Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków

1. Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty www.nauczyciele.org.pl

2. Ewaluacja jako warunek wysokiej jakości pracy szkoły Izabela Suckiel – CEN Koszalin

3. Cele kursu Cel ogólny szkolenia: • Przygotowanie nauczycieli do planowania i prowadzenia ewaluacji w wybranych zakresach pracy szkoły lub placówki oraz autoewaluacji pracy własnej. Cele szczegółowe: Po ukończeniu kursu uczestnik będzie umiał: • ustalić przedmiot ewaluacji i sformułować pytania badawcze, • ustalić kryteria ewaluacji, • opracować narzędzia ewaluacji, • zinterpretować wyniki ewaluacji, • opracować raport z ewaluacji, • przeprowadzić autoewaluację własnej pracy. Opracowała Izabela Suckiel

4. Struktura kursu ZJAZD I - 20 godzin (10 sesji). Moduł I: Ewaluacja w praktyce szkolnej – istota, cele, rodzaje. Sesja 1: Podstawowe informacje o ewaluacji. Sesja 2: Ewaluacja w procesie rozwoju szkoły i w pracy nauczyciela Moduł II: Techniki i narzędzia ewaluacji Sesja 3: Metody, techniki i narzędzia badawcze w ewaluacji. Sesja 4-5: Obserwacja Sesja 6 -7: Wywiad indywidualny i grupowy Sesja 8: Analiza dokumentów Sesja 9-10: Ankieta Opracowała Izabela Suckiel

5. Struktura kursu ZJAZD II – 20 godzin (10 sesji). Moduł III: Planowanie i realizacja ewaluacji w wybranych obszarach pracy szkoły. Sesja 11-12: Projekt ewaluacji Sesja 13-14: Analiza i interpretacja wyników Sesja 15: Wykorzystanie wyników ewaluacji w projektowaniu pracy szkoły Sesja 16: Etyka w procesie ewaluacji Moduł IV: Ewaluacja w pracy nauczyciela Sesja 17: Formy autoewaluacji. Sesja 18: Informacja zwrotna od uczniów i rodziców. Sesja 19: Hospitacje i lekcje koleżeńskie. Sesja 20: Autoewaluacja w rozwoju zawodowym nauczyciela. Opracowała Izabela Suckiel

6. Ewaluacja w praktyce szkolnej. Istota, cele, rodzaje. MODUŁ I

7. SESJA 1.Podstawowe informacje o ewaluacji Cele sesji - uczestnik zajęć potrafi: • zdefiniować proces ewaluacji, • dokonać klasyfikacji procesu ewaluacji w zależności od kryteriów podziału, • wskazać podobieństwa i różnice między ewaluacją a procesem badawczym. Opracowała Izabela Suckiel

8. EWALUACJA Systematyczny proces obejmujący zbieranie informacji oraz zdawanie relacji (w postaci raportu) z tego, jak się rzeczy mają z intencją dostarczenia danych ułatwiających podejmowanie decyzji H. Mizerek Opracowała Izabela Suckiel

9. EWALUACJA Proces zbierania danych i ich interpretacja w celu podejmowania decyzji. Galloway Proces diagnostyczno – oceniający, zawierający w sobie elementy pomiaru, osadu i decyzji. Guilbert Opracowała Izabela Suckiel

10. EWALUACJA Systematyczne badanie wartości lub cech konkretnego programu, działania lub obiektu z punktu widzenia przyjętych w tym celu kryteriów w celu jego usprawnienia, rozwoju lub lepszego zrozumienia. L. Korporowicz Opracowała Izabela Suckiel

11. Podsumowując • Co to jest ewaluacja? • Proces zbierania, analizowania i wartościowania danych (informacji). • Czego ewaluacja może dotyczyć? • Dokumentów, działań, osób, rezultatów…. • Po co dokonuje się ewaluacji? • W celu podjęcia decyzji dotyczących przyszłych działań. Opracowała Izabela Suckiel

12. ETAPY EWALUACJI • ZBIERANIE DANYCH, • ANALIZA ZEBRANYCH DANYCH, • WYCIĄGANIE WNIOSKÓW, • FORMUŁOWANIE REKOMENDACJI CO DO DECYZJI, JAKIE POWINNY BYĆ PODJĘTE. Opracowała Izabela Suckiel

13. Rodzaje ewaluacji • Własna (autoewaluacja) - obca • Wewnętrzna – zewnętrzna • Kształtująca (formatywna) – sumująca (sumatywna) • Procesu – produktu • Szerokozakresowa - fokusowa Opracowała Izabela Suckiel

14. W wyniku ewaluacji możemy dokonać oceny: • Potrzeb, oczekiwań, wymagań (tych, którym działanie ma służyć) • Poziomu zadowolenia (tych, którym działanie ma służyć) • Efektywności/skuteczności podejmowanych działań • Spójności działań z zakładanymi celami • …………… Opracowała Izabela Suckiel

15. Dobra ewaluacja powinna być: • Użyteczna – przystosowana do wykorzystania • Wykonalna- możliwa do przeprowadzenia, przemyślana • Poprawna- uczciwa i etyczna • Dokładna – przeprowadzona precyzyjnie i profesjonalnie Opracowała Izabela Suckiel

16. Ewaluacja w szkole spełnia trzy funkcje: • stanowi punkt wyjścia w projektowaniu pracy • pozwala na systematyczną kontrolę przebiegu procesu nauczania i wychowania • służy ocenie wyników działalności pedagogicznej Opracowała Izabela Suckiel

17. Ewaluacja a badania naukowe • Badanie naukowe - termin oznaczający niemal wszelką działalność naukową. Na badania naukowe mogą się składać eksperymenty, gromadzenie danych z natury, analiza i studiowanie literatury źródłowej, analizy zebranych danych i wyciąganie z nich wniosków. (Źródło: Wikipedia) Opracowała Izabela Suckiel

18. Podział badań naukowych • podstawowe - podejmuje się je bez praktycznego celu, dla wyjaśnienia zjawisk jeszcze nie zbadanych i odkrycia nowych praw naukowych; stąd też badania naukowe podstawowe nazywa się również teoretycznymi, bądź czystymi, • stosowane - są zazwyczaj charakteryzowane jako zmierzające do wykorzystania w praktyce wyników badań podstawowych; ich rezultatem są nowe związki chemiczne, prototypy, modele itp., które powstają i są sprawdzane w laboratoriach i instytutach doświadczalnych pod względem efektywności, walorów technicznych i użyteczności. • wdrożeniowe - polegają na opracowaniu metod i technik zastosowania wyników badań w produkcji; są końcowym etapem cyklu badawczego od odkrycia wynalazku do praktycznego jego zastosowania; obejmują one przeniesienie wyników badania naukowych stosowanych z laboratoriów do przemysłu, z fazy modeli i prototypów do fazy produkcji masowej; (Źródło: Wkipedia) Opracowała Izabela Suckiel

19. Podział badań wg Konarzewskiego • Badania teoretyczne, których celem jest badanie teorii naukowej; • Badanie praktyczne, które podejmuje się, aby dostarczyć impulsów do rozwoju pewnej dziedziny praktyki społecznej. Opracowała Izabela Suckiel

20. Badania praktyczne • Badania rozpoznawcze – może dokładniej określić problem i jego społeczne tło; • Badanie oceniające – może sprawdzić skuteczność zastosowanych środków, dostarcza wiedzy o zamierzonych i niezamierzonych następstwach działania. Opracowała Izabela Suckiel

21. Pytanie: Jak jest? Badania rozpoznawcze zwane też diagnostycznymi.

22. Pytanie: Czy jest tak, jak być powinno? Badania oceniające zwane też ewaluacyjnymi

23. Badania pedagogiczne Z punktu widzenie przedmiotu badań wyróżniamy w pedagogice: • badania opisowe, • badania wyjaśniające. Opracowała Izabela Suckiel

24. Badania opisowe • przedmiotem badań są pojedyncze zjawiska, indywidualne zdarzenia, których wyjaśnienie może być jednoznaczne • Jak przebiega proces……. • Jaka jest opinia ………. • Czy przestrzegane są ………… Opracowała Izabela Suckiel

25. Badania wyjaśniające • szukają związków między cechami, zmiennymi, • są wielowątkowe, bo poszukują różnych możliwości wyjaśnienia, poszukują przyczyn głównych i wtórnych. • Jaki jest związek …….. • Jaki wpływ na …… ma……….. • Jakie są przyczyny ………….. Opracowała Izabela Suckiel

26. SESJA 2.Ewaluacja w procesie rozwoju szkoły i w pracy nauczyciela Cele sesji - uczestnik zajęć potrafi: • dostrzegać i wyjaśnić związek między ewaluacją a jakością pracy szkoły. • określić miejsce ewaluacji w procesie zarządzania oświatą, • dostrzegać związek między ewaluacją a rozwojem zawodowym nauczyciela. Opracowała Izabela Suckiel

27. Jakość • Uważa się, że po raz pierwszy pojęcie jakość (łac.qualitas) zdefiniował Platon jako "pewien stopień doskonałości". Było to wówczas pojęcie filozoficzne i jako takie pozostało do czasów współczesnych. W licznych sporach ustalono jedynie, że jakość posiada cechy obiektywne, mierzalne, jak masa i kształt, oraz subiektywne, oceniane przez każdego inaczej, jak barwa lub zapach. Opracowała Izabela Suckiel

28. Jakość • zgodność z postawionym celem (standardem, ustaleniami, kontraktem) • to sposób myślenia, który powoduje, że stosuje się i bez przerwy poszukuje najlepszych rozwiązań (W.E.Deming) Opracowała Izabela Suckiel

29. Myślenie systemowe to zalecenie: „zrozum całość, do której należy część, w której pracujesz” Ciągłe doskonalenie to wskazówka: „znajdź sposób reagowania na ciągłe zmiany” Zarządzanie przez dane to rada: „opieraj swoje decyzje na wiarygodnych danych” MYŚLENIE SYSTEMOWE CIĄGŁE DOSKONALENIE ZARZĄDZANIE PRZEZ DANE Model Juranda Opracowała Izabela Suckiel

30. planowanie wdrażanie wykonanie badanie Cykl Deminga Opracowała Izabela Suckiel

31. PLANOWANIE REALIZACJA BADANIE FORMUŁOWANIE WNIOSKÓW I REKOMENDACJI WYZNACZANIE CELÓW MONITOROWANIE Opracowała Izabela Suckiel

32. Jakość kształcenia (wychowania) • „ coś, co zadawala, a nawet zachwyca (ucznia, rodzica)” (Deming) • Program? • Metody? • Organizacja? • Baza? • Wykładowcy? • Gwarancja dostania się do kolejnej szkoły (uczelni)? Opracowała Izabela Suckiel

33. Efektywność „… Pojęcie to łączymy najczęściej z jakością wykonywania pewnych zadań czy działań, ich skutecznością, wydajnością, niezawodnością, sprawnością czy ekonomicznością. Terminy te nie są oczywiście synonimami efektywności, lecz raczej kryteriami jej oceny.” Andrzej Bogaj „Encyklopedia pedagogiczna” Opracowała Izabela Suckiel

34. Prakseologia - nauka zajmująca się efektywnością Prakseologia - inaczej teoria sprawnego działania. Jest dziedziną badań naukowych dotyczących wszelkiego celowego działania ludzkiego. Zadaniem prakseologii jest m. in. naukowe badanie warunków sprawności działań. W związku z tym zajmuje się ona typologią działań, połączoną z dociekaniem przyczyn ich powodzeń i niepowodzeń. W Polsce prekursorem tej dziedziny filozofii był Tadeusz Kotarbiński Opracowała Izabela Suckiel

35. Efektywność szkoły w ujęciu: • psychologicznym • pedagogicznym • socjologicznym • ekonomicznym (Gurycka, Bogaj, Denek, Szczepańsk, Lewowicki, Szymańskii) Opracowała Izabela Suckiel

36. Efektywność szkoły w ujęciu psychologicznym • Uwzględnia przede wszystkim wyniki indywidualnego rozwoju ucznia, procesu myślenia, mowy, zdolności poznawczych, zainteresowań, samodzielności poznawczej, dążeń, zamiłowań, potrzeb psychicznych. • Głównym kryterium oceny jest podmiotowość ucznia. Opracowała Izabela Suckiel

37. Efektywność szkoły w ujęciu pedagogicznym • Koncentracja na procesie kształcenia. • Efektywność tego procesu jest ujmowana jako funkcja wielu zmiennych: pracy uczniów (U), nauczycieli (N), celów kształcenia (C), środków dydaktycznych (S), metod kształcenia (M), czasu (T) i innych zmiennych (Y) E = f (U, N, C, S, M, T, Y) Opracowała Izabela Suckiel

38. Efektywność szkoły w ujęciu socjologicznym • Związana przede wszystkim z wypełnianiem przez szkołę różnorodnych zadań i funkcji społecznych. • Mierzona przygotowaniem absolwentów do uczestnictwa w życiu społecznym, radzeniem sobie w różnych sytuacjach życiowych, uczestnictwem w organizacjach, w samorządzie itp.. Opracowała Izabela Suckiel

39. Efektywność szkoły w ujęciu ekonomicznym • Odwołuje się do teorii organizacji, gdzie efektywność łączona z procesem produkcji i polega na analizie i ocenie poniesionych kosztów (nakładów) w stosunku do uzyskanych efektów: WEJŚCIE – PROCES - WYJŚCIE Wejście: uczniowie, kwalifikacje nauczycieli, baza, środki finansowe, Proces: programy, metody nauczania, zarządzanie, Wyście: wyniki uczniów na końcu etapu kształcenia Opracowała Izabela Suckiel

40. Efektywność dydaktyczna • Stosunek ilości wiedzy przekazywanej w jednostce czasu studentowi do wiedzy lub umiejętności przyswojonych w tymże czasie (dydaktyczna efektywność bezwzględna). • Przyrost wiedzy lub umiejętności studenta w jednostce czasu (dydaktyczna efektywność względna). • Stosunek mierzalnej wiedzy oraz umiejętności uzyskanych przez studenta w jednostce czasu do poniesionego kosztu (dydaktyczna efektywność ekonomiczna). dr hab.inż.J. M. Mischke -Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie Opracowała Izabela Suckiel

41. Działania warunkujące wysoką jakość kształcenia • Dobór odpowiednich metod, podręczników, programów • Wykorzystanie bazy • Doskonalenie własne nauczycieli • Współpraca z rodzicami • Planowanie i przygotowanie do zajęć • Indywidualizacja nauczania • Motywowanie uczniów • Analizowanie wyników • Systematyczne, rzetelne ocenianie • Działania wychowawcze (dyscyplina pracy) • Utrwalanie wiedzy i umiejętności Opracowała Izabela Suckiel

42. WNIOSEK Podstawą zapewniania jakości jest ewaluacja działań warunkujących wysoką jakość kształcenia. Opracowała Izabela Suckiel

43. Podsumowanie modułu IEwaluacja w praktyce szkolnej. Istota, cele, rodzaje. Zakładane cele -uczestnik zajęć potrafi: • zdefiniować proces ewaluacji, • dokonać klasyfikacji procesu ewaluacji w zależności od kryteriów podziału, • wskazać podobieństwa i różnice między ewaluacją a procesem badawczym. • dostrzegać i wyjaśnić związek między ewaluacją a jakością pracy szkoły. • określić miejsce ewaluacji w procesie zarządzania oświatą, • dostrzegać związek między ewaluacją a rozwojem zawodowym nauczyciela. Opracowała Izabela Suckiel

44. EWALUACJA Systematyczny proces obejmujący zbieranie informacji oraz zdawanie relacji (w postaci raportu) z tego, jak się rzeczy mają z intencją dostarczenia danych ułatwiających podejmowanie decyzji H. Mizerek Opracowała Izabela Suckiel

45. BIURO PROJEKTU Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p. 35 70-236 Szczecin tel.: 091/435 06 29 e-mail: biuro@nauczyciele.org.pl www.nauczyciele.org.pl