Azido uriko eta porfirina-metabolismoaren asaldurak

1. Azido uriko eta porfirina-metabolismoaren asaldurak

2. Azido uriko-metabolismoaren asaldurak Fisiopatologia • Baseak (purinikoak + pirimidinikoak) • Baseak + azukre = nukleosidoak • Nukleosidoak + fosfato = nukleotidoak • Base PURINIKOEN (adenina, guanina eta hipoxantina) KATABOLISMOA (jatorria: janariatik + gure zeluletatik) az. urikoa

3. Azido uriko-metabolismoaren asaldurak Nukleotidoen sintesia • Nukleotidoen sintesi “de novo” • fosforribosilpirofosfato-sintetasa (1) • fosforribosilpirofosfato-amidotransferasa (2) • Baseen berrerabiltzea • nukleotidoak degradatuz  baseak  baseak berrerabiliz  nukleotidoak • hipoxantina-guanina-fosforribosiltransferasa edo adenina-fosforribosiltransferasa (3) • Nukleotido-sintesiaren kontrola  • Nukleotidoak  feedback (-) fosforribosilpirofosfato-amidotransferasa (2garren entzima)

4. Azido uriko-metabolismoaren asaldurak Azido urikoaren sintesia • Base puriniko xantinooxidasa (4)azido urikoa • Ezabatzea • gernuan (60-70%) • gorozkietan (30-40%) • Giltzurrun-tubuluetan • zurgapena (TEP): 90% • jariapena (TED): 30-60% • berzurgapena (TED)

5. Hiperurizemiak Sarrera • azido uriko biltegi orokorra (plasma + ehunetan) >> • hiperurizemia (> 7mg/dl) • hiperurizemia kasuak gehienetan ASINTOMATIKOAK dira • hiperurizemia sintomatikoa urato monosodiko kristalak hezueria

6. Hiperurizemiak Etiopatogenia • Mekanismo bi • Sintesi gehitzea (Hiperurizemia metabolikoa) • Gernu-ezabatze akastuna (Giltzurrun-hiperurizemia)

7. Hiperurizemiak Sintesi gehitzea (Hiperurizemia metabolikoa) • purina ugaridun-dieta • abere-jatorrikoa • lisi zelularra >> • hezur-muinaren tumoreetan • ATP-kontsumoaren gehitzea • ariketa fisikoetan • Hiperurizemia primarioa (heredagarria) • Hipoxantina-guanina-fosforribosiltransferasa (3) <<  FRPF-amido transferasa (2) >> • Fosforribosilpirofosfato(FRPF)-sintetasa (1) >>

8. Hiperurizemiak Gernu-ezabatze akastuna (Giltzurrun-hiperurizemia) • giltzurrun-gutxiegitasunean (iragazpena <<) • jariapen asaldura (lehiaketa) • azido laktiko, gorputz zetoniko, berun-toxikapen • hiperurizemia primarioa • jariapena << • [Urizemia bai, urikuria ez]

9. Hiperurizemiak Lokomozio-aparatuan • uratoa artikulazioetan hauspeatu hezueri atake akutuahezueri kronikoa • min oso handia, artikulazioa handituta, gorri, bero, mugitu ezin • gizonezkoak: pubertaroan hasi daiteke • emakumezkoak: menopausiarekin batera • urruneko artikulazioetan • azidosi metaboliko lokala, gabean, neguan...

10. Hiperurizemiak Lokomozio-aparatuan • ARTRITIS gotoso akutua • generalki, monoartikularra • hasieran: behatz lodian (MTF) podagra (vs. kiragra) • geroago: orkatilan, belaunean, ukondoan, aldakan, sorbaldan… • Tofo gotosoak • kartilagoan (belarri), tendoian, poltsa sinobialean, larruazalan • Hezueri-atakea errepikatu • atakea leku bardinean edo ez • batzutan, atake poliartikularra...

11. Hiperurizemiak Giltzurrunean • tubuluetan pilatu giltzurrun-gutxiegitasun akutua • giltzurrun-parenkiman nefropatia interstiziala • gernu-bideetan urato kaltzikoak  kristal  litiasia koliko nefritikoa

12. Hiperurizemiak Lesch-Nyhan sindromea • Hipoxantina-guanina-fosforribosiltransferasa (3)-entzimaren erabateko eskasia • hezueri atakeak + tofoak  pubertarotik hasita • automozketarako (entzimaren eskasia nerbio-sisteman)

13. Hiperurizemiak Diagnostikoa • Klinika: sintomak eta zeinuak • Analitika • hezueri atakean, generalki, hiperurizemia baina batzutan, normo eta hipourizemia • Gernu-sedimentuan • urato kaltziko kristalak • RX • atake akutuan: normala • kronikoan: estugune interartikularra, hezur-lesioak... • Artikulazio-ziztada • ARTRITIS: likido sinobiala exudatua (PMN + kristalak)

14. Hiperurizemiak Tratamendua • farmako urikosurikoak • gernuaren ph-a alkalino bilakatu • azido uriko sintesi-inhibitzaileak • alopurinol

15. Porfirinen metabolismoaren asaldurak Fisiopatologia • Porfirinak eraztun tetrapirroliko (lau pirrolak = porfina) dute hem-taldea  Hb, mioglobina, zitokromoak • Sintesia: batez ere gibelan eta hezur-muinean • uroporfirina (gernu), protoporfirina (behazun), koproporfirina (biak) • 8 entzimak: hem-kopurua  feedback azido aminolebuliniko-ALA sintetasa (1.entzima)

16. Porfiriak Etiopatogenia • entzima falta partziala (sortzetikoa)  produktu-pilaketa, pausuaren aurrekoak • KLASE bi (teorikoa) • porfiria hepatikoak • porfiria eritropoietikoak (hezur-muinean)

18. Porfiriak Ezaugarri klinikoak • Akats entzimatikoaren arabera: A) BLOKEO (OZTOPO) ALTUA (goiztiarra) • nukleo pirrolikoa (uroporfirinogenoa) aurretik ALA + PBG (porfirinen aitzindariak)  Sintoma neurologikoak B) BLOKEO (OZTOPO) BAXUA (berantiarra) • Uroporfirinogeno eta hondorengoak  PORFIRINAK fotosentsibilitatea, anemia, eritrodonzia, behazun- kalkuluak, gernu gorrixka…

19. Oztopo goitiarra Porfiria akutua intermitentea -Sabel mina -N.S. autonomoan: HTA, takikardia, heste-paresia… -Parestesias… -Asaldura psikikoak

20. Oztopo berantiarra Protoporfiria eritropoietikoa Larruazal-porfiria tarda

21. Porfiriak Sintoma neurologikoak • bakarrik porfiria hepatikoetan • ALA eta porfobilinogeno (PBG) pilaketa • Zentrala: psikosia, nahasketa mentala, koreoatetosia... • Periferikoa: paresia eta parestesiak • Begetatiboa: sabel-mina, ileoa (hesteen zabalkuntza)... • beti krisialdi akutu bezala • lagungarriak: antiepileptikoak, toxikoak, (P-450 erabiltzen dutenak)

22. Porfiriak Fotosentsibilitatea • Eraztun tetrapirrolikoak  agiriko larruazalean  lesio eritematoso + babak  hiperpigmentazioa + hipertrikosia (babesa)

23. Porfiriak Beste ezaugarri batzuk • Anemia hemolitikoa (porfirina ++) • Eritrodonzia • Behazun-kalkuluak (protoporfirina)

24. Porfiriak Forma klinikoak • Larruazal-porfiria tarda (berantiarra) (SARRIENA) • Gaixoek >30 urte • Uroporfirinogeno-deskarboxilasa eskasia + alkohola • fotosentsibilitate + esteatosi hepatikoa • Gunter gaixotasuna • Haurtzaroan • Facies berezia: hiper/pigmentazio, trikosi, sudur aldakuntza.. • Porfirinuria • Gaixotasun hartuak (berun-toxikapenetan) • Asintomatikoa edo anemia • porfobilinogeno-sintetasa, koproporfirinogeno-oxidasa, ferrokelatasa <