PROTOKOL KURALLARI

1. PROTOKOL KURALLARI EĞİRDİR 3.9.2014

2. Sayın İl Milli Eğitim Müdür Vekilim, İlçe Milli Eğitim Müdürüm, değerli meslektaşlarım, • Protokol kuralları, inceleme soruşturma teknikleri • hoş geldiniz.

3. İnsan toplumsal bir varlıktır

4. Kurallar • Amaç; düzeni sağlamak, güvenli, verimli, saygılı, mutlu bir hayat sürmekse • Bunu sağlamanın yolu kurallardan geçiyor. • Klandan modern topluma kadar her toplumun topluluğun kurallarının olduğunu görüyoruz. Devlet de kurallar bütünü zaten. • Allahın, devletin, toplumun koyduğu kurallar var. • Yazılı, yazısız olanları var. • Geçmişte hayatımız yazısız toplumsal kurallarla düzenlenirken bugün parlemento, bakanlıklar, ve sayısız kuruluşlardan yüzlerce kural yayınlamaktadırlar.

5. Bir de böyle kurallar var.

6. GÖRGÜ KURALLARI ÖZEL ALAN KAMUSAL (RESMİ) ALAN SOSYAL ALAN GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI PROTOKOL KURALLARI Diğer bir söyleyişle; SOSYAL ALANDA ADAB I MUAŞERET; KAMUSAL ALANDA TEŞRİFAT KURALLARI UYGULANIR.

7. PROTOKOL Fransızca “Protocole” kelimesinden Türkçe’ye geçmiş olup «resmi davranma bilgisi» olarak tanımlanabilir. Osmanlılarda buna karşılık “teşrifat” deyimi kullanılmıştır.

8. PROTOKOL • GENİŞ ANLAMDA: • Kamu görevlilerinin, resmi mekan ve ortamlarda birbirleriyle olan ilişkilerini, düzenleyen kurallar topluluğu. (resmi görgü kuralları). Protokole mensup insanlar • DAR ANLAMDA: Kamu belgelerinin aslı, uluslararası konferansların, anlaşmaların tutanaklarına denir. ME B ile TOKİ protokol imzaladı.

9. ÜST’Ü, AST’I, EŞİT’İ; ÜST’E AST’A EŞİT’E NASIL DAVRANACAĞIMIZI TANIMLAR

10. TARİHSEL GELİŞİM Protokol; devlet olgusuyla birlikte vardır. Fransızlar meslek haline getirmişlerdir. Osmanlıda ilk kez Fatih Sultan Mehmet döneminde protokol (Teşrifat) kuralları belirlenmiştir. Enderunda ders olarak okutulmuştur. Sonraları Teşrifat nazırlığı kurulmuştur. İngiltere ve Fransa görevliler göndererek saray protokolünü Osmanlıdan öğrenmişleridir. Bugün;

11. Protokol Türleri • Uluslararası,diplomatik, saray, devlet, siyasi, askeri, mülki, adli, akademik, dini protokol türleri bulunmaktadır.

12. Türkiyede • 1- Devlet Protokolü: Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir. • 2- Askeri Protokol: Genel Kurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarında protokol subayları tarafından yerine getirilmektedir. • 3- Mülki Protokol: İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğünce uygulanmaktadır. • 4- Diğer kamu kurumlarında protokol: Bakanlıklar, Genel Müdürlükler, Valiliklerde Protokol Müdürlüğü, Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü, Özel Kalemler marifetiyle yerine getirilmektedir.

19. PROTOKOL İLKELERİ Devleti, kurumu ve makamı temsil etmek; devletin, kurumun ve makamın onurunu ve saygınlığını korumak, layık olduğu itibari göstermek içindir. Düzey eşitliği, denklik, karşılıklılık esastır. Önde gelme, önde gelmede unvan, rütbe ve kıdem esastır. Saygı ve nezaket esastır. Protokolde kurum, makam kişiden önce gelir, ancak kişi de o kurum ve makamı temsil ettiği için itibar görmek durumundadır(makama saygısı olanın o makama atanmış kişiye de o makamdan ötürü saygı göstermesi gerekir)

20. Bu durum protokol kurallarına aykırıdır.

21. Tarihte de olmuştur

22. PROTOKOL KURALLARININ UYGULANDIĞI YERLER • TANIŞMA, TOKALAŞMA ESNASINDA, • YÖNETİCİLERİN MAKAM ODALARINDA • RESMİ OTOMOBİLLERDE • RESMİ TÖREN ve TOPLANTILARDA • TELEFONDA • RESMİ DAVET VE ZİYAFETLERDE

23. MAKAMDA, RESMİ ARABADA, RESMİ TOPLANTI VE TÖRENLERDE, RESMİ DAVET VE ZİYAFETLERDE BÜTÜN DAVRANIŞLAR ve KONUŞMALAR RESMİ OLMAK DURUMUNDADIR. (yani müdürümüzü ne kadar seversek sevelim koşup boynuna sarılamayız. ya da hoşlanmıyor olsak bile kapısını çalmadan, ceketin önü açık vaziyette içeri girmemeliyiz. Muhataplarımıza beyefendi, hanımefendi, Astlarımıza Ayşe hanım diye hitap etmeliyiz. Abi, yenge kullanılmaz)

24. Sadece davranışlar değil GİYSİ DE RESMİDİR

25. Protokol giysisi Resmi mekan ve ortamlarda devlet adamlarıyla, yabancı konuklarla, kurum amirleriyle ilişkilerde, resmi ziyaretlerde, bütün toplantı ve törenlerde, resmi yemek ve resepsiyonlarda erkek kamu görevlileri: Koyu lacivert takım elbise, manşetli düz beyaz gömlek, bordo ipek kravat siyah ipek çorap ile altı kösele bağcıklı, siyah deri ayakkabı giymelidir.

27. & • TÖRENLERDE, RESEPSİYONLARDA VE RESMÎ AKŞAM YEMEKLERİNDE, DAVETİYEDE BELİRTİLEN KIYAFET GİYİLİR. &

28. GİYİM KURALLARI • BİR KAMU GÖREVLİSİ; BOYASIZ AYAKKABI; ÜTÜSÜZ PANTOLON İLE RESMİ BİR KURUMA GİRMEMELİDİR! • KURUMA, AMACA, ORTAMA, YAŞA, VÜCUDA, ZAMANA VE KOŞULLARA UYGUN GİYİNMELİ, • ERKEK OLARAK UYUMLU ÜÇ RENKTE GİYİNMEK • HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA BİR VEYA İKİ RENK; SOSYAL ORTAMDA UYUMLU ÜÇ RENKTE GİYİNMELİ • CEPLERE BİR ŞEY KOYMAMALI, • EVLİ ÇİFT OLARAK, AYNI TARZ VE RENKTE UYGUN VE UYUMLU GİYİNMELİ. • HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA İNCİ TAKI KULLANMAK; KIYMETLİ TAKIYI TEK TAKMAK VE PASTEL MAKYAJ YAPMALI • HANIMLARDA TAYYÖR RESMİ; TAKIM PANTOLON-CEKET VE İKİ PARÇA GİYİM YARI RESMİDİR. • ERKEKLERDE TAKIM GİYİM RESMİ; İKİ PARÇA GİYİM YARIRESMİ, KRAVATSIZ GİYİM SPORDUR.

29. GÖMLEK - KRAVAT • GÖMLEK VEYA CEKET ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT SADE VE DÜZ RENK; GÖMLEK VE CEKET DÜZ RENK İSE, KRAVAT DESENLİ VEYA ÇİZGİLİ VEYA NOKTALI OLMALIDIR. 2) Gömlek beyaz olmalıdır. Açık mavi tonları da olabilir. 3) ÇİZGİLİ GÖMLEK VE CEKET GİYİLDİĞİNDE ÇİZGİLİ VE DESENLİ KRAVAT TAKILMAMALIDIR. KRAVAT TEMALI, FİGÜRLÜ, RESİMLİ OLMAMALIDIR. 4) GÖMLEK YA DA CEKET HAFİF ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT KOYU VE KALIN ÇİZGİLİ OLMALIDIR. 5) GÖMLEK V YAKA İSE KRAVAT ÜÇGEN; AÇIK (İTALYAN) YAKA İSE DÖRTGEN BAĞLANMALIDIR. 6) KRAVATIN KALIN UCU KEMERİN TOKASINI KAPATMALIDIR. 7) KRAVAT GÖMLEK İLE UYUMLU; GÖMLEĞİN KONTRASTI OLMALIDIR. 8) KRAVAT, GİYİMDE ÜÇÜNCÜ RENK OLMALIDIR. 9) ŞIK BİR KRAVAT ÜÇ RENKLİDİR: 1.GÖMLEK RENGİ, 2. CEKET RENGİ, 3. KIRMIZI. 10) SARI, KAHVERENGİ, BORDO, VİŞNEÇÜRÜĞÜ AYAKKABI GİYİLDİĞİNDE KRAVATTA AYNI RENK OLMALIDIR. 11) SPOR, YAKASI DÜĞMELİ, KARELİ, KOYU RENKLİ GÖMLEKLE KRAVAT TAKILMAMALIDIR. 12) KRAVAT TAKINCA, BAĞCIKLI AYAKKABI GİYİLMELİDİR.

31. Makama Giderken • Randevü alınmalıdır. • Kapı açmada; erkek, kadına; genç, yaşlıya; kıdemsiz, kıdemliye kapıyı açmalı ve girmesini bekledikten sonra kapıyı kapatmalıdır. Kapı ağzında karşılaşma halinde ise yol, içeri girenin değil, dışarı çıkanındır • Makama kapı vurularak girilir, girince selam verilir, kendini tanıtır, üste ve eşine isim soyadla birlikte unvan ve görev de söylenir. • Ceketin önü düğmelenmiş olur, elinde birşeylerle makama girilmez. • İçeride başkaları varken girilmez. • Görüşmeye hazırlıklı gidilir. • Görüşme sırasında zaman iyi kullanılır, ziyaret en fazla 20 dk.dır. • Makama evrak sunulurken amirin yanına gidilmez. Karşıdan nezaketle verilir. • Yönetici, gerek astlarına ve eşitlere adları ile hitap eder. • Söze büyük olan başlar. • Yönetici, konuşmalarında “Ben” kelimesini kullanmaz “Biz” kelimesini veya mensup olduğu kurumu kastederek “Teşkilatımız” gibi hitaplar kullanır. Bu tarz konuşmalar, birlikte çalıştığı insanları onurlandırır ve kuruma bağlar. • Yönetici karar vermeden   önce konuyu inceler ve sonra karar verir. Yönetici hiçbir zaman peşin hükümlü olmaz, duygusal davranamaz. Ketumdur. • bu yerlerde gereksiz el kol hareketleri ile konuşulmaz.

32. (Makamda) Karşılama-Uğurlama • üst konuklar ve şeref konukları dış kapıda, eşitler makam kapısında karşılanmalı ve uğurlanmalıdır. Astlar ise makam koltuğunda karşılanırlar. Tüm konuklar, hoşgeldiniz diye tokalaşılarak, buyur edilerek karşılanırlar. • Ancak ast ya da akran da olsa, önem ve değer verilen kişiler daima dış kapıda  karşılanmalı ve  uğurlanmalıdır.Refakatte ev sahibi önden gider ve buyur eder.  Ancak önde refakatçi  varsa veya  bilinen bir yere gidiliyorsa  ev sahibi konuğun  soluna geçerek refakat eder.

33. TANIŞMA ve TOKALAŞMA • Tokalaşmada önce el uzatma  hakkı daima, yaş, kıdem, rütbe ve unvan olarak  üst’ün ve bayanın hakkıdır. Tokalaşılırken karşıdakinin gözüne bakılır. Üstünüz veya bayan size; hoş geldiniz veya güle güle derken toka etmek için elini uzatmadan siz elinizi uzatmayın. • Tanışmada yeni gelenler var olanlara • Erkekler bayanlara (Devlet Başkanları hariç) • Astlar üstlerine • Küçükler büyüklere • Gençler yaşlılara • Genç kız yaşlı erkeğe ve kadına tanıştırılır. • Tanışma işlemi ilk karşılaşıldığında ya da mekana girildiğinde hemen yapılmalıdır. • Tanıştıran kişi, daima ayakta kalmalıdır. Tanıştırılan oturuyorsa kalkmalıdır.

34. Makamda • “Buyurun” “oturun” demeden oturmamalı, Makamda oturmak için yerine giderken veya dışarı çıkarken, sırt dönülmemelidir. • Otururken bacak bacak üstüne atılmamalıdır. • Amirin makamında oturulacak koltuk, buyur ettiği koltuktur. Yer gösterilmemişse üst’ün sol tarafına oturulur.

35. Böyle bir yerde nereye oturmalı, ne konuşmalı • El oğlu ariftir yoklar kendini, • Dağıtırlar tuzağını fendini, • Alçaklarda otur gözet kendini, • Katı yükseklerden uçucu olma. • Mecliste arif ol kelamı dinle, • El iki söylerse sen birin söyle, • Elinden geldikçe iyilik eyle, • Hatıra dokunup yıkıcı olma.

36. Makamda • Makama birden çok kişi ile gitmişsek düzey ve kıdeme göre sıralanmalı ve en üst olan, yöneticiye en yakın oturmalıdır. • İçerdeyken üst birisi gelirse oturduğumuz koltuktan kalkarak bir koltuk geriye gitmemiz şık olur.

37. Sonra tatsızlıklar yaşanır

38. Lütfen (Siz de Makamınızda) Üst, ast ya da eşitlerinizle görüşürken zorunlu olmadıkça: Telefonla görüşmeyin, Evrak imzalamayın, Başka şeylerle meşgul olmayın… Mecbursanız, özür dileyerek izin isteyin.

39. Makamda • “Rica ederim” deme hakkı üst’e aittir. • Makamda ya da toplantıda kurum amiri yönetici içeriye girince herkes ayağa kalkmalıdır. • Ast içerdeyken üst içeri girse makam sahibi ayağa kalkmadan ast kalkmamalıdır.

40. Makamdan ayrılış Otururken, üstünüz ayağa kalkarsa … Üstünüz görüşmenizin sonunda size “memnun oldum, teşekkür ederim” derse ve toka etmek için elini uzatırsa… ……………….. gerekmektedir.

41. Eşitlerinizi kabul ederken, eğer yaş, kıdem ve diğer yönlerden sizden üst iseler, onları misafir koltuğunda oturarak kabul etmek bir saygı ifadesidir.

42. Makamda • Misafire ilgi ve saygı genel bir nezaket kuralıdır. • Hizmetliniz çay ve benzeri ikram ederken önce misafirinize (Misafirinizin en büyüğünden başlamak suretiyle) ve en son size sunmak durumundadır. • Üst’lere ikramda bulunurken “ne içersiniz?” denmemeli; “çay, kahve veya meşrubat olarak ne emredersiniz?” diye sormalıdır. • Üst’ün ikram ettiği kahvenin fincanı üst’ün masasına koymamalıdır. • Üst hatır sorduğunda “teşekkür ederim” ya da “sağ olun efendim” denmeli üst’e hatır sorulmamalıdır. Özel ve sosyal yaşamda sorulabilir. • Üst resmi olarak teşekkür ettiğinde “görevim efendim” ya da “sağ olun efendim” demeli.

43. Yürüme esnasında eşlik edilirken Yürüme ve oturma sırasında, amirin yeri sağ, memurun yeri sol taraftır. Bu bir kuraldır ve her    yerde geçerlidir. Yüksek dereceli bir üst ile yürürken bir adım sol geriden takip edilmelidir. Birden çok ast’ın olduğu yerde üst daima orta merkezdedir.

44. RESMİ OTOMOBİLDE PROTOKOL KURALLARI *Şoför Kullanıyorsa resmi araçlarda protokol makamı: SAĞ ARKA KÖŞEDİR

45. PROTOKOL YÖNETİMİ-Nihat AYTÜRK Bakan Sen misin Ben miyim?1978’de AP’den istifa eden Ali Rıza Septioğlu, Ecevit’in kurduğu hükûmette bir anda kendisini rüyasında bile göremeyeceği bakanlık koltuğunda buldu. Septioğlu, daha önce Palu’da Belediye Başkanlığı yapmış ortaokul diplomasını dışarıdan almış bir şeyhti. Meteorolojiden sorumlu devlet bakanı oldu. Kırmızı plakalı makam arabası kapısına geldi. Koruma polisi, kendisine sağ arka kapıyı açtı ve Septioğlu buraya oturdu. Bakan ilk şaşkınlığını arka koltuğa oturduktan sonra yaşadı ve ön koltuğa oturan koruma polisini hemen azarladı: “Ulan kavat, bakan sen misin ben miyim?” “Elbette Sizsiniz Efendim” dedi koruma polisi. “Öyleyse, beni niye arkaya oturtup, kendin öne oturuyorsun?”(Bildirici 2000: 270) Çünkü, köylerde muhtarlar arabada ön sağa otururlar.(N. A.)   

46. Resmi araçta protokol kuralları *Üstün eşi arka sol koltukta oturur. *Resmi aracı üstünüz ya da eşitiniz kullanıyorsa ŞOFÖR MAHALİNE GEÇİN *Üstünüzü aracınıza aldıysanız, üstünüz inerken sizin de inmeniz gerekir. *Resmi otomobile binerken önce üst, sonra kıdemi az olan.

47. OTOMOBİLDE • Ancak bizden üst birini ya da konuk olarak birini aracımıza aldığımızda sağ arka köşeye “makam yerine” oturtmalıyız.

48. RESMÎ TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ

49. KURUMSAL TÖRENLER Tarih belirlenir, olur alınır. Davetiye hazırlanır. Tören öncesinde prova yapılır. Alan/salon çiçek ve bayraklarla süslenir. Tören salonda ise ortaya kürsü, sağ arkaya ulusal bayrak, sol arkaya kurumsal bayrak konulur.

50. Konuklar için oturma yerleri oluşturulur. Cumhurbaşkanı katılıyorsa devlet protokolü uygulanır. Onur konuğunun oturacağı yerde çiçekli sehpa bulunur. Konukları karşılamaya görevliler bulunur. Onur konuğunu ev sahibi karşılar ve uğurlar Protokolde köşeler geleceği bilinmeyen konuklara ayrılır.