240 likes | 426 Views
Lipido-metabolismoaren patologia. Lipido-metabolismoaren patologia. Sarrera Hiperlipemiak-Hiperlipoproteinemiak Hipolipemiak-Hipolipoproteinemiak Ezohizko gantz-pilaketak. Lipido-metabolismoaren patologia. Sarrera
E N D
Lipido-metabolismoaren patologia • Sarrera • Hiperlipemiak-Hiperlipoproteinemiak • Hipolipemiak-Hipolipoproteinemiak • Ezohizko gantz-pilaketak
Lipido-metabolismoaren patologia Sarrera • Lipidoak karbono eta hidrogenoz osaturiko molekulak dira. Batzutan nitrogenoa, fosforoa eta sufrea dute • Ez dira uran disolbatzen • Triglizeridoak, gantz-azidoak, kolesterola, fosfolipidoak eta esfingolipidoak lipidoen barruan sartzen ditugu • Lipoproteinak lipido eta proteinez osatuta daude. Heuren funtzioa lipidoen garraioa da Lipidoen funtzioak • Energia-iturri • Egitura eta substantzien osagarriak: • Zelula-mintzaren osagaiak • Behazun-azidoaren osagaiak • Hormona batzuen osagaiak
Lipido-metabolismoaren patologia Sarrera • Lipidoak • Lipoproteinak
Lipidoak • Gantz azidoak: • Gantz azido aseak: Lotura bakarrezko kate hidrokarbonatuaz osatuta daude. CH3 – (CH2)n – COOH • Gantz azido ez aseak: Lotura bikote edo hirukotezko kate hidrokarbonatuaz osatuta daude. CH3 – (CH2)n – CH = CH – (CH2)n – COOH • Gantz azido ez aseak likidoak dira giro tenperaturan eta aseak solidoak. • Energi iturria dira • Jatorri bi dituzte: • Ehun adiposoaren lipolisiagatik. Lipasa entzima beharrezkoa (katekolaminak aktibatu eta intsulinak inhibitu). TG→GA odolera • Odoleko TG-tik. Lipoproteinlipasa entzima beharrezkoa (ehun guztien kapilarretan), Intsulinak aktibatu eta apoCII inhibitu • Triglizeridoak (3 GA + Glizerol) • Exogenoak (dieta) • Endogenoak (gibelan sintetisatuak odoleko gantz-azido edo karbohidratoak erabiliaz) • Gantz-azidoak ehun adiposoraino eramaten dituzte eta han energia erreserba izango dira
Lipidoak II • Kolesterola: • Esterol bat da • Exogenoa: Dietan • Endogenoa (zelula guztietan; batez ere, gibelan eta hestean sintetisatu) • Odolean HDL eta LDL-rekin batera garraiatzen da eta gibelean ezabatu egiten da • Hormona sexualak, D bitamina, kortisol eta behazunaren aurrendaria eta mintz plamatikoen osagarria da
Lipoproteinak • Lipidoz eta proteinaz (apoproteinak) osaturiko konplexuak • Kolesterola, TG eta bitamina liposolugarriak (A,D E, K) garraiatzeko beharrezkoak dira • Geruza bi dituzten makromolekulak dira • zentrala: lipido ez-polarrak (TG + KOL-esterifikatua) • azalekoa: lipido polar (esterifikatugabeko-KOL + fosfolipidoak) + Apoproteinak A-F • Apoproteinak lipoproteinak osatuz gain, entzima kofaktoreak dira, lipoproteinak heuren artean bereizten dituzte eta zelulen errezeptoreak lipoproteinak bereiztea errazten dute
Lipoproteinak • Lipoproteinen sailkapena • Tamainaren arabera • Dentsitate eta mugimendu elektroforetikoaren arabera • Osagaien arabera
Lipoproteinen sailkapena Tamaina • Tamaina handikoak (lipido gehiago) KM + VLDL (ezin dute baso-pareta zeharkatu) • Erdiko tamainakoak LDL (zailtasunez zeharkatu) • Tamaina txikikoak HDL (erraz zeharkatu)
Lipoproteinen sailkapena • Dentsitate + mugimendu elektroforetikoa Lipido ↑, dentsitate eta mugimendu ↓ • Dentsitate txikikoak • KM (ez mugitu) + VLDL (pre-beta LP) • Dentsitate erdikoak • LDL (beta-lipoproteinak) • Dentsitate handikoak • HDL (alfa-lipoproteinak)
Densidad Tamaño Quilomicrones Remanentes de quilomicrones VLDL IDL LDL HDL Lp(a) Origen Pre- lenta Pre- Pre- lenta Pre- ApoB-48 ApoB-48 ApoB-100 ApoB-100 ApoB-100 ApoA-1 ApoB-100
Lipoproteinen sailkapena • Osagaiak • Kilomikroiak • VLDL • LDL • HDL
Lipoproteinen sailkapena • Osagaiak (gehiengoa TG) • Kilomikroiak • Enterozitoek sintetisatu • TG exogenoak (+ KOL gutxi) garraiatu • Apoproteina A1, A4 eta B48-rekin elkartu eta odolera • Odolan: HDLetik datozen apo C + E-rekin elkartu • KM-en TG-en degradazioa kapilar-Lipoprotein lipasa (apoCII kofaktorearen beharra) GA ehun adiposora + “hondarrak” gibelera • VLDL • Gibelak sintetisatu TG endogenoak garraiatu • Apoproteina B100-rekin elkartu eta odolera • Odolan: HDL-etik datozen apoC + E-rekin elkartu • VLDL-ren TG-en degradazioa kapilar-LPlipasa GA ehun adiposora + IDL (KOL) gibelera (LDL eratuz)
Lipoproteinen sailkapena • Osagaiak (gehiengoa KOL) • LDL • Plasma-kolesterol guztiaren 70%, LDL bezala. Apo B100 • Gibelak sintetisatu IDL-tik-→zeluletara eraman eta mintzak eta hormona esteroideoak sortzeko • Degradazioa: • Zelulak apoB100+E-errezeptorak dituzte LDL zelulara batu eta KOL zelulan barneratu • Makrofagoek LDL hartu (zelula bitsdunak ateroma plakan) • HDL • Gibelan eta hesteetan sintetisatu • KOL-garraio zentripetoa (KOL-EZABATU) ehunetako zeluletatik gibelera • LKAT (lezitin-kolesterol-azil-transferasa) HDL-ren kolesterola esterifikatzen du eta Apo A-I behar du kofaktore bezala • HDL >> : ariketa fisikoan eta estrogenoen eragina • [Lipoproteina a] LDL lipoproteinen deribatu bat • apoB100ari lotutako apoA anomaloa du oso aterogenikoa
Tg de cadena larga 90% Tg de cadena media Colesterol, …. Vitaminas liposolubles 10% LP Lipasa pancreática ACAT Acil-coA-colesterol aciltransferasa AGL AGL LH