Op geologische ontdekkingstocht in Europa

1. Op geologische ontdekkingstocht in Europa

2. door Mieke Eggermont

3. Deze les nemen we jullie mee op reis doorheen Europa. Langs een plek waar diep onder de zeespiegel nieuwe oceaanbodem wordt gevormd Maar ook naar een eiland dat ontstaan is, doordat oudere zeebodem weer in het binnenste van de aarde verdwijnt. We eindigen onze ontdekkingstocht tenslotte in een streek waar grote aardbevingen plaatsvonden en er zeker nog op komst zijn.

4. Reisplan Divergerende randen in IJsland Convergerende randen in Santorini Griekenland Transforme randen in Turkije Inhoud

5. Reisplan 1e stop IJsland België 3e stop Turkije 2e stop Santorini

6. IJsland

7. IJsland IJsland ligt bovenop de Midden Atlantische rug en op een hot-spot (mantelpluim).

8. Euraziatische plaat Noord Amerikaanse plaat Midden Atlantische Rug De Noord-Amerikaanse en de Euraziatische plaat divergeren en trekken zo IJsland in twee.

9. Een van IJslands meest actieve vulkanen zit opgesloten onder de 8300 km2 grote Vatnajvkull gletsjer. 1-10-96 Een uitbarsting van deze sub-glaciale vulkaan deed in 1996 het bovenliggende gletsjerijs inzakken en smelten. 3-10-96 12-10-96 Zelfde plek 36u later, de vulkaanuitbarsting is door het ijs gebroken. De uitbarsting zelf duurde 10 dagen.

10. 15-10-96 9-10-96 Het smeltwater deed het waterniveau van het subglaciale meer, ontstaan door de geotherme activiteit van de vulkaan, in 14 dagen 94 m stijgen. brug 5-11-96 5-11-96 Dit veroorzaakte enkele weken later een verwoestende glaciale uitbarstingsoverstroming. Op 5 november 1996 stroomde 15 000 m3 water/seconde over de vlakte.

11. Euraziatische plaat RIFT VALLEI Noord Amerikaanse plaat Dit lijkt een normale vallei maar is eigenlijk de RIFT VALLEI van de Midden Atlantische Rug die ter hoogte van IJsland boven water loopt. Ze vormt de grens tussen de Euraziatische en de Noord-Amerikaanse plaat.

12. Van IJsland reizen we door naar Santorini, een Grieks eiland in de Middellandse Zee ten noorden van Kreta. IJsland 2e stop Santorini

13. Santorini

14. Santorini De eilanden van Santorini zijn het resultaat van twee miljoen jaar vulkanische activiteit. Ten zuiden van Santorini duikt de Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat (subductie). De Euraziatische plaat wordt hierdoor ingedrukt met verhoogde seismische activiteit (zeebevingen) en vulkanisme tot gevolg. Euraziatische plaat Afrikaanse plaat

15. De laatste grote vulkaanuitbarsting dateert van ± 1600 vC. Toen stortte de caldera in en kreeg Santorini zijn huidige vorm waarbij enkel de randen van de krater nog boven water uitsteken. Zuidelijke calderawand De vulkaan is nog steeds actief, in het midden van de caldera is ondertussen een nieuw eiland ontstaan. De laatste vulkanische activiteit dateert van 1950 ‘Nieuw’ eiland (20e eeuw) Uit archeologische vondsten blijkt dat de uitbarsting van ± 1600 vCeen rijke, goed ontwikkelde beschaving verwoest heeft. Sommige geologen denken dat de legende van de verzonken stadAtlantis zo ontstaan is.

16. Van Santorini reizen we naar onze derde en laatste bestemming, Izmit, Turkije. IJsland 3e stop Turkije Santorini

17. Izmit Turkije

18. Izmit ligt op de Noord-Anatolische breuk. Dit is een transforme rand zoals de San Andreas breuk. Op 17 augustus 1999 werd Izmit getroffen door een aardbeving (7,4 op schaal van Richter) met 10000 doden. Het aardoppervlak scheurde over een afstand van 60 km open. De Euraziatische plaat verschoof 2,7 m ten opzichte van de Anatolische plaat Euraziatische plaat Anatolische plaat Izmit

19. Sinds 1939 hebben zich langs deze breuk nog 11 andere grote bevingen voorgedaan (> 6.7 schaal van Richter). Toen in augustus 1999 de stad Izmit werd getroffen, was deze aardbeving voorspeld. Izmit In bovenstaande figuur opgesteld in 1997 worden in het rood de gebieden weergegeven met verhoogd risico voor aardbevingen. Er bestaat 12% kans dat een volgende grote aardbeving ten westen van Izmit zal plaatsvinden, in de omgeving van Istanbul.