Dr. Metin TEKTAŞ Hatay İl Sağlık Müdürlüğü 14. Pratisyen Hekimlik Kongresi 30.Ekim.2009

1. HATAY ’DA 2007 YILINDA AKUT HEPATİT B BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ Dr. Metin TEKTAŞ Hatay İl Sağlık Müdürlüğü14. Pratisyen Hekimlik Kongresi30.Ekim.2009

2. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Amaç • Bu çalışmada, Akut Hepatit B kesin olgu bildirimlerinin laboratuar tanısının konduğu andan itibaren, Sağlık Bakanlığına bildirilinceye kadar izlediği basamaklardaki sorunlar saptanıp bunların nasıl çözülebileceği konusunda öneriler getirilmiştir.

3. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Gerekçe • Sadece Akut Hepatit B’nin değil, HBsAg pozitifliğinin ve kronik vakaların da bildirildiği, • Sağlık Kurumlarında saptanan Akut Hepatit B olgularının tümünün Form 014 ile bildirilmediği, • Sağlık Ocaklarına gönderilen Form 014’lerin tamamının 017/A ile bildirilmediği , • Sağlık Ocaklarına Form 014’le bildirilen Hepatit B olgularının filyasyon çalışmalarının yapılmadığı gözlenmektedir.

4. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Gerekçe • Hastanelerden bildirilen Hepatit B olgu sayıları ve Sağlık Bakanlığına bildirilen olgu sayıları arasında anlamlı bir fark gözlenmiştir. • 2004 yılında geliştirilen Surveyans sisteminin sahadaki uygulaması konusunda niteliksel ve niceliksel bir değerlendirmenin var olmaması bu çalışmanın gerekçelerini oluşturmaktadır.

5. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Yöntem • Araştırma tipi:Kesitsel • Araştırma grubu:Sağlık Müdürlüğü kayıtlarına göre 2007 yılında form 014 ile ihbarı yapılan ve araştırma sırasında yeni tespit edilen tüm Hepatit B olguları incelenmiştir. • Katma ölçütü:Kamu ve özel hastanelerinde tespit edilen Hepatit B olguları • Dışlama ölçütleri:Hastane dışındaki bildirimler ve il dışı bildirimleri çalışmada dışlanmıştır.

6. Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Özel Hekim Özel sağlık kurumları SB Devlet hastaneleri SB Eğitim hastaneleri Üniversite hastaneleri Belediye hastaneleri Günlük Form 014 Form 016’ya kayıt Sağlık ocakları Form 014 İl Sağlık Müdürlüğü Filyasyon çalışmaları Aylık Form 017 A Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı ve Salgın hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı Sıtma Savaş Daire Başkanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Aylık İl Sağlık Müdürlüğü Form 017 A

7. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tanı • Akut Hepatit B ‘nin Klinik Tanımlaması; Bir kişide ani başlayan sarılık, koyu renkli idrar, iştahsızlık, halsizlik, bulantı, sağ üst kadran hassasiyeti, idrarda bilüribin artışı ve serum ALT düzeyinin yükselmesiyle karakterize hastalık. Vaka Sınıflandırılması Olası Vaka KFT’de değişikliklerle birlikte ve bu değişikliklerin başka nedenlerle açıklanamadığı durumlarda klinik ve geçiş uyumlu tüm vakalar “olası akut viral hepatit” olarak bildirilir. Kesin Vaka Klinik tanımlama ile uyumlu, anti-HBcIgMve/veyaHBsAg pozitif bulunan vaka olarak tanımlanmaktadır. (Rehber:Sayfa 77)

8. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tanı Hepatit B tanısı için laboratuvar kriterleri; Bildirim sisteminde Hepatit B’nin bildirime esas tanısı için geçerli minimum teknik ELISA’dır. Buna göre; farklı hepatit virus enfeksiyonlarının saptanmasında geçerli minimum parametre; Anti-HBcIgM ELISA pozitifliği (10) (Rehber:Sayfa 220)

9. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Hepatit B Enfeksiyonunun Serolojik Belirleyicileri

10. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Bulgular • Araştırmamızda 139 olgu incelenmiştir.

11. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Olguların cinsiyet dağılımı (%),Hatay,2007

12. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Olguların yaş dağılımı (%), Hatay,2007

13. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Bildirilen Hepatit B olgularının yapılan serolojik testler ve sonuçları, 2007

14. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Sağlık Müdürlüğüne Yapılan Hepatit B Bildirimlerinin Durumu, Hatay,2007 Doğru Bildirim: Hastanelerden Anti-HBc-IgM pozitif olup form 014’le Sağlık Müdürlüğüne bildirilmiş olgulardır

15. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Hepatit B bildirimlerinde Sağlık Ocaklarındaki uygulamaların durumu,(%), Hatay, 2007. *139 bildirim üzerinden yüzdeler hesaplanmıştır.

16. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma • Ülkemizde şu anda kullanılmakta olan bildirim ve sürveyans sistemi DSÖ ve CDC’nin önerdiği kriterleri içermektedir.

17. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma • Avustralya’da Hepatit B bildiriminde akut ve kronik olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular da bildirilmektedir (13).

18. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma Çalışmamızda ; • %88,5 oranında HBs-Ag pozitif tespit edilmesine rağmen Anti-HBc IgM pozitifliği sadece %10,8 olarak tespit edilmiştir.

19. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma • Çalışmamızda saptanan HBs Ag (+)’liğinin hatalı olarak bildirilmesinin de toplum sağlığı yönünden olumlu faydaları olmuş, risk grubundaki kişilere Hepatit B aşısı ve Hepatit B İmmunglobulin uygulanmış ve hastalıktan korunmuşlardır. • Ancak var olan rehberler ve uygulamalar birbirine uygun olmalıdır

20. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma • Mevcut rehberde Hepatit B kesin tanısı ile ilgili iki ayrı bölümde farklı ifadeler yer almaktadır. • Hastaneler bildirim yaparken Rehbere uygun davranmamaktadır. • Sağlık Müdürlüklerinin de surveyansa yeterli zaman ayıramadıkları ve yeterli teknik kapasitede personeli barındıramadıkları, yeterli denetim yapamadıkları görülmektedir. • Sağlık Ocaklarındaki uygulamalarda da eksiklikler mevcuttur.

21. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Sonuç olarak; • Hastanede, • Sağlık Müdürlüğünde, • Sağlık Ocağında mevcut surveyans sisteminin işleyişinde ciddi sorunlar mevcuttur.

22. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Öneriler • Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi gözden geçirilmeli, çelişkili ifadeler düzeltilmeli, daha anlaşılır, kullanımı kolay, kolay taşınabilecek bir başvuru kitabı haline getirilmelidir. • Hastanelerde Bildirim ünitesi daha fonksiyonel olmalı, kurum içi denetimler yapmalı ve hizmet içi eğitimlere önem vermelidir.

23. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Öneriler • Hepatit B bildirimi yeniden düzenlenmeli, akut olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular ve kronik olgular da gerekli alt yapı hazırlanarak bildirilmelidir. • Sağlık Müdürlüklerinde Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi güçlendirilmeli ya da yeniden yapılandırılmalıdır. Olasıysa Sağlık Bakanlığı’nda olduğu gibi GBP Şubesi ve Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi olarak iki şubeye ayrılmalıdır.

24. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Kaynaklar • Hepatitis B. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases The Pink Book 8th ed. 8th ed. CDC; 2004. p. 191-212.(http://www.sanofipasteur.com.tr/sanofi-) • (Lavanchy D. J of Viral Hepatitis, 2004; 11: 97 107 Hou J, Int J Med Sci.2005; 2(1): 50-7) • Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2006 (http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/2006/sekil50.htm) • Hepatitis B immunization. Introducing hepatitis B into national immunization services. (Fact sheet.) Geneva, 2001 (unpublished document WHO/V&B/01.28; available from Vaccines and Biologicals, World Health Organization, 1211 Geneva 27, Switzerland and on the Internet at www.who.int/vaccines-documents/DocsPDF01/www598.pdf). • WHO,hepatitis B, fact sheet, accédé en mars 2004 http://www.who.int/vaccines/en/hepatitisb.shtml • Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi 2008/14 • T.C. Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi–2004 (sayfa:77) (www.saglik.gov.tr) • Temel Sağlık İstatistikleri Modülü (TSİM) ‘nden Hatay İl Sağlık Müdürlüğü verileri kullanılmıştır. Sağlık Müdürlüklerinin aylık çalışmaları girdiği veritabanıdır. • http://www.bilim.gen.tr/public/page.aspx?id=75 (06.01.2009) • T.C. Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi–2004 (sayfa:220) (www.saglik.gov.tr) • WHO,Departmant of Communicable Diseases Surveillance and Response. HepatitisB. (http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisB_whocdscsrlyo2002_2.pdf. 18.12.2008) • CDC, (Wasley A., Miller T.,Finelli L, Surveillance for Acute Viral Hepatitis-United States,2005, Division of Viral Hepatitis, National Center for HIV/AIDS, Viral Hepatitis, STD, and TB Prevention (proposed), 1600 Clifton Rd., N.E., MS G-37, Atlanta, GA 30333. Telephone: 404-718-8500; Fax: 404-718-8585; E-mail: acw5@cdc.gov,March 16, 2007 /56(SS03);1-24,) • (Dore G, Wallace J, Locarnini S, Desmond P, Gane E. Crawford D. Hepatitis B in Australia: Responding to a Diverse Epidemic. http://www.ashm.org.au/uploads/Hep-B-in-Australia.pdf. 18.12.2008) • (Wasley A, Miller JT, Finelli L.Surveillance for Acute Viral Hepatitis - United States, 2005. MMWR 2007; 56(SS03):1–24.

25. TEŞEKKÜR EDERİM Dr. Metin TEKTAŞ Hatay Sağlık Müdürlüğü drtektas@hotmail.com