Workshop Compassie

1. Workshop Compassie Netwerkdag 22 mei 2014 Hetty Jansen, Renée Metzemaekers & Rhoda Schuling Radboud UMC Centrum voor Mindfulness Mei 2014

2. Wat te verwachten: Achtergrond compassie(training) Totstandkoming training Oefenen & inhoud training Inbedding compassie MBCT

3. Mindfulness & Compassie Compassietraining bij terugkerende depressie - Achtergrond

4. Probleemstelling Terugkerende depressie Komt voor bij ongeveer 1 op de 5 Na 3 episodes 80% kans op terugval Steeds minder aanleiding nodig Behandeling tijdens depressie redelijk succesvol Preventieve behandeling niet succesvol

5. Onderhoudende factoren depressie: Cognitieve bias voor negatieve informatie: aandacht en geheugen >rumineren, zorgen maken Grote mate van zelfkritiek, vooral in tijden van lijden Tara Brach: “we lose ourselves in thoughts about what is wrong, how long it will last, what we should do about it and how the pain is a reflection of our inadequacy, our imperfection”.

6. Bevindingen MBCT Effectief tijdens en tussen depressies Werkingsmechanismen: niet-oordelende, vriendelijke houding Kans op terugval nog steeds 53%

7. Dus: Belangrijk depressiekenmerk: Zelfkritiek, oordelende houding Belangrijk werkingsmechanisme MBCT: Ontwikkeling vriendelijke, niet-oordelende houding = compassietraining (mindfulness based) Christina Feldman: When a friendly heart encounters suffering, compassion is what arises

8. Onderzoek Compassie O.a. Neff, Germer, Gilbert, Frederickson, Brach

9. Onderzoek compassie Pilot/RCT Neff & Germer (2012): Significantetoename in zelfcompassie, mindfulness en diverse welbevinden-uitkomsten (voor/nainterventie) Zelfcompassionelemensenhebbeneenbeterepsychologischegezondheiddanmensen die geenzelfcompassiehebben

10. Onderzoek compassie Review Macbeth & Gumley (2012; 20 studies): Grote effect size voor de relatietussen (zelf)compassie en psychopathologie (r=-0.54; p<.0001) (zelf)compassie is eenbelangrijkeverklarendevariabele in het begrijpen van mentalegezondheid en weerbaarheid

11. Mindfulness & Compassie Compassietraining bij terugkerende depressie - Totstandkoming training

12. Mindfulness Based Compassievol Leven • 8 sessies 2,5 uur • Oefeningen • Inquiry • Psycho-educatie MBCL in 2012 uitgebracht als vervolgtraining van de MBSR/MBCT door Frits Koster en Erik van den Brink

13. Pilotstudie bevindingen 17 deelnemers (2 M, 15 V) Depressie Zorgen Mindfulness Zelfcompassie

14. Kwantitatieve data Pilot Studie Compassie • Depressieve symptomen

15. Zorgen symptomen

16. Mindfulness

17. Zelfcompassie

18. Zelfcompassie subschalen

19. Pilotdeelnemer na training: “… dat heb je natuurlijk zoveel, dat een gedachte soms ook gewoon moeilijk is en dat je dat mag vinden, en doordat je daar ruimte voor maakt, kan je weer verder. Heel vaak zeggen mensen: ja, maar je moet ook positief blijven. En ja, dat is ook zo, maar …, hier mag je gewoon zeggen van: ja, het is moeilijk”

20. Aanpassingen MBCL Structuur/organisatie Inhoud

21. Gerandomiseerde, gecontroleerde trial MBCL+TAU 6 maanden N=120 Randomisatie TAU MBCL+TAU 6 maanden BASE: voor ET/EC: na FU/ETC FUC

22. Trialdeelnemer na training “Ik voel de pijn die het doet en waar de pijn zit, heel vaak inderdaad echt in mijn hart, hier zo in mijn keel. Dat voel ik. Ik kan het toelaten en ik kan ook bewust gewoon … . Ik kan het toelaten, dan verzacht het en als het niet verzacht, kan ik ook voor mezelf op een duidelijk moment aangeven zo nu, … zo is het goed, ik heb het, maar het mag er zijn”

23. Trialdeelnemer na training (2): “… ja, het was laatst heel duidelijk toen ik heel slecht nieuws kreeg, […] Ik stond net bij de voordeur met mijn boodschapjes, dus die heb ik in de keuken gezet, [ben] meteen buiten gaan zitten in een stoel, de zon, gekoesterd letterlijk in de zon, en toen toegelaten. Ik had ook geen zin meer om mensen te bellen, … of te praten op dat moment, want ik denk: dan haal ik mezelf weer uit het gevoel, dan ga ik weer met ratio bezig. En dat wilde [ik niet], ik maakte een hele bewuste keuze dat ik dat niet deed”

24. Questions, comments…? Rhoda Schuling / Radboud UniversityMedical Centre forMindfulnessJanuary 2014

25. Oefenen: de veilige plek

26. Psycho-educatie in de Compassietraining

27. Oefenen: verzachten, kalmeren, toelaten

28. Inbedding Compassie MBCT Segal, Williams & Teasdale: “… we assume[d], that all of the practices, the inquiry and teaching, bothdidactic and experiential, shouldbeofferedwith a spirit of kindness and compassion. … Unless the classtakes place withinthisatmosphere, the MBCT program losesone of itsfoundational features.” Jon Kabat-Zinn: “The entire feeling in the clinic has alwaysattempted to embodylovingkindness… So to mymind, nothing ever needed to besaidexplicitlyabout it.”

29. Als in de MBCT/MBSR (zelf)compassie wordt ontwikkeld door indirecte, impliciete instructies, dan ligt een groot deel van de verantwoordelijkheid hiervoor bij (de belichaming van) de trainer. Dus hoewel de inhoud van iedere sessie belangrijk is, worden de belangrijkste “lessen” overgedragen door de aanwezigheid van de trainer tijdens de sessie. De deelnemer merkt in die zin misschien niet zozeer op wat er gezegd wordt, maar meer hoe het gezegd wordt.

30. Dank voor uw aandacht Hetty Jansen, Renée Metzemaekers & Rhoda Schuling