Yrd. Doç. Dr. M. Emin Mutlu H. Umut Yenigün Nazan Uslu

1. Açıköğretimde Mobil ÖğrenmeAçıköğretim e-Öğrenme hizmetlerinden mobil bilişim aygıtlarıyla yararlanma olanaklarının değerlendirilmesi Yrd. Doç. Dr. M. Emin Mutlu H. Umut Yenigün Nazan Uslu AKADEMİK BİLİŞİM 2006 + BilgiTek IV9-11 Şubat 2006 Pamkukkale Üniversitesi Denizli

2. Mobil Öğrenme • Son yıllarda “Mobil Bilişim” alanında önemli gelişmeler kaydedildi. Mobil Bilişim ile e-Öğrenme alanlarının birlikte değerlendirilmesi sonucunda “Mobil Öğrenme” alanı doğmuş oldu.

3. Başlıca Mobil Bilişim Aygıtları • Dizüstü bilgisayarları • Tablet bilgisayarları • Telefonlu cep bilgisayarları • Cep bilgisayarları • Taşınabilir medya oynatıcıları • MP3 çalarlar • Akıllı telefonlar

4. Dizüstü Bilgisayarlar • Microsoft Windows ve Mac OS • En düşük 20 GB bellek • Ortalama 2 saat pil ömrü • Genellikle wireless, bluetooth ve kızılötesi iletişim bulunmaktadır. • USB ve/veya PC Card yuvaları vardır • Fiyatları 950 YTL ile 5000 YTL arasında değişmektedir.

5. Tablet Bilgisayarları • Microsoft Windows Tablet PC Edition • 30 GB bellek • Toplam pil süresi 3 saat • Wireless ve bluetooth iletişim • USB yuvası • Fiyatları 2500 YTL ile 5000 YTL arasında değişmektedir. • El yazısıyla not alma olanağı bulunmaktadır.

6. Telefonlu Cep Bilgisayarı • Microsoft Windows Mobile Edition • 64 MB bellek, bellek kartlarıyla 2 GB’ye kadar ek bellek • GPRS, wireless, bluetooth ve kızılötesi • SD Card yuvası • 6-7 saate kadar sürekli çalışma • Fiyatları 800 YTL ile 1700 YTL arasında değişmektedir.

7. Cep Bilgisayarları • Microsoft Windows Mobile Edition • 32 MB bellek, bellek kartları ile 2 GB’a kadar ek bellek • Bluetooth, kızılötesi, harici kart ile wireless • SD Card yuvası • 6-7 saate kadar sürekli çalışma • Fiyatları 400 YTL ile 1200 YTL arasında değişmektedir.

8. Taşınabilir Medya Oynatıcıları • Microsoft Windows Media Center Edition • 40 GB’a kadar bellek • 160 saat video ya da TV kaydı • 10.000 müzik dosyası • 22 saate kadar devamlı sesli çalışma süresi ya da 7 saate kadar devamlı video oynatma süresi • USB ve TV giriş/çıkış yuvası • WMV, WMA, AVI, MPEG-2, MP3, MPEG-4, JPG formatlarını oynatma • Fiyatları 340 YTL ile 1000 YTL arasında değişmektedir.

9. Taşınabilir Mp3 Çalar • 40 GB’a kadar bellek • 10.000 müzik dosyası • 128kbps MP3'de 24 saatlik ya da 48kbps MP3'de 32 saatlik pil ömrü • MP3, WMA, WAV formatlarını oynatma • USB yuvası • Fiyat aralığı 60 YTL ile 550 YTL arasında değişmektedir.

10. Akıllı Telefonlar • Microsoft Windows Mobile Edition/Symbian OS • 16 MB bellek, bellek kartlarıyla 2 GB ek bellek, • Bekleme süresi 90 saat, GPRS kullanımında 2 saat • SD Card yuvası • MP3, WMA, WMV, JPG formatlarını oynatma • WAP, GPRS, bluetooth, kızılötesi • Fiyatları 400 YTL ile 1200 YTL arasında değişmektedir.

11. Mobil Bilişim Alanındaki İlgili Teknolojiler • Bilgi Saklama ve Taşıma Teknolojileri • Aktarım Teknolojileri • Çevrimiçi İletişim Teknolojileri • İletişim Teknolojileri X Aktarım Teknolojileri

12. Bilgi Saklama ve Taşıma Teknolojileri • Taşınabilir bellekler • Bellek Kartları • Secure Digital Kartlar (SD Card) • Compact Flash Kartlar (CF Card) • Multimedia Kartlar (Nokia) • Memory Stick Kartlar (Sony) • … • USB Flash Disk Sürücüleri • Taşınabilir Hard Diskler

13. Aktarım Teknolojileri • USB ve FireWire kapıları • Kart Yuvaları (CF Card, SD Card,…) ve Kart Dönüştürücüleri (Kart okuyucuları) • Dizüstü bilgisayarlarda PC Card (PCMCIA) yuvaları

14. Çevrimiçi İletişim Teknolojileri • GPRS • Akıllı cep telefonlarında ve GPRS’li cep bilgisayarlarında var. Diğer aygıtlar için GPRS adatörler kullanılabilir. • Wireless • Kablosuz internet bağlantısı olanağı. Dizüstü ve tablet bilgisayarlarında varsayılan olarak bulunmaktadır. Diğer aygıtlara bu olanağı kazandırmak için Wireless adaptörler kullanılabilir. • Bluetooth • Çoğu aygıtta var. Ayrıca Bluetooth adaptörler kullanılabilir. • Örnek kullanımlar: Cep bilgisayarı + Bluetooth + Cep Telefonu • Kızılötesi • Çoğu aygıtta var. Ayrıca kızılötesi adaptörler kullanılabilir. • Örnek kullanımlar: Cep bilgisayarı + IrDA(infrared data association) + Cep Telefonu

15. İletişim Aygıtlarının Değişik Aktarım Biçimleri • GPRS Adaptörler • USB • CF Card • PCMCIA • Wireless Adaptörler • USB • CF Card • PCMCIA • Bluetooth Adaptörler • USB • CF Card • PCMCIA • Kızılötesi Adaptörler • USB • Bir iletişim olanağı bir aygıtta bulunmuyorsa, bu aygıta değişik aktarım biçimleriyle mobil iletişim yeteneği kazandırılabilir.

16. Diğer Mobil Aygıtlar • Video Oynatıcıları (WMV) • Araba Stereo’ları (WMA) • Digital Media alıcıları (WMA, WMV) • Oyun Konsolları (WMA ve WMV)

17. Video Oynatıcıları • WMV dosyalarının oynatılmasını sağlarlar • Digital Fotoğraf Makinaları • SD Card • Digital Video Kameralar • SD Card • DVD • Taşınabilir DVD Oynatıcıları • DVD

18. Araba Stereo’ları • CD-ROM ya da Hard Disk’teki WMA dosyalarını otomobilde dinleme olanağı sağlar.

19. Digital Media Alıcıları • Bilgisayardaki WMA ve WMV dosyalarına uzaktan erişerek, TV’de oynamasını sağlar.

20. Oyun Konsolları • CD’deki WMA ve WMV dosyalarının TV’de oynamasını sağlar.

21. Açıköğretim e-Öğrenme Portalı e-Kitap e-Televizyon e-Alıştırma e-Sınav e-Danışmanlık e-SesliKitap Masaüstü bilgisayarlarda kablolu internet erişimi bulunduğu durumda Açıköğretim e-Öğrenme Portalında aşağıdaki hizmetler sunulmaktadır.

22. E-Öğrenme İçeriğine Ait Dosya Büyüklükleri • Bir derste ortalama 20 ünite bulunduğu ve yılda 10 ders alındığı durumda gerçekleşen dosya büyüklükleri:

23. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Dizüstü Bilgisayarları • Çevrimiçi • Wireless • Kablosuz bağlantı ile işyeri ya da halka açık ortamlarda Açıköğretim e-Öğrenme hizmetlerinin tümünden sorunsuzca yararlanılabilir. • GPRS, Bluetooth + Cep Telefonu, IrDA + Cep Telefonu • Bağlantı hızı düşük olacağından dolayı sadece e-Sınav ve e-Danışmanlık hizmetleri etkin olarak kullanılabilir. • Çevrimdışı • e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları önceden bilgisayara indirilerek, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap ve e-Alıştırma dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir. Sağladığı ek olanaklar: Hız ve kapasite

24. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Tablet Bilgisayarları • Çevrimiçi • Wireless • Kablosuz bağlantı ile işyeri ya da halka açık ortamlarda Açıköğretim e-Öğrenme hizmetlerinden sorunsuzca yararlanılabilir. • GPRS, Bluetooth + Cep Telefonu, IrDA + Cep Telefonu • Bağlantı hızı düşük olacağından dolayı sadece e-Sınav ve e-Danışmanlık hizmetleri etkin olarak kullanılabilir. • Çevrimdışı • e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları bilgisayara indirilerek, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap ve e-Alıştırma dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir. Sağladığı ek olanaklar: Öğrencilerin ders çalışırken kalemle not alabilirler.

25. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Telefonlu Cep Bilgisayarı • Çevrimiçi (GPRS, Wireless) • Cep bilgisayarlarının içindeki Internet Explorer tarayıcısı Açıköğretim e-Öğrenme Portalının program yapısına uyumlu olmadığı için erişim sağlanamamaktadır. • Çevrimdışı • e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları bilgisayara indirilerek, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap* ve e-Alıştırma* dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir. Sağladığı ek olanaklar: Ajanda özellikleri yardımıyla ders çalışma planlaması yapılabilir. Çok amaçlı aygıt olduğundan dolayı başka bir aygıt taşımaya gerek kalmaz. * Aygıta yüklendiğinde Flash dosyalarının oynatılmasına olanak tanımaktadır.

26. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Cep Bilgisayarları • Çevrimiçi (Wireless, GPRS, Bluetooth + Cep Telefonu, IrDA + Cep Telefonu) • Cep bilgisayarlarının içindeki Internet Explorer tarayıcısı Açıköğretim e-Öğrenme Portalının program yapısına uyumlu olmadığı için erişim sağlanamamaktadır. • Çevrimdışı • e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları bilgisayara indirilerek, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap* ve e-Alıştırma* dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir. Sağladığı ek olanaklar: Öğrenciler ajanda özellikleri yardımıyla ders çalışma planlaması yapılabilirler. * Aygıta yüklendiğinde Flash dosyalarının oynatılmasına olanak tanımaktadır.

27. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Taşınabilir Medya Oynatıcıları • Çevrimiçi • Taşınabilir Medya Oynatıcıları çevrimiçi erişim olanağına sahip değil. • Çevrimdışı • e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları aygıta aktarılarak, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap ve e-Alıştırma dosyaları oynatılamamaktadır. Sağladığı ek olanaklar: Giderek artan kapasite olanağı.

28. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Taşınabilir Mp3 Çalar • Çevrimiçi • MP3 Çalarlar çevrimiçi erişim olanağına sahip değil. • Çevrimdışı • e-SesliKitap dosyaları aygıta aktarılarak, herhangi bir ortamda dinlenebilir. e-Televizyon, e-Kitap ve e-Alıştırma dosyaları oynatılamamaktadır. Sağladığı ek olanaklar: Fiyat, hafiflik

29. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma: Akıllı Telefonlar • Çevrimiçi (GPRS) • Cep bilgisayarlarının içindeki Internet Explorer tarayıcısı Açıköğretim e-Öğrenme Portalının program yapısına uyumlu olmadığı için erişim sağlanamamaktadır. • Çevrimdışı • e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları aygıta aktarılarak, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap* ve e-Alıştırma* dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir. Sağladığı ek olanaklar/özellikler: Çok amaçlı aygıt olduğundan dolayı başka bir aygıt taşımaya gerek kalmaz. * Aygıta yüklendiğinde Flash dosyalarının oynatılmasına olanak tanımaktadır.

30. Özet:Çevrimdışı Kullanım

31. Özet:Çevrimiçi Kullanım* * Wireless ile yüksek performans, GPRS, Bluetooth ve Kızılötesi ile düşük performans.

32. Sonuçlar • Mobil aygıtlar, mobil aygıtların arasında bilgi aktarımı, mobil aygıtlarda bilgi depolama ve mobil aygıtlara çevrimiçi iletişim olanakları kazandırma açısından çok çeşitli teknolojiler geliştirilmiştir. • Tüketici pazarına sürülen mobil aygıtların işlevleri çeşitlendikçe ve kapasiteleri arttıkça uzaktan eğitimde kullanım olanakları da artmaktadır. • Açıköğretim e-Öğrenme Portalında sunulan hizmetlerin mobil aygıtlarla çevrimiçi ve çevrimdışı kullanımı için şu anda sınırlı olanak sağlanmaktadır. • Mobil bilişim aygıtlarının yaygınlaşması ve ucuzlaması nedeniyle özellikle 2. üniversite öğrencilerinin Mobil Öğrenme hizmetlerine yönelik taleplerinde artış beklenmektedir.

33. Öneriler • Mobil Öğrenme Yönergesi • Açıköğretim öğrencilerinin mobil aygıtlarla şu anda yayınlanan e-öğrenme içeriğinden daha etkin yararlanabilmeleri için bir kılavuzun hazırlanması ve PDF ve Flash Paper formatında Açıköğretim e-Öğrenme Portalında yayınlanmasıyla öğrenciler mobil öğrenme konusunda yönlendirilebilecektir.

34. Öneriler • Açıköğretim Mobil Öğrenme Portalı Tasarımı • Açıköğretim e-Öğrenme Portalının mobil aygıtlarla daha verimli kullanılması amacıyla “Açıköğretimde Mobil Öğrenme Hizmetlerinin Tasarımı Projesi”nin uygulamaya konulması gerekmektedir. • Açıköğretim Mobil Öğrenme Portalı’nda telefonlu cep bilgisayarı, cep bilgisayarı ve akıllı telefonlarda karşılaşılan tarayıcı uyumsuzluğu sorunları aşılarak, bütün e-öğrenme hizmetlerinde çevrimiçi erişim olanağı sağlanabilir.

35. Öneriler Bu projeyle çevrimiçi kullanımda aşağıda mavi renkli hücrelerle belirtilen ek olanaklar sağlanabilir, ayrıca aygıtlara uygun stylesheet’ler tasarlanarak kullanım etkinliği arttırılabilir.