ZUS KRUS

1. ZUSKRUS Maciej Jankowski, Maciej Matuszewski

2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych • państwowa instytucja publicznoprawna realizująca zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych w Polsce.

3. Historia • Zakład Ubezpieczeń Społecznych został utworzony w 1934 na mocy rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 24 października 1934 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Rozporządzenie to doprowadziło do połączenia 5 instytucji (Izby Ubezpieczeń Społecznych, Zakładu Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków, Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, Zakładu Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników) w jeden podmiot, nazwany Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

4. W 1955 ZUS został zlikwidowany, a jego funkcje przejęły związki zawodowe, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej oraz rady narodowe. Jednak już w 1960 doszło do jego reaktywowania i od tego czasu nieprzerwanie funkcjonuje do dziś. • W 1987 w uznaniu wybitnych zasług w wieloletniej działalności na rzecz realizacji i rozwoju świadczeń społecznych oraz za nowoczesne rozwiązania organizacyjne, usprawniające obsługę ubezpieczeniową obywateli, ZUS został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

5. Najważniejsze zadania • Realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, • Dochodzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w drodze egzekucji administracyjnej i sądowej, • Dysponowanie środkami finansowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), Funduszu Rezerwy Demograficznej (środki FRD mogą być uruchomione najwcześniej w 2009 r.) oraz Funduszu Alimentacyjnego w stanie likwidacji,

6. Realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych oraz kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy. • W 2008 r. ZUS ubezpieczał i rozliczał 24 miliony osób, zgromadził i wypłacił ponad 120 miliardów zł.

7. Struktura organizacyjna ZUS • W skład ZUS wchodzi Centrala Zakładu, 43 oddziały, 214 inspektoratów oraz 68 biur terenowych. • W 2011 przeciętne zatrudnienie w ZUS w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 46 231 osób. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w Centrali Zakładu wyniosło 5975 zł, a w oddziałach ZUS 3519 zł.

8. Krytyka ZUS

9. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego • instytucja państwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie społeczne rolników.

10. Typy ubezpieczeń rolników • W ubezpieczeniu społecznym rolników funkcjonują na odrębnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia: • ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przeważającej części z dotacji budżetowej, uzupełnionej dochodami ze składek ubezpieczonych rolników; • ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, realizację świadczeń z tego ubezpieczenia gwarantują jedynie składki od rolników, gromadzone w Funduszu Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz ten jest osobą prawną, funkcje zarządu pełni z urzędu Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolników.

11. Działalność KRUS • Kasa prowadzi działalność prewencyjną, rehabilitację leczniczą i wydzielone orzecznictwo lekarskie, zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych, pełni funkcję płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne. • W 2011 budżet KRUS-u wynosił 16,5 mld zł, z tego jedynie 1,4 mld zł pochodziło ze składek ubezpieczeniowych wpłacanych przez rolników. Reszta pochodziła z podatków płaconych przez wszystkich polskich podatników. Dotacja do KRUS stanowiła ponad 4,5% wydatków budżetowych państwa. • W 2011 przeciętne zatrudnienie w KRUS w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 6065 osób. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w Centrali KRUS wyniosło 6 385 zł, a w jednostkach terenowych 3 555 zł.

12. Analiza Banku Światowego • W 2005 roku Bank Światowy był przeciwny integracji KRUS z ZUS. Jako zalety KRUS zostały wymienione np. 97-procentowa ściągalność składek i terminowa wypłata świadczeń, a jako wady zbytnie rozproszenie funkcji decyzyjnych i brak centralnego monitorowani bieżących zadań. BŚ podsumował, że "KRUS jest sprawnie, przejrzyście działającą instytucją" oraz że ZUS jest mniej efektywny od KRUS.

13. Gospodarka finansowa KRUS • Fundusz składkowy (Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników) – jest osobą prawną, utworzoną na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Nadzór nad funduszem składkowym pełni Rada Nadzorcza Funduszu Składkowego. W skład Rady Nadzorczej funduszu składkowego wchodzi 5 przedstawicieli Rady Rolników i 2 przedstawicieli wyznaczonych przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi oraz po 1 przedstawicielu wyznaczonym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Tworzy się go ze składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz z innych źródeł określonych w statucie funduszu składkowego.

14. Fundusz emerytalno-rentowy – tworzony jest ze składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, z refundacji ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także z uzupełniającej dotacji z budżetu państwa. Przeznacza się go na finansowanie świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, emerytur i rent z innego ubezpieczenia społecznego, wypłacanych łącznie ze świadczeniami z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wraz z dodatkami, refundacji określonych kosztów Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli przepisy emerytalne przewidują taką refundację, ubezpieczeń zdrowotnych rolników i pracujących z nimi domowników podlegających ubezpieczeniu społecznemu, osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe w części składkowej, rolników, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu, a podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu.

15. Fundusz prewencji i rehabilitacji – przeznaczony jest do finansowania kosztów osobowych i rzeczowych. Tworzony jest z odpisów od funduszu składkowego w wysokości 1% planowanych wydatków oraz dotacji budżetowej. • Fundusz administracyjny – przeznaczony na finansowanie kosztów obsługi ubezpieczenia, z wyjątkiem kosztów pokrywanych ze środków funduszu składkowego lub funduszu prewencji i rehabilitacji. Ponadto ze środków funduszu administracyjnego finansowane są koszty obsługi zadań w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego.

16. Fundusz rezerwowy – przeznacza się go na likwidowanie niedoborów funduszu administracyjnego oraz funduszu prewencji i rehabilitacji.