Dane INFORMACYJNE

2. Dane INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II • ID grupy: 96/44_MP_G2 • Opiekun: Iwona Domarecka • Kompetencja: • matematyczno-przyrodnicza • Temat projektowy: • Czy wierzyć własnym oczom? • Semestr/rok szkolny: • V / 2011/2012

3. Spis treści • 1. Okulistyka. • 2. Budowa oka. • 3. Choroby oczu. • 4. Dieta, a wzrok. • 5. Styl życia, a wzrok. • 6. Złudzenia optyczne. • 7. Soczewki. • 8. Zwierciadła. • 9. Urządzenia optyczne. • 10. Wycieczka do CNK.

4. Okulistyka Okulistyka - dziedzina medycyny zajmująca się budową, czynnościami, rozpoznawaniem schorzeń i leczeniem oczu. Okulistyka uczyniła znaczne postępy w ostatnich dwudziestu latach. Spektakularnym postępem jest zupełna zmiana w wielu technikach operacyjnych. Operacje zaćmy wykonywane są obecnie u setek tysięcy ludzi w warunkach ambulatoryjnych, a jeszcze tak niedawno były wykonywane poprzez duże rozcięcie gałki ocznej. Wymagało to warunków szpitalnych i kilkudniowego unieruchomienia pacjenta. Szczególną rolę we współczesnej okulistyce odgrywają lasery.

5. Zdjęcia w pracy okulisty

6. Budowa oka

7. a) ciało szkliste Wodnisty żel wypełniający główną część oka i nadający mu kształt.

8. b) twardówka Warstwa zewnętrzna otaczająca gałkę oczną i tworząca białkówkę.

9. c) naczyniówka Warstwa naczyń krwionośnych odżywiających siatkówkę

10. d) siatkówka Światłoczuła błona przekształcająca fale świetlne w impulsy nerwowe

11. e) tęczówka Barwna część oka Kolor oczu jest cechą dziedziczną, na którą wpływ ma więcej niż jeden gen. Są dwa główne geny i inne pomniejsze, które odpowiadają za ogromną liczbę możliwych kombinacji kolorów oczu.

12. f) spojówka Błona wyściełająca powieki i białkówkę oka.

13. g) soczewka Przezierna struktura ogniskująca światło na siatkówce

14. h) źrenica Otwór w tęczówce wpuszczający zmienną ilość światła.

15. i) ciecz wodnista Wodnisty płyn wypełniający komorę przednią oka, odżywiający rogówkę i soczewkę.

16. j) rogówka Przezroczysta warstwa pozwalająca światłu wniknąć do oka.

17. k) mięśnie oka Mięśnie poruszające gałką oczną.

18. l) nerw wzrokowy Nerw prowadzący impulsy z siatkówki do mózgu.

19. Choroby oczu Choroby powiek Jęczmyk Ropień powieki Półpasiec powieki i gałki ocznej Ospica Zapalenie brzegów powiek Kępki żółte Brodawka powieki Naczyniak powieki Rak powieki Niedomykalność szpary powiekowej Wywinięcie powieki Podwinięcie powieki Nieprawidłowy wzrost rzęs Tik powieki Nadmierne częste mruganie Wady rozwojowe powiek- wady powstałe w okresie życia płodowego, do ważniejszych zaliczamy: Opadnięcie powieki Ubytek powieki Zmarszczka nakątna (fałda mongolska) Zwiotczenie skóry powiek

20. Wady wzroku Wada wzroku– niezdolność oka do tworzenia prawidłowo zogniskowanego obrazu na plamce żółtej lub centralnej części siatkówki. Prawidłowe ogniskowanie obrazu nosi nazwę emetropii. Każda wada, która doprowadza do nieprawidłowego ogniskowania obrazu nosi nazwę ametropii. W przypadku ogniskowania obrazu za siatkówką powstaje stan zwany nadwzrocznością (zwaną także dalekowzrocznością). W przypadku powstawania ogniskowanego obrazu przed siatkówką dochodzi do krótkowzroczności. W przypadku zmian spowodowanych wiekiem, doprowadzających do stwardnienia soczewki, dochodzi do wady nazywanej starczowzrocznością, polegającej na upośledzeniu ogniskowania obrazu w przypadku patrzenia na przedmioty blisko położone przed gałką oczną. Astygmatyzm jest wadą wynikająca z występowania nieprawidłowego ogniskowania obrazu wskutek zmian krzywizn rogówki. W języku potocznym wadą wzroku określa się także szereg zaburzeń, takich jak: tritanopia, deuteranopia, protanopia, monochromatyzm, daltonizm, które w istocie są zaburzeniami widzenia barwnego, a nie wadą wzroku, gdyż ogniskowanie w tych wypadkach jest prawidłowe.

21. Krótkowzroczność Krótkowzroczność - jedna z najczęściej spotykanych wad refrakcyjnych wzroku polegająca na tym, że tor optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne. Promienie równoległe, które w akomodującym oku miarowym ogniskowane są na siatkówce, w nieakomodującym oku krótkowzrocznym ogniskowane są przed siatkówką.

22. Dalekowzroczność Dalekowzroczność - druga obok krótkowzroczności najczęściej spotykana wadą refrakcyjną wzroku. Jest wynikiem zbyt małych rozmiarów przednio-tylnych oka (zbyt krótką gałką oczną) w stosunku do jego siły łamiącej lub niewystarczającą siłą łamiącą układu optycznego oka (np. zbyt płaską rogówką) w stosunku do jego długości.

23. Astygmatyzm Astygmatyzm – wada wzroku cechująca się zaburzoną symetrią obrotową oka. Elementy optyczne miarowego oka są symetryczne względem jego osi. Jeżeli oko ma większą szerokość niż wysokość, to soczewka i rogówka zamiast skupiać światło w okrągłym obszarze siatkówki, będzie tworzyć obraz rozmazany w jednym z kierunków. Pacjent z astygmatyzmem będzie np. widział obraz nieostro w pewnych obszarach pola widzenia. Nawet dobre szkła nie są w stanie w pełni skorygować astygmatyzmu i dlatego osoba z astygmatyzmem ma problemy z wykorzystaniem przyrządów optycznych.

24. Ślepota barw Ślepota barw – zwana też zaburzeniem rozpoznawania barw (często ogólnie i mylnie nazywana daltonizmem), u ludzi jest niezdolnością do spostrzegania różnic pomiędzy niektórymi lub wszystkimi barwami, które normalnie są dostrzegane przez inne osoby. Ślepota barw jest zazwyczaj wadą wrodzoną, uwarunkowaną genetycznie, dziedziczoną recesywnie w sprzężeniu z chromosome X.

25. Człowiek, który ma ślepotę barw

26. Starczowzroczność Starczowzroczność - polega na pogorszeniu zdolności do akomodacji (w wyniku starzenia się - zmniejszenia elastyczności oka). Cierpiące na nią osoby mają problemy z widzeniem na bliskie odległości.Starczowzroczności nie należy mylić z nadwzrocznością starczą. Starczowzroczność występuję zarówno przy nadwzroczności, krótkowzroczności, jak i przy braku tych wad.

27. Dieta, a wzrok Najważniejsze, dla zachowania ostrości widzenia są dostarczane organizmowi wraz z pożywieniem "antyoksydanty", które neutralizują szkodliwe działanie wolnych rodników. Możemy wyróżnić dwa rodzaje antyoksydantów (czy inaczej mówiąc antyutleniaczy), czyli: witaminy E, C .Substancje te występują szczególnie często w intensywnie kolorowych warzywach i owocach, tak jakby mocny kolor jedzenia sam dawał nam do zrozumienia, że przyda się w dbaniu o organ odbierający barwy: - Fioletowy (np. borówki są szczególnie bogate w antocyjany), - Pomarańczowy (np. marchewka, papryka, dynia, mango, morele). Żeby dobrze widzieć w ciemności, trzeba jeść dużo marchewki, która zawiera znaczną ilość tak cennego beta karotenu. Beta karoten pomaga w przyswajaniu witaminy A, która dobrze wpływa na stan oczu. Brak witaminy A wywołuje tzw. kurzą ślepotę, czyli pogorszenie wzroku pod koniec dnia, kiedy spada natężenie światła.

28. Dieta, a wzrok Inne wartościowe produkty w diecie na wzrok, to: - Biała herbata. Występujące w niej polifenole chronią organizm przed działaniem wolnych rodników. - Czarne porzeczki, cytrusy i truskawki - dieta bogata w te owoce zmniejsza ryzyko wystąpienia zaćmy - Kukurydza, szpinak i żółtka jaj - produkty te chronią siatkówkę oka przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego, gdyż zawierają cenne barwniki - luteiny i zeaksantyny. - Rośliny z rodziny kapustnych, takich jak kalafior, brukselka, czy brokuły.

29. Styl życia, a wzrok Współczesny styl życia nie sprzyja kondycji naszych oczu. Godziny spędzane w pracy przed komputerem, odpoczynek przy serialach telewizyjnych, palenie papierosów i przebywanie w zadymionych pomieszczeniach to tylko niektóre z codziennych nawyków wpływających na rozwój zaburzeń wzroku. Witamina AJest niezbędna dla oczu, a jej niedostateczna ilość może prowadzić do zaburzeń widzenia o zmierzchu, tzw. „kurzej ślepoty” (szczególnie niebezpiecznej dla kierowców). Jeżeli znaczne niedobory witaminy A (awitaminoza) utrzymują się, może dojść do całkowitej utraty wzroku. Witamina A zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej oka nawet o 50%, a także zwiększa produkcję ochronnego śluzu, który nawilża oko. Aby zapewnić organizmowi odpowiednią jej dawkę, nie trzeba stosować suplementów (szczególnie bez konsultacji ze specjalistą, ponieważ nadmiar witaminy A może być dla organizmu toksyczny). Należy przede wszystkim  zadbać o urozmaicenie diety.

30. 2. Dlaczego widzimy? Widzimy dlatego, że do naszych oczu dociera światło odbite od różnych ciał. Światło jest falą elektromagnetyczną. Różne długości barwy światła odbieramy jako różne barwy

31. 3. Załamanie światła Gdy promień świetlny przechodzi z jednego ośrodka do drugiego to zmienia swój kąt padania. Gdy światło przechodzi do ośrodka, w którym rozchodzi się wolniej, to kąt załamania jest mniejszy od kąta padania. Gdy przechodzi do ośrodka, w którym rozchodzi się szybciej, kąt załamania jest większy od kąta padania.

32. 4. Iluzje wywołane załamaniem światła Z powodu załamania światła obiekt w wodzie (lub jej rozworze) widzimy zwykle w innym miejscu.

33. Iluzje wywołane załamaniem światła cd Fatamorgana- powietrze rozgrzane od piasku pustyni jest rozrzedzone, więc światło porusza się w nim nieco szybciej niż w powietrzu chłodniejszym.

34. Złudzenie optyczne Złudzenie optyczne – błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów, które automatycznie wprowadzają mózg w błędny tok myślenia. Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj pomagają w postrzeganiu. W określonych warunkach jednak mogą powodować pozornie tylko prawdziwe wrażenia.

35. Złudzenia optyczne

37. 5. Soczewki Soczewki:

38. Soczewki cd Soczewka skupiająca

39. Soczewki cd Soczewka rozpraczająca

40. 6. Zwierciadła Zwierciadło płaskie- gładka powierzchnia o nierównościach mniejszych niż długość fali świetlnej. Z tego względu zwierciadło w minimalnym stopniu rozprasza światło, odbijając większą jego część.

41. Zwierciadła cd Zwierciadło wklęsłe

42. Zwierciadła cd Zwierciadło wypukłe

43. Dlaczego soczewki? Plusy Estetyka: okulary z pewnością można potraktować jak modny dodatek, ale soczewki są o wiele bardziej dyskretne. Niektórzy bowiem wolą być bardziej naturalnymi oraz nie zasłaniać swojej twarzy i oczu. Strona praktyczna: soczewki kontaktowe z pewnością docenimy w czasie uprawiania sportu albo innych zajęć w plenerze. Pole widzenia jest szersze niż w przypadku okularów, ponieważ nie ma oprawek, które by przysłaniały widok, a soczewki podążają za ruchem oka. Soczewki są wyjątkowo przydatne przedstawicielom niektórych zawodów, na przykład fotografom albo chirurgom. Estetyka albo moda: istnieją w dzisiejszych czasach kolorowe soczewki korekcyjne, które pozwalają nam zmieniać kolor naszego spojrzenia.

44. Dlaczego soczewki? Minusy Czyszczenie soczewek: trzeba je czyścić regularnie, nawet jeśli zabiera to jedynie kilka minut w ciągu dnia. Istnieją jednakże wielofunkcyjne produkty do utrzymania soczewek, które pozwalają na szybkie i łatwe czyszczenie. Cena: niektóre soczewki - na dzień, na przykład - mogą się okazać bardzo drogie. Poza tym, soczewki są o wiele gorzej dofinansowane. Wymienianie: trzeba również pomyśleć o regularnym wymienianiu soczewek (w zależności od typu soczewki, będzie to wymienianie na przykład codzienne albo comiesięczne). Podrażnienia albo alergie: soczewki kontaktowe mogą wywoływać niewielkie podrażnienia oczu albo alergię na środki pielęgnujące soczewki. Poza tym, kiedy rzęsa wpadnie pod soczewkę, może to być dość bolesne. Łzawienie: czasami oku brakuje łez, oczy czasami mogą być bardziej suche, na przykład pod koniec dnia, albo w warunkach, które wysuszają oczy: pył, nikotyna, wysokość albo klimatyzacja. Należy więc zauważyć, iż istnieją także soczewki dla suchych oczu.

45. Dlaczego okulary? Plusy W przypadku problemów z oczami, okulary są bardziej przydatne i nie ma wrażenia suchego oka.Estetyka: dzisiaj mamy każdego rodzaju okulary na rynku, które przystosowane są do każdego typu twarzy. Okulary nawet mogą być w dzisiejszych czasach bardzo modnym dodatkiem! Strona praktyczna: okulary można szybko założyć i zdjąć, odwrotnie do soczewek (ich zdejmowanie i zakładanie wymaga trochę czasu i wprawy). Wizja pozostaje taka sama w każdym momencie dnia. Wiek: okulary mogą być noszone już od najmłodszych lat, a także przez osoby starsze.

46. Dlaczego okulary? Minusy : Częste czyszczenie: należy je czyścić bardzo często, ponieważ okulary szybko się brudzą. Utrzymanie okularów jest jednak bardzo łatwe i szybkie. Pole widzenia jest nieco zwężone, kiedy nosimy okulary, o wiele częściej musimy obracać głową na prawo i na lewo. Waga: nawet jeśli dziś istnieją bardzo lekkie oprawki, okulary mają jednakże swoją wagę, które wraz z upływem czasu i długim noszeniem mogą wywołać bóle nosa albo za uszami. W przypadku niektórych dyscyplin sportowych albo zajęć na świeżym powietrzu, okulary mogą upaść i się potłuc, albo zajść mgłą, kiedy akurat pada deszcz i jest wilgotno.  W końcu, w zależności od sytuacji, idealnym rozwiązaniem jest oczywiście noszenie okularów na przemian z soczewkami.

47. Urządzenia optyczne Achromat Analizator światła spolaryzowanego Binokle Boroskop Camera lucida Camera obscura Celostat Dalmierz Dalocelownik Ekran projekcyjny Epidiaskop Episkop Eye-Tracker

48. Urządzenia optyczne Filtr polaryzacyjny Foropter Fotokarabin Grafoskop Kalejdoskop Kondensor Konwerter szerokokątny Latarnia czarnoksięska Lorgnon Lorneta Lupa Lustro Lustro Archimedesa Lustro fenickie Lustro weneckie

49. Urządzenia optyczne Mieszek (fotografia) Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer Monochromator Monokl Okular Okulary Okulary dwuogniskowe Okulary korekcyjne Okulary przeciwsłoneczne Osłona obiektywu Parafokalność Peryskop (przyrząd optyczny) Peryskop odwracalny Planktoskop Polaryzator Projektor Projektor filmowy

50. Urządzenia optyczne Reflektor Reflektor rogowy Refraktometr ReSTOR Rozproszony reflektor Bragga Rzutnik przezroczy Soczewka Soczewka Fresnela Soczewka kontaktowa Soczewka Luneburga Soczewka progresywna Soczewka światłowodowa Spektrohelioskop Spektroskop Subkanał