MSSF 4 faza II a polskie standardy rachunkowości 6 grudnia 2010

1. MSSF 4 faza II a polskie standardy rachunkowości6 grudnia 2010 Adam Fornalik

2. Agenda • Bilans MSSF 4 faza II a bilans PSR • Zakres MSSF 4 faza II • Definicja kontraktu ubezpieczeniowego • Unbundling • Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych • Koszty akwizycji • Reasekuracja • Granice kontraktu ubezpieczeniowego • Bilans • Rachunek wyników

3. Bilans MSSF i bilans PSR MSSF 4 faza II Polskie standardy rachunkowości Bilans MSSF Bilans statutowy Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Kapitały Kapitały Narzut eliminujący zysk (Residual margin) Narzut na ryzyko (Risk margin) Rezerwy Techniczne Zobowiązania ‘best estimate’ Rezerwy Techniczne

4. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych Główne różnice w wycenie zobowiązań ubezpieczeniowych • W MSSF 4 faza II zobowiązanie jest skonstruowane w oparciu o oczekiwaną bieżącą wartość przepływów pieniężnych skorygowanych o narzut na ryzyko i narzut eliminujący zysk. W PAR nie ma wydzielonych elementów składających się na rezerwę techniczną • Rezerwy techniczne w PSR nie są kalkulowane w oparciu o najlepsze oszacowanie przepływów pieniężnych; w szczególności najczęściej stosowane są założenia z chwili sprzedaży ubezpieczenia a rezygnacje nie są uwzględnione • Istnieje pewne podobieństwo uproszczonej metody dla kontraktów krótkoterminowych w MSSF 4 faza II z rezerwą składki kalkulowaną dla ubezpieczeń działu II w PSR • W MSSF 4 faza II zobowiązania są kalkulowane w oparciu o stopę dyskonta wolną od ryzyka uwzględniającą premie za niepłynność. W PSR istnieją ustawowo zdefiniowane górne limity na stopę techniczną

5. Definicja umowy ubezpieczenia Definicja umowy ubezpieczenia w MSSF 4 faza II Umowa, w wyniku której jedna ze stron (zakład ubezpieczeń) przyjmuje istotne ryzyko ubezpieczeniowe od innej strony (ubezpieczony) poprzez zgodę na wynagrodzenie ubezpieczonego w momencie zajścia przyszłego niepewnego zdarzenia (zdarzenie ubezpieczeniowe), które wpłynie niekorzystnie na ubezpieczonego Definicja umowy ubezpieczenia w PSR (art. 805 k.c.) Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę

6. Istotne ryzyko ubezpieczenioweMSSF 4 faza II • Kontrakt jest kontraktem ubezpieczeniowym tylko gdy przenoszone ryzyko jest istotne • Ryzyko ubezpieczeniowe jest istotne wtedy i tylko wtedy gdy ubezpieczone zdarzenie powoduje wypłatę istotnych dodatkowych benefitów w każdym ze scenariuszy, posiadających znaczenie ekonomiczne • Przez dodatkowe korzyści rozumie się wartość bieżącą kwoty, która przewyższa wartość bieżącą kwoty wypłaconej w momencie nie wystąpienia ubezpieczonego zdarzenia • Ubezpieczyciel powinien badać istotność ryzyka ubezpieczeniowego kontrakt po kontrakcie, a nie odwoływać się do materialności sprawozdania finansowego

7. Przykłady kontraktów ubezpieczeniowychMSSF 4 faza II • Ubezpieczenie od kradzieży lub zniszczenia mienia • Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej i od kosztów prawnych • Ubezpieczenie na życie i pokrycie kosztów związanych z pogrzebem • Ubezpieczenie na dożycie • Wypłata emerytur i świadczeń zależnych od przeżycia • Gwarancje ubezpieczeniowe • Gwarancje kredytowe narażające na stratę • Ubezpieczenie od strat poniesionych podczas podróży • Reasekuracja

8. Przykłady kontraktów, które nie są kontraktami ubezpieczeniowymi – MSSF 4 faza II • Ubezpieczenie na dożycie, jeśli ryzyko śmierci jest nieznaczące (np. krótkoterminowe) • Kontrakty prawnie posiadające formę ubezpieczenia, ale przenoszące całe znaczące ryzyko na posiadacza polisy • Kontrakty wymagające wypłaty świadczenia w przypadku wystąpienia niekorzystnego zdarzenia, które jednak nie wpływa niekorzystnie na posiadacza polisy (np. hazard) • Instrumenty pochodne, które narażają stronę kontraktu na ryzyko finansowe, a nie na ryzyko ubezpieczeniowe • Ubezpieczenie ryzyka kredytowego, które wypłaca świadczenie nawet jeśli posiadacz polisy nie poniósł żadnych strat w wyniku nie spłacenia kredytu w odpowiednim czasie

9. Zmiany ryzyka ubezpieczeniowegoMSSF 4 faza II • Niektóre kontrakty nie przenoszą ryzyka ubezpieczeniowego na wystawcę w momencie rozpoczęcia obowiązywania polisy jednakże przenoszą to ryzyko w okresie późniejszym. Taki produkt/kontrakt należy wtedy zaklasyfikować jako kontrakt ubezpieczeniowy • Kontrakt, uznany za kontrakt ubezpieczeniowy pozostaje kontraktem ubezpieczeniowym dopóki nie wygasną wszystkie prawa i obowiązki (tj. zwolnienie z obowiązków, anulowanie praw i obowiązków lub wygaśnięcie praw i obowiązków)

10. Unbundling MSSF 4 faza II Wszystkie elementy, które nie odnoszą się ściśle do ochrony ubezpieczeniowej powinny zostać wydzielone (Unbundling) W szczególności wydzieleniu mają podlegać: • Konta, które jednocześnie spełniają oba warunki: • Po stronie kredytowej konta księgowane są zwroty z inwestycji • Stopa zwrotu z inwestycji zależy od wyników inwestycyjnych aktywów bazowych • Wbudowane instrumenty pochodne • Zobowiązania dostarczenia towarów lub usług, które nie są ściśle związane z ochroną ubezpieczeniową Spółki nie mogą wydzielać komponentów jeżeli nie jest to wymagane przez standard PSR Brak wymogu unbundlingu w PSR

11. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych – Model standardowy - MSSF 4 faza II W MSSF 4 faza II na wartość zobowiązania ubezpieczeniowego składa się wartość przepływów pieniężnych realizujących zobowiązanie (fulfilmentcashflows): • bieżąca, nieobciążona, ważona prawdopodobieństwami wartość oczekiwanych przepływów pieniężnych, powstających w miarę wywiązywania się ubezpieczyciela ze swoich zobowiązań, • wartość pieniądza w czasie (stopa dyskonta), • narzut na ryzyko (riskadjustment) oraz narzut eliminujący zysk w chwili zawarcia umowy (residualmargin)

12. Narzut na ryzyko (risk margin) • W MSSF 4 faza II kalkulacja narzutu na ryzyko (riskmargin) ma zostać dokonana w oparciu o jedną z trzech poniższych metod: • Wartość zagrożona (ValueatRisk, VaR) • Warunkowa wartość zagrożona (TailVaR, tVaR) • Metoda kosztu kapitału (Cost of Capital, CoC) • Brak wydzielonego narzutu na ryzyko w PSR lub określonego celu/zasady dotyczącego poziomu bezpieczeństwa

13. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych – Model uproszczony – MSSF 4 faza II (1) • Projekt wymaga użycia modelu uproszczonego, jeśli umowa ubezpieczenia spełnia oba poniższe warunki: • Okres ochrony ubezpieczeniowej trwa nie dłużej niż około jednego roku • Umowa nie zawiera wbudowanych opcji, ani innych instrumentów pochodnych, które miałyby znaczny wpływ na zmienność przepływów pieniężnych wynikających z umowy ubezpieczenia • Uproszczony model będzie więc w Polsce obowiązujący dla większości ubezpieczycieli majątkowych. Zasady wyceny jednak będą inne niż dotychczas

14. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych – Model uproszczony – MSSF 4 faza II (2) • W modelu uproszczonym zobowiązanie mierzy się jako składkę otrzymaną w momencie zawarcia umowy ubezpieczenia (jeżeli taka była), powiększoną o wartość obecną oczekiwanych przyszłych składek i pomniejszoną o zmienne (incremental) koszty akwizycji • Wartość zobowiązania jest uwalniana przez cały okres ochrony ubezpieczeniowej w proporcji do czasu lub zgodnie z oczekiwanym schematem wystąpienia szkód i dodatkowych wypłat, jeśli prawdopodobieństwo ich wystąpienia w czasie znacząco różni się od jednostajnego • Ubezpieczyciel powinien również powiększać wartość bilansową zobowiązania o odsetki (rozwinięcie dyskonta) • Ubezpieczyciel zarówno w momencie zawarcia umowy jak i podczas jej trwania będzie monitorował, czy umowa wyceniana przy pomocy uproszczonego modelu nie jest umową przynoszącą straty (onerous contract) • Zobowiązanie po wystąpieniu szkody wyceniane jest zgodnie z modelem standardowym

15. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych w (1)PSR Rezerwa ubezpieczeń na życie • Rezerwę ubezpieczeń na życie tworzy się, z zachowaniem zasady ostrożności, w wysokości ustalanej prospektywną metodą aktuarialną z uwzględnieniem • wszystkich zobowiązań wynikających z zawartych umów ubezpieczenia • kosztów obsługi umów i kosztów związanych z wypłatą odszkodowań i świadczeń • Dopuszcza się stosowanie metody retrospektywnej, pod warunkiem że daje ona wartość rezerwy nie niższą od wartości rezerwy ustalonej metodą prospektywną lub dla danej umowy ubezpieczenia nie jest możliwe zastosowanie metody prospektywnej • Rezerwa ubezpieczeń na życie może być liczona metodą Zillmera która koryguje rezerwę o odroczone koszty akwizycji • Jeżeli rezerwa przyjmuje wartość ujemną należy ją wyzerować

16. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych (2)PSR Rezerwa składki • Rezerwę składek tworzy się indywidualnie dla każdej umowy ubezpieczenia jako składkę przypisaną przypadającą na następne okresy sprawozdawcze proporcjonalnie do okresu na jaki składka została przypisana • Gdy ryzyko nie jest rozłożone równomiernie w okresie trwania ubezpieczenia, rezerwę tworzy się proporcjonalnie do przewidywanego ryzyka w następnych okresach sprawozdawczych • Zakłady ubezpieczeń mogą uwzględniać rezerwę składek w wyliczeniu rezerwy ubezpieczeń na życie

17. Rezerwa katastroficzna i rezerwa na wyrównanie szkodowości PSR • Spółki działu II ubezpieczeń są zobligowane do utworzenia rezerwy na wyrównanie szkodowości • Zakłady ubezpieczeń mogą tworzyć rezerwę katastroficzną MSSF 4 faza II • Ubezpieczyciel nie powinien rozpoznać jako zobowiązania lub aktywa żadnej kwoty możliwych szkód wynikających z przyszłych kontraktów ubezpieczeniowych • W szczególności rezerwa katastroficzna i rezerwa na wyrównanie szkodowości nie jest dozwolona w MSSF • Nie jest zabronione natomiast alokowanie zakumulowanych zysków do rezerw w ramach rezerw kapitałowych

18. Regresy i odzyskiPSR a MSSF 4 faza II • Ustalając ostateczną wartość przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń, spółka powinna szacować wartość przewidywanych regresów i odzysków. • Spodziewana wartość regresów i odzysków szacowana jest metodami aktuarialnymi • Dla raportowania PSR, rozporządzenie zezwala na rozpoznanie regresów i odzysków do pewnej wysokości, którą wylicza się według sprecyzowanych wytycznych („korekta wyliczonych regresów”). Dla raportowania MSSF to ograniczenie nie ma zastosowania • Dla raportowania PSR, wartość oszacowanych regresów i odzysków prezentuje się pasywach bilansu ze znakiem ujemnym. Dla raportowania MSSF regresy i odzyski prezentuje się w aktywach bilansu. • Zarówno w raportowaniu PSR jak i MSSF regresy i odzyski pomniejszają koszty odszkodowań w rachunku wyników

19. Koszty akwizycji – MSSF 4 faza IIPrzykład (1) Pobrana jest składka jednorazowa w wysokości $100. Poniesiono zmienne (incremental) koszty akwizycji w wysokości $15 oraz inne koszty akwizycji w wysokości $3. Wartość bieżąca przyszłych wpływów i wydatków wynosi $60. Załóżmy, że koszt ryzyka to $14. W dniu rozpoczęcia obowiązywania polisy zobowiązania kształtują się następująco: Zdyskontowane przyszłe wypływy pieniężne = 75 (15+60) Zdyskontowane przyszłe przypływy pieniężne = -100 (składka jednorazowa) Koszt ryzyka = 14 Suma: 75 – 100 + 14 = -$11. Jest to wartość bieżącą przepływów pieniężnych na pokrycie zobowiązań. Narzut eliminujący zysk (residualmargin) ma wyzerować zysk na początku obowiązywania polisy, czyli jest równy $11

20. Koszty akwizycji – MSSF 4 faza IIPrzykład (2) Od razu po rozpoczęciu obowiązywania polisy wystawca polisy otrzymuje składkę i płaci koszty akwizycji. Gdy to się stanie, zobowiązania muszą się dostosować: Dr Kasa 100 Cr Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń 100 Składka otrzymana Dr Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń 15 Cr Kasa 15 Zmienne koszty akwizycji Dr Rachunek Zysków i Strat 3 Cr Kasa 3 Koszty akwizycji Stąd po pierwszym dniu zobowiązania są równe (0-100+15)= $85. Składają się na nie przyszłe wypływy pieniężne ($60), koszt ryzyka ($14) oraz narzut eliminujący zysk ($11). 60+14+11= $85

21. Koszty akwizycji – PSR Koszty akwizycji to koszty związane z zawieraniem i odnawianiem umów ubezpieczenia oraz umów reasekuracji obejmujące (zgodnie z Art. 2, p.10 RoZU): • koszty bezpośrednie, w tym: • prowizje pośredników ubezpieczeniowych • wynagrodzenia wraz z narzutami pracowników zajmujących się akwizycją • koszty badań lekarskich • koszty atestów i ekspertyz przy ocenie ryzyka ubezpieczeniowego • koszty wystawienia polis • koszty włączenia umowy ubezpieczenia do portfela ubezpieczeń / reasekuracji • prowizje i udziały w zyskach cedentów • koszty pośrednie, w tym: • koszty reklamy i promocji produktów ubezpieczeniowych • koszty ogólne związane z badaniem wniosków i wystawianiem polis Odroczone koszty akwizycji (DeferredAcquisitionCosts – DAC) – koszty akwizycji w części przypadającej na przyszłe okresy sprawozdawcze (przy oczekiwaniu, że będą one niższe od przyszłych zysków wynikających z kontraktu).

22. Odroczone koszty akwizycji • W PSR zgodnie z interpretacją KNF nie wszystkie pośrednie koszty akwizycji wymagają rozliczenia w czasie, a jedynie te, które wiążą się z przychodami następnych okresów sprawozdawczych • Przykładowe koszty podlegające odraczaniu: • Prowizje – pierwszoroczne jak i odnowieniowe • Bonusy sprzedażowe dla agentów (np. zależne od sprzedaży) • Koszty konkursów sprzedażowych • Koszty underwritingu • Koszty wydania polisy • W MSSF 4 faza II odroczeniu mają podlegać jedynie zmienne (incremental) koszty akwizycji

23. Reasekuracja (1)MSSF 4 faza II • Cedent rozpoznaje kontrakt reasekuracyjny w wartości bieżącej spodziewanych przepływów pieniężnych uwzględniając ryzyko niewywiązania się reasekuratora ze swoich zobowiązań • Wycena kontraktu reasekuracyjnego powinna być spójna z wyceną kontraktu ubezpieczeniowego, którego reasekuracja dotyczy • Jeżeli wartość bieżąca reasekuracyjnych przepływów pieniężnych jest większa od zera (wpływy skorygowane o ryzyko kredytowe są większe niż zapłacone składki reasekuracyjne skorygowane o prowizje reasekuracyjną) wtedy zysk powinien zostać rozpoznany w rachunku wyników • Jeżeli wartość bieżąca reasekuracyjnych przepływów pieniężnych jest mniejsza od zera (wpływy skorygowane o ryzyko kredytowe są mniejsze niż składki reasekuracyjne skorygowane o prowizje reasekuracyjną) wtedy różnica powinna być rozpoznana jako residual margin

24. Reasekuracja (2)MSSF 4 faza II Przykład A Przykład B EPV odszkodowań reasekuracyjnych 261 261 Udział w narzucie na ryzyko 18 18 EPV składek reasekuracyjnych (285)(275) EPV przepływów realizujących zobowiązanie (6) 4 Narzut eliminujący stratę (residual margin) 6 0 Aktywa początkowe 0 4 Wpływ na rachunek zysków i strat będzie następujący: Zysk początkowy 0 4 EPV – oczekiwana wartość obecna W przykładzie pominięto ryzyko kredytowe reasekuratora

25. Granice kontraktu ubezpieczeniowegoMSSF 4 faza II • Zobowiązanie ubezpieczeniowe powinno zostać rozpoznane we wcześniejszym z poniższych momentów: • zakład ubezpieczeniowy jest już związany umową ubezpieczenia • jest narażony na ryzyko ubezpieczeniowe • Kontrakt ubezpieczeniowy się kończy gdy zakład ubezpieczeń • nie musi już udzielać ochrony ubezpieczeniowej, lub • ma prawo lub praktyczną możliwość zmienić składki w celu bardziej adekwatnego pokrycia ryzyka

26. Granice kontraktu ubezpieczeniowegoPSR Ogólnie zobowiązanie ubezpieczeniowe rozpoznaje się w momencie uznania przypisu składki Składki przypisane to kwoty składek: • z tytułu umów ubezpieczenia należne w okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup działu I • należnych za cały okres odpowiedzialności, niezależnie od jego długości, z tytułu zawartych w okresie sprawozdawczym umów ubezpieczenia, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup działu II, o ile długość okresu odpowiedzialności jest określona • z tytułu umów ubezpieczenia, należne w okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup działu II, o ile długość okresu odpowiedzialności nie jest określona • z tytułu umów reasekuracji czynnej - stosuje się kwoty, o których mowa powyżej, z uwzględnieniem postanowień odpowiednich umów reasekuracji

27. Prezentacja sytuacji finansowej - bilansMSSF 4 faza II • Każdy portfel umów ubezpieczenia powinien być zaprezentowany w odrębnej linii w aktywach i zobowiązaniach zakładu ubezpieczeń • Zabronione jest kompensowanie aktywów wynikających z umów reasekuracji z zobowiązaniami z umów ubezpieczenia • Zakład ubezpieczeń powinien zaprezentować: • Aktywa wynikające z umów ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozostałych aktywów • Zobowiązania wynikające z umów ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozostałych zobowiązań ubezpieczeniowych

28. Prezentacja sytuacji finansowej – bilansPSR • Zgodnie z załącznikiem nr 3 do ustawy o rachunkowości

29. Prezentacja wyników finansowych (1)MSSF 4 faza II Rachunek zysków i strat Jako minimum, zakład ubezpieczeń powinien wykazać w rachunku zysków i strat: • Marżę za ryzyko rozłożoną na dwa składniki: (1) korekta na ryzyko (riskadjustment) oraz (2) amortyzacja marży końcowej (residualmargin) • Zyski lub straty z początkowego rozpoznania następujących umów ubezpieczenia: (1) umowy nabyte przy zakupie portfela ubezpieczeń, (2) zyski z umów reasekuracyjnych nabytych przez cedenta, (3) umowy, w których wartość bieżąca przepływów pieniężnych na dzień początkowego ujęcia jest wyższa niż 0 – wartość ta spisywana jest do wyniku jako strata • Koszty akwizycji, które nie są zmienne na poziomie pojedynczej umowy ubezpieczenia • Korekty i zmiany w szacunkach, w szczególności w podziale na: (1) różnicę między poprzednim oszacowaniem przepływów pieniężnych a faktycznymi przepływami (experienceadjustment), (2) zmiany szacunków dotyczących przepływów pieniężnych i stopy dyskontowej oraz (3) utratę wartości aktywów reasekuracyjnych • Koszty odsetek wynikających z umów ubezpieczenia Część z tych ujawnień, w szczególności szczegółowe rozbicia z pkt a), b) i d) mogą być zaprezentowane w notach

30. Prezentacja wyników finansowych (2)MSSF 4 faza II Rachunek zysków i strat • Zmiany w szacunkach stopy dyskontowej oraz kosztów odsetkowych powinny być zaprezentowane w taki sposób, aby pokazać związek ze stopą zwrotu aktywów pokrywających te zobowiązania ubezpieczeniowe • Zakład ubezpieczeń nie powinien prezentować w rachunku zysków i strat: • składek – są one traktowane jako wpłaty depozytów • odszkodowań, kosztów likwidacji szkód, zmiennych kosztów akwizycji oraz innych kosztów ujętych w wycenie zobowiązania ubezpieczeniowego – są one traktowane jako wypłaty depozytów za wyjątkiem prezentacji wyniku dla krótkoterminowych umów ubezpieczenia • Zakład ubezpieczeń prezentuje wszystkie przychody i koszty w rachunku zysków i strat • Zabronione jest kompensowanie przychodów i kosztów wynikających z umów reasekuracji z kosztami i przychodami z umów ubezpieczenia • Zakład ubezpieczeń powinien zaprezentować przychody i koszty: • wynikające z umów ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozycji dotyczących pozostałych umów ubezpieczeń • wynikające z aktywów pokrywających umowy ubezpieczenia typu unit-linkedjako odrębną linię, oddzielnie od pozycji dotyczących pozostałych aktywów

31. Prezentacja wyników dla umów krótkoterminowych – MSSF 4 faza II Rachunek zysków i strat Dla krótkoterminowych umów ubezpieczenia, rachunek zysków i strat powinien zawierać następujące wartości: • Marżę za ryzyko rozłożoną na: • Przychód ze składek • Odszkodowania i świadczenia • Koszty • Amortyzacja zmiennych kosztów akwizycji włączonych do zobowiązania przedszkodowego • Zmiany zobowiązań wynikających z tzw. onerous contracts

32. Rachunek zysków i strat – model standardowyMSSF 4 faza 2

33. Analiza marży za ryzyko dla umów krótkoterminowych – MSSF Faza 2

34. Techniczny Rachunek UbezpieczeńPSR • Zgodnie z załącznikiem nr 3 do ustawy o rachunkowości

35. Ogólny rachunek zysków i strat zakładu PSR • Zgodnie z załącznikiem nr 3 do ustawy o rachunkowości

36. Ujawnienie uzgadniające BO i BZMSSF 4 faza II

37. Najważniejsze konsekwencjeUbezpieczenia majątkowe – MSSF 4 faza II • Możliwość rozliczania w czasie jedynie zmiennych kosztów akwizycji • Uwzględnianie wartości pieniądza w czasie w wycenie zobowiązania • Potrzeba testowania czy dany kontrakt przyniesie straty • Inna wycena i księgowanie kontraktów reasekuracyjnych • Zobowiązania wynikające z umów ubezpieczeniowych są uznawane za pozycje pieniężne • Nowa prezentacja i ujawnienia

38. Najważniejsze konsekwencjeUbezpieczenia życiowe – MSSF 4 faza II • Możliwość rozliczania w czasie jedynie zmiennych kosztów akwizycji. • Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych w oparciu o wartość bieżącą oczekiwanych przepływów pieniężnych powiększonych o narzut na ryzyko (riskmargin) oraz narzut eliminujący zysk (residualmargin) • Potrzeba zastosowania bardziej złożonych modeli w celu kalkulacji wartości bieżącej oczekiwanych przepływów pieniężnych oraz narzutu na ryzyko (riskmargin) • Potrzeba wyceny opcji i gwarancji wbudowanych w kontrakty ubezpieczeniowe. • Potrzeba wyceny udziału w zysku ubezpieczonych w tym uznaniowego udziału w zysku ubezpieczonych. • Stopa dyskontowa wolna od ryzyka uwzględnia ryzyko płynności, ale nie uwzględnia ryzyka związanego z działalnością zakładu ubezpieczeń • Nowa prezentacja i ujawnienia

39. Dziękuję za uwagę Adam Fornalik Partner Ernst & Young Audit sp. z o.o. Rondo ONZ 1 00-124 Warszawa adam.fornalik@pl.ey.com tel. 22 557 74 90