320 likes | 547 Views
Finanse publiczne . a makroekonomia. FINANSE PUBLICZNE. Dlaczego są ważne D= K+ I + G +(Ex- Im) -G to ok.45 % PKB ( w niektórych krajach ponad 50 %) -rządy przez wydatki publiczne są ważnym aktorem na rynkach finansowych
E N D
Finanse publiczne a makroekonomia
FINANSE PUBLICZNE Dlaczego są ważne D= K+ I +G+(Ex- Im) -G to ok.45 % PKB (w niektórych krajach ponad 50 %) -rządy przez wydatki publiczne są ważnym aktorem na rynkach finansowych - Tylko Państwo posługuje się władzą(przymusem) w ściąGaniu podatków i innych opłat
podstawowe bilanse Bilans oszczędności kapitałowych (bilans kapitalowy) Bilans fiskalny (deficyt/nadwyżka) Bilans obrotów bieżących (currentaccount);podstawowa częśc tego bilansu to bilans obrotów handlowych
Równowaga w gospodarce:3 bilanse (G-T) + (I- Op) + (Ex-Im) = 0 G-T : wydatki rządu- dochody (podatki), bilans rządu (I- Op) : Inwestycje - oszczędności prywatne, bilans sektora prywatnego (rachunek obrotów biezących,w tym Ex- Im): export- import= bilans handlowy Jeśli dwa bilanse są ujemne to trzeci musi być dodatni
Gospodarka, gospodarka zamknięta(teoretyczny) • X wierzytelności + Y zobowiazań =0 • W gospodarce z 1 sektorem ,zamkniętej, bilans ogólny trzech sektorów =O. • Eksport, import-nie ma • Sektor prywatny-tylko krajowy • Bilans sektora prywatnego = Bilans sektora publicznego • Prywatne aktywa netto (+) równoważą dług publiczny(-) • Jeśli prywatne aktywa netto (-) to musi być nadwyżka sektora publicznego (+) • Wydatki rządu (G) pochodzą tylko z sektora prywatnego • To co weźmie rząd uszczupla sektor prywatny (inwestycje)
Wyrównywanie bilansów Deficyt budżetowy może być wyrównany oszczędnościami krajowymi (sektor prywatny) lub zagranicznymi (sektor zagraniczny prywatny i/lub publiczny) Sektor prywatny może emitować prywatne IOU (obligacje, dług) Sektor publiczny żeby zrównoważyć deficyt emituje obligacje (dla krajowego sektora prywatnego lub dla zagranicy) Jeśli przynajmniej jeden sektor ma nadwyżkę to przynajmniej jeden inny musi mieć deficyt
Gospodarka otwarta:3 sektory Sektor prywatny (A) Oszczędności - Inwestycje Sektor publiczny (B) Wydatki - podatki Reszta świata ,zagranica (C) Export - Import Warianty: 1/A (-) + B (-) = C (++) Polska, USA 2/A (+) + B(-) = C (+) Japonia, Niemcy 3/A(--) + B(+) = C (-) Islandia ,przed kryzysem Reszta świata (dług zagraniczny lub należności finansowe) może równoważyć sektory w kraju Dany sektor może nie być zrównoważony ale bilansuje się cała gospodarka Bilans A + Bilans B + Bilans C=0 Przypadek niezbilansowania: bankructwo państwa
Różnice w bilansie fiskalnym i rachunku bieżącym w krajach euro
(O-I ) + ( W- P) + (bilans obrotów bieżących) =0 Jeśli (bilans obrotów bieżących ) jest bliski zera, to (0-I) = (W- P) Oszczędności – inwestycje = Wydatki – podatki --------------------------------------------------------- Jeśli powyżej brak równości to musi wyrównać równowagę bilansową całosci ostatni człon (Ex-Imp) Oraz ewentualnie inne obroty biezące w ciągu roku Stąd duże znaczenie dla równowagi ma kurs waluty
Aktywa realne a finansowe Nadwyżka danego sektora (+) może występować jako nadwyżka finansowa albo być obracana (przez zakup, inwestycje) w aktywa realne Z kolei wyrównanie aktualnego deficytu przez sektor który ma aktywa mające wartość finansową netto (+) może być dokonane przez sprzedaż posiadanych aktywów realnych (np. prywatyzacja majątku przez rząd )
Ostatni bilans to rachunek obrotów bieżących (finansowy)-currentaccount (CA) Bilans towarowy Ex-Im) to głowna ale tylko część CA
Państwa federalne Organizacja władz panstwa Panstwa jednolite Wladza centralna(sektor rządowy, central gevernment) Władze samorządowe Rząd Stany, kraje, landy Wladze samorządowe
PAŃSTWO-WŁAŚCICIEL CYWILNO-PRAWNY SKARB PAŃSTWA-DWIE TWARZE PAŃSTWO-WŁADZA DOMINIUM, PAŃSTWO-STRONA UMÓW IMPERIUM PAŃSTWO POSŁUGUJE SIĘ PRZYMUSEM
Państwa federalne Organizacja władz panstwa Panstwa jednolite Wladza centralna (sektor rządowy ,central gevernment) Władze samorządowe Rząd Stany, kraje, landy Wladze samorządowe
Poza budżetemte podmioty maja osobowośc prawną i ich bilans nie wchodzi do budżetu FUS > ZUS PFRON KRUS Agencja Mienia Wojskowego Agencja Finansowania Dróg, etc Fundusz Rezerwy Demograficznej W SUMIE W 2010 R. BYŁO 26 FUNDUSZY CELOWYCH
FUNKCJA REDYSTRYBUCYJNA 1.Kształtowanie innego podziału dochodów (argument sprawiedliwości) 2.Redystrybucja dóbr publicznych (argument efektywności) 3.Realizacja politycznych kryteriów podziału 4.Redystrybucja jako narzędzie polityki gospodarczej (np.ulgi podatkowe dla danej działalności)
FUNKCJA REDYSTRYBUCYJNA GENERUJE KONFLIKT; efektywność –równość) Redystrybucja to przenoszenie (transfer) dochodów od jednych do drugich Funkcja społeczna –solidarność Angażuje emocje, interesy –i polityków
Kryteria redystrybucji Utrzymanie „twardego” aparatu państwowego (inwestycje zbrojeniowe, opłacanie aparatu państwowego np.podatkowego) Zwiększanie konkurencyjności gospodarki efektywnoścnakladów inwestycyjnych, wzrost majątku kraju Utrzymanie równowagi społecznej Moralność, solidarność społeczeństwa) Względy kulturowe i ideologiczne
FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCHFUNKCJA ALOKACYJNA • Za pomocą finansów publicznych następuje alokacja zasobów w gospodarce- jest to realokacja (wtórny podział dochodu narodowego) ponieważ w rezultacie podział jest inny, niż ukształtował się pierwotnie na rynku • REALOKACJA JEST WYNIKIEM DECYZJI POLITYCZNEJ (PARLAMENTU-EKIPY RZĄDZĄCEJ) ALE JEST UZASADNIANA NIESPRAWNOŚCIAMI RYNKU: • 1.nadmierne zróżnicowanie dochodów członków społeczności prowadzące do naruszania podstawowego standardu • 2.efekty uboczne (zewnętrzne), np. .konieczność regulowania kosztów ochrony środowiska • 3.niechęć gospodarki prywatnej do inwestycji służących wszystkim • 4.istnienie dóbr publicznych i konieczność ich finansowania • 5.argument ochrony przed „złym wyborem” na rynku (opodatkowanie używek, zabezpieczenie na starość)
Funkcja alokacyjna-uzasadnienie • Kapitał prywatny nie sfinansuje niektórych potrzeb –bo mu się nie opłaca • Rząd może mieć perspektywę strategiczną –dłuższą niż rachunek prywatnego przedsiębiorcy • Presja elektoratu (grup nacisku) • ambicje polityków
FUNKCJA STABILIZACYJNA -stabilizacja koniunktury- „wygładzanie” cyklu koniunkturalnego a/ w czasie boomu tworzenie nadwyżki budżetowej oraz progresja podatkowa (hamuje konsumpcję i inwestycje) b/ w czasie depresji i kryzysu ożywianie koniunktury przez wydatki publiczne oraz zmniejszanie progresji ,co stymuluje konsumpcję i inwestycje. Stabilizacyjnie mogą działać zasiłki dla bezrobotnych: zwiększane w depresji i zmniejszane w czasie boomu Stabilizacyjna funkcja finansów publicznych może przejawiać się zarówno odnośnie dochodów jak i wydatków. skłonność do oszczędzania ≠ skłonność do inwestowania -stosunek dochodów do wydatków (saldo budżetu) wymaga stabilizacji