tyg.

25. Wskazania do leczenia zapaleń płuc na OIT • niewydolność oddechowa w stopniu wymagającym sztucznej wentylacji lub tlenoterapii • szybka progresja radiologiczna, zajęcie więcej niż jednego płata płuc, pojawienie się jamy w nacieku • posocznica ze wstrząsem -RR <90/60 mmHg, konieczność stosowania amin presyjnych dłużej niż 4 godz., diureza <20ml/godz.

26. Wirusowe zapalenie płuc • wirusy grypy (A i B), paragrypy, RS, adenowirusy, coxackie, koronawirusy • rzadko: wirus Ebstein-Barra, wirus opryszczki, wirus cytomegalii • częste nadkażenia bakteryjne • łagodna postać- leczenie objawowe • leki p/wirusowe łagodzą przebieg choroby ( amantadyna, rymantadyna) • w nadkażeniach bakteryjnych- antybiotyki

27. Grzybicze zapalenie płuc • Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Cryptoccocus neoformans • często obraz radiologiczny niecharakterystyczny • leczenie: amfoterycyna B, intrakonazol

28. Zapalenie płuc –Pneumocystis carinii • śródkomórkowy pasożyt • śródmiąższowe zapalenie płuc- rtg rozsiane zmiany guzkowe • częste u osób chorych na AIDS • leczenie: kotrimoksazol, pentamidyna, dapson

29. SARS- ciężki ostry zespół oddechowy • Pierwszy raz wykryto w Chinach w lutym 2003 • Czynnik etiologiczny- prawdopodobnie wirus SARS-coV z rodziny Coronaviride • Przebiega z objawami „atypowego” zapalenia płuc, szybko prowadzi do niewydolności oddechowej • Leczeni przyczynowe nie jest znane, zalecane leki p/wirusowe, glikokortykosteroiy, antybiotyki • Zgodnie z zaleceniami WHO- obowiązek poddania się badaniom, leczeniu i kwarantannie osób podejrzanych o SARS