DANE INFORMACYJNE

DANE INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Zespół Szkół Zawodowych im. Powstańców Wielkopolskich w Gostyniu • ID grupy: 97/81_p_g1 • Opiekun: Anna Bugzel • Kompetencja: Przedsiębiorczość • Temat projektowy: • Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej • Semestr/rok szkolny: • Semestr III/rok szkolny 2010/2011

DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 Elektryk w Nowej Soli im. Włodzimierza Krukowskiego ID grupy: 97/56_p_g1 Opiekun: Joanna Kleemann Kompetencja: Przedsiębiorczość Temat projektowy: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej Semestr/rok szkolny: Semestr III/rok szkolny 2010/2011

Wprowadzenie Celem niniejszej prezentacji jest przedstawienie analizy funkcjonowania przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej. Prezentacja składa się z czterech rozdziałów zawierających informacje na temat: istoty i rodzajów przedsiębiorstw, celów działalności przedsiębiorstwa, procesu produkcyjnego oraz kierunków rozwoju przedsiębiorstw.

Istota i rodzaje przedsiębiorstw Cel działalności przedsiębiorstwa Proces produkcji Kierunki rozwoju przedsiębiorstw

I. Istota i rodzaje przedsiębiorstwDEFINICJA PRZEDSIĘBIORSTWA Przedsiębiorstwo (lub inaczej jednostka gospodarcza) – wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka, prowadząca działalność gospodarczą. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku lub zaspokajanie potrzeb konsumentów. W jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze, nazywane zakładami. Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może również, lecz nie musi, posiadać osobowość prawną. Źródło: www.lgrant.com

CELPRZEDSIĘBIORSTWA Cele są formułowane na podstawie misji przedsiębiorstwa, a także napodstawie analizy zewnętrznych i wewnętrznych warunków działania. Misja– jest to szeroko propagowana koncepcja działania przedsiębiorstwa. Strategia – to sposób działania przy osiąganiu wytyczonego celu. II. Cel działalności przedsiębiorstwa Źródło: Opracowanie własne

NAJCZĘŚCIEJ WYZNACZANE CELE TO: zysk; wzrost produkcji i sprzedaży; wzrost udziału w rynku; zmniejszenie ryzyka działania; optymalizacja źródeł zakupu; zmniejszenie kosztów; innowacyjność w zakresie technologii produkcji oraz metod sprzedaży kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy, czyli wzrostu zaufania klientów i innych podmiotów do firmy i jej znaku firmowego

RODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW Przedsiębiorstwa produkcyjne: przedsiębiorstwa wydobywcze przedsiębiorstwa przetwórcze przedsiębiorstwa obróbkowe przedsiębiorstwa montażowe Źródło: www.lgrant.com/

Przedsiębiorstwa świadczące usługi: przedsiębiorstwa handlowe przedsiębiorstwa komunikacyjne i transportowe przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe przedsiębiorstwa finansowe przedsiębiorstwa o charakterze społecznym inne przedsiębiorstwa usługowe Źródło: www.lgrant.com

Ze względu na liczbę pracowników przedsiębiorstwa dzielimy na: • mikroprzedsiębiorstwa – zatrudniające do 9 pracownikówprzedsiębiorstwa małe – zatrudniające od 10 do 49 pracownikówprzedsiębiorstwa średnie – zatrudniające od 50 do 249 pracowników przedsiębiorstwa duże – zatrudniające powyżej 250 pracowników Źródło: www.lgrant.com

Z punktu widzenia form własności można wyróżnić: przedsiębiorstwa państwowe przedsiębiorstwa prywatne (w tym przedsiębiorstwa będące własnością pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki) przedsiębiorstwa spółdzielcze przedsiębiorstwa komunalne przedsiębiorstwa będące własnością pracowników Źródłowww.lgrant.com

FORMY PRAWNO-ORGANIZACYJNE PRZEDSIĘBIORSTW: Przedsiębiorstwa jednoosobowe Spółki Spółdzielnie Przedsiębiorstwa państwowe

Spółki Cywilne Handlowe Osobowe Partnerska Jawna Komandytowa Komandytowo-akcyjna Kapitałowe z ograniczoną odpowiedzialnością akcyjna Źródło: opracowanie własne

Spółka cywilna Spółka osobowa tworzona na podstawie prawa cywilnego. Nie jest ona przedsiębiorcą tylko wspólnicy są przedsiębiorcami. Zakładana jest przez nich aby osiągnąć jakiś cel gospodarczy opisany w umowie. Każdy ze wspólników posiada odrębny wpis do ewidencji działalności, natomiast spółka ma swój numer regon oraz NIP. Nie posiada ona osobowości prawnej. Odrębnie wspólnicy są właścicielami całego majątku spółki. Źródło: www.ksiegowa.biz.pl

Spółka jawna Jest to osobowa spółka handlowa, posiadająca podmiotowość prawną, tworzona na podstawie kodeksu spółek handlowych, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę - we wszelkich czynnościach sądowych i pozasądowych spółki.Wspólnik ma także prawo żądać corocznego wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę. Źródło: www.ksiegowa.biz.pl

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka kapitałowa prawa handlowego. Posiada osobowość prawną. Może zostać założona przez 1 lub więcej udziałowców. Udziałowcy powołują Zarząd i od tej pory to on kieruje spółką i reprezentuje ją na zewnątrz. Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania całym swoim majątkiem dopiero jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić nie mniej niż 50.000 zł

Spółka komandytowa Spółka osobowa mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób nieograniczony co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).

Spółka komandytowo-akcyjna Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić nie mniej niż 50.000 zł Źródło: www.money.pl

Spółka partnerska Jest to spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego. Źródło:www.firma.onet.pl

Spółka akcyjna Spółka akcyjna posiada osobowość prawną, zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową, spółka może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem, za zobowiązania nie ponoszą zaś odpowiedzialności wspólnicy spółki, ponadto spółka działa przez swoje organy.W spółce akcyjnej występują obligatoryjnie wszystkie organy znane polskiemu systemowi spółek, tj. walne zgromadzenie akcjonariuszy, rada nadzorcza oraz zarząd. Nie jest możliwe ukształtowanie spółki bez któregokolwiek z tych organów. Źródło: www.biznes-firma.pl

Proces produkcji PROCES PRODUKCYJNY TO CAŁOKSZTAŁT ZJAWISK I CELOWO PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ, KTÓRE SPRAWIAJĄ, ŻE W PRZEDMIOCIE PRACY PODDANYM ICH ODDZIAŁYWANIU STOPNIOWO ZACHODZĄ POŻĄDANE ZMIANY. KUMULUJĄC SIĘ, POWODUJĄ ONE SUKCESYWNE NABIERANIE PRZEZ PRZEDMIOT CECH PRZYBLIŻAJĄCYCH GO I UPODABNIAJĄCYCH DO ZAMIERZONEGO WYROBU.KONIEC PROCESU PRODUKCYJNEGO WYSTĘPUJĘ, KIEDY WSZYSTKIE KONIECZNE ELEMENTY ZOSTAŁY OSIĄGNIĘTE. III. Proces produkcji

Produkcja To ogół działań zmierzających do dostarczenia dóbr i usług na rynek, czyli do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa. Działania te rozumie się bardzo szeroko, od wydobycia (pozyskania) niezbędnych materiałów, aż po sprzedaż dobra finalnego. Zgodnie z podstawową teorią ekonomii produkcją nazywać będziemy przekształcenie czynników produkcji, tj. ziemi, pracy i kapitału w dobra i usługi. Ilość zastosowanych czynników wytwórczych to nakłady, a rezultat procesu to wynik produkcji.

Proces produkcji Całokształt działań związanych z przekształceniem surowców i materiałów w produkty gotowe (z przeznaczeniem dla zewnętrznego odbiorcy). Efektem ekonomicznym procesu produkcyjnego jest wartość dodana. W skład procesu produkcyjnego wchodzą:- proces badań i rozwoju,- proces wytwórczy (podstawowy, pomocniczy oraz obsługowy)- proces dystrybucji i obsługi klienta. Elementy procesu produkcyjnego: proces technologiczny (proces podstawowy) procesy pomocnicze kontrola jakości magazynowanie transport wewnętrzny

Proces produkcji Proces produkcji dzielimy na: operacje technologiczne- następuje tutaj zmiana właściwości fizycznych, chemicznych biologicznych oraz psychicznych, skutkiem tych działań jest nowy kształt przedmiotu, lepsze właściwości oraz nowe umiejętności, operacje kontrolne- sprawdzenie poprawności wykonywanych operacji technologicznych w porównaniu z przyjętymi wzorcami, normami, operacje kontrolne przeprowadzane są po to by uniknąć strat, braków i odstępstw od norm, operacje transportowe- pojawiają się w momencie, gdy przedmiot przemieszczany jest z jednego miejsca na drugie, operacje magazynowania i składowania- przedmiot jest w stanie "bezczynności", oczekuje na dalsze operacje lub jest przekazywany klientowi, operacje wspierające- czynności dodatkowe np. zakonserwowanie przedmiotu, segregowanie, pakowanie.

Proces produkcji W warunkach gospodarki zorientowanej na rynek proces produkcji staje się odpowiedzialny za: marketing prognozowanie i planowanie zaopatrzenie sterowanie procesami przekształcania surowców w produkt gotowy dystrybucję serwis

Proces produkcji Cechy procesu produkcyjnego: Celowość Dynamika Ekonomiczność Warunkiem koniecznym istnienia procesu produkcyjnego jest przepływ ludzi, materiałów, informacji i czynników energetycznych.

Czynniki produkcji Podstawowe czynniki produkcji: praca – wysiłek ludzki jaki jest wkładany w wytwarzanie dóbr lub usług kapitał - dobra wytworzone uprzednio takie jak zasoby pieniężne, maszyny, budynki, infrastruktura czy też wiedza i doświadczenie ziemia – dobra pochodzenia naturalnego będące w posiadaniu ludzi, na przykład grunty, surowce mineralne, dobra pochodzenia naturalnego

Podział procesu produkcji Podział w zależności od sposobu, w jaki wiążą się one z wytworzeniem produktu podstawowego dla danego przedsiębiorstwa. Wyróżniamy: procesy produkcji podstawowej - bezpośrednie wykonanie produktu, do którego wyprodukowania powołano przedsiębiorstwo, oraz jego sprzedaż jest głównym źródłem przychodów procesy produkcji pomocniczej - wyrób końcowy jest wykorzystywany wewnątrz firmy, nie jest on sprzedawany w celu osiągnięcia zysków jak ma to miejsce w produkcji podstawowej. procesy obsługi - niezbędne są dla zaspokajania indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa procesy utylizacyjne - służą do przywrócenia stanu przydatności przedmiotów

Formy organizacji produkcji Stacjonarna i niestacjonarna Stacjonarna - jest to taka organizacja pracy, przy której należy alokować środki pracy oraz pracowników wokół położonego przedmiotu lub kiedy przemieszczenie tego przedmiotu jest małe, występują tu zadania na niskim oraz wysokim poziomie technicznym. Potokowa i niepotokowa Niepotokowa - podział procesu na poszczególne operacje oraz wykonywanie każdej operacji na całej partii wyrobów. Cechy charakterystyczne to: długi okres oczekiwania na następną operacje, trudność organizacyjna, możliwość niesprawnego przepływu prac, powolny przyrost wartości dodanej. Cele form niepotokowych: skoncentrować kwalifikacje, osiągnąć wysokie wykorzystanie maszyn i urządzeń. Potokowa - zadania wykonywane w sposób ciągły, progresywny bez przerw związanych z okresami oczekiwania bezczynności, czas poszczególnych operacji powinien mieć jednakową długość. Cele produkcji potokowej: ulepszony przepływ materiału i przebieg prac, niższe kwalifikacje ludzi, szybszy przyrost wartości dodanej i szybsze tempo realizacji prac.

Struktura procesu produkcji Dwa układy strukturalne: struktura funkcjonalna - przepływ produktów odbywa się po różnych drogach, dzięki temu otrzymuje się wysoką elastyczność związana z szerokością asortymentu produktu, ponadto uzyskuje się dobre wykorzystanie wyposażenia produkcyjnego, głównymi wadami tej struktury jest trudność w planowaniu i sterowaniu oraz wolne tempo realizacji prac. struktura przedmiotowa - przepływ przedmiotów z góry zdeterminowany, nowy produkt nie jest poddawany innym czynnością niż te, które występują w procesach, zaletami jest szybki przepływ przedmiotu, niewielki cykl produkcyjny, łatwa kontrola, mały zakres wewnętrznego transportu minimalne zapasy.

Klasyfikacje procesuprodukcyjnego Kryterium podstawowych form procesu: Procesy wydobywcze Procesy przetwórcze Procesy wytwórcze lub obróbczo-integracyjne Kryterium cech technologicznych Procesy technologiczne proste Procesy technologiczne złożone Kryterium stosowanych środków pracy Procesy ręczne Procesy maszynowe Procesy aparaturowe Kryterium czasów przebiegu procesów produkcyjnych Procesy przerywane Procesy nieprzerywane Procesy ciągłe Procesy nieciągłe Kryterium podziału pracy Procesy podstawowe Procesy pomocnicze Procesy uboczne

Systemy produkcyjne Technologia grupowa (GT) - polega na grupowaniu komórek lub stanowisk roboczych w celu przetwarzania rodzin podobnych wyrobów. Zaletą tego systemu jest skrócenie czasu w procesach przygotowawczo-zakończeniowych, wzbogacenie treści pracy oraz zwiększenie autonomii wewnątrz grup pracowników. Poprzez identyfikowanie podobnych cech produktów można łączyć zasoby do powstawania poszczególnych rodzin produktów w gniazda produkcyjne, które obejmują cały proces powstania produktu. Polega on na tym, iż maszyny i urządzenia grupuję się pod kątem określonych zadań, jednak są one od siebie niezależne i wykonują pracę w obrębie specjalizacji przedmiotowej. Wspólnie z gniazdami łączy się pracę grup autonomicznych- są to pracownicy, którzy funkcjonują według zasad samodzielności oraz niezależności. Zalety tego systemu to: skrócony cykl produkcyjny uproszczenie planowania i sterowania zmniejszenie poziomu zapasów zwiększenie efektywności maszyn i urządzeń

Systemy produkcyjne Elastyczny system produkcyjny (ESP) - zawiera pewną liczbę modułów składających się ze sterowanych komputerowo obrabiarek, zautomatyzowaną manipulację materiałami - wózki automatyczne, roboty i zautomatyzowany system magazynowy oraz centralny komputer sprawujący funkcje nadzorcze. Cechami charakterystycznymi są: zdolność do zarządzania różnorodnością wyrobów, następuje tutaj obniżenie cykli dostaw i poziomu zapasów projekty specjalne, mają na celu zaspokoić potrzeby rynku, zdolność do szybkich reakcji na zmiany wyrobu jak i popytu lepsza jakość wyrobu duże początkowe nakłady kapitałowe wysokie koszty eksploatacji sprzętu i oprogramowań

Funkcja produkcji Przez funkcję produkcji Y= F(K, L) rozumieć będziemy funkcję opisującą relację pomiędzy nakładami kapitału (K) i pracy (L) a wielkością wytworzonego produktu (Y). W postaci ogólnej, przy założeniu dwóch czynników produkcji L i K, funkcja produkcji wyraża się zapisem: X = f (K, L) L, K - wielkości zatrudnienia poszczególnych czynników produkcji; X - maksymalny efekt produkcyjny możliwy do osiągnięcia w określonym czasie przy wykorzystaniu określonej ilości i kombinacji czynników produkcji.

Możliwości produkcyjne Krzywa możliwości produkcyjnych - przedstawia w sposób graficzny maksymalną, możliwą produkcję jednego dobra, przy danej wielkości produkcji drugiego dobra. Krzywa pokazuje różne kombinacje ilości dóbr czy usług, które są możliwe do wytworzenia, gdy wszystkie dostępne zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane.

Krzywa możliwości produkcyjnych

Cykl produkcji Jest to okres przebiegu procesu produkcyjnego, czyli czas od rozpoczęcia tego procesu do jego zakończenia i przekazania gotowego wyrobu do dyspozycji odbiorcy. Składniki cyklu: Czas trwania operacji cyklu produkcyjnego (Cp) Czas przerw w realizacji operacji procesu produkcyjnego (Cr) Długość cyklu produkcyjnego (Cp+Cr)

Cykl produkcyjny Cykl produkcyjny – jest to czas potrzebny do wykonania określonego zadania produkcyjnego. Najczęściej mamy tutaj do czynienia z zadaniamiwykonania jakiegoś wyrobu lub wyrobów (serii, partii) – prostych lub złożonych. Cykl produkcyjny można przedstawić jeszcze jako okres między początkiem, a zakończeniem procesu produkcyjnego wyrobu, w którym materiał (lub surowiec) na dany wyrób przechodzi fazy przekształcania w gotowy wyrób. Sam okres cyklu produkcyjnego dzielimy na: okres roboczy okres przerw

Cykl produkcyjny – okres roboczy Okres roboczy, to: czas trwania operacji technologicznych (okres technologiczny) czas trwania procesów naturalnych czas trwania operacji kontrolnych czas trwania konserwacji czas trwania transportu okres roboczy występujący w procesie magazynowania

Cykl produkcyjny – okres przerwy Okres przerw, to: przerwy wynikające z organizacji procesu produkcyjnego (m.in.: czas oczekiwania w magazynach; w związku z obróbką partii; w oczekiwaniu na zwolnienie stanowiska roboczego) przerwy wynikające z organizacji dnia roboczego (m.in.: przerwy międzyzmianowe; planowanie przerw wewnątrz zmiany; wolne; zmiany w dni wolne od pracy; inne przerwy)

Schemat struktury cyklu produkcyjnego Okres cyklu produkcyjnego Okres roboczy Okres przerw Przerwy wynikające z organizacji procesu produkcyjnego: Przerwy wynikające z organizacji dnia roboczego: Operacje technologiczne Procesy naturalne W związku z obróbką partii Planowane przerwy wewnątrz zmiany Operacje kontrolne Przerwy międzyzmianowe Czas oczekiwania w magazynach Operacje transportu Okres roboczy występujący w procesie magazynowania Wolne zmiany i dni wolne od pracy W oczekiwaniu na zwolnienie stanowiska roboczego Inne przerwy

Typ organizacji produkcji System organizacji produkcji na stanowiskach roboczych obejmujący zespół stosowanych środków i metod produkcji wyrobów, określany przez stopień specjalizacji poszczególnych stanowisk. Wyróżnia się stanowiska robocze o: masowym typie organizacji produkcji – wykonywanie tylko jednej, ściśle określonej części i operacji seryjnym typie organizacji produkcji – okresowe wytwarzanie oznaczonej serii jednakowych wyrobów - wielkoseryjne (2 do 5-10 operacji) - średnioseryjne (5 do 25 operacji) - małoseryjne (25 do 50-100 operacji) jednostkowymtypie organizacji produkcji – niepowtarzające się lub powtarzające się nieregularnie wykonywanie nieograniczonej liczby operacji

Formy organizacji produkcji Jest to sposób powiązania poszczególnych stanowisk roboczych w zakresie wszystkich wyrobów na nich wytwarzanych. Określany jest przez dwa kryteria: stałość kierunków przebiegu (przepływu) przedmiotów pracy równomierność tego przepływu między stanowiskami pracy

Równomierność i rytmiczność produkcji Równomierność produkcji – wytwarzanie w równych jednostkach czasu jednakowych wielkości produkcji, co związane jest z równomiernym rozłożeniem w czasie nakładów materiałowych i pracy ludzkiej oraz równomiernym wykorzystaniem maszyn i urządzeń. Rytmiczność produkcji – wyższa forma równomierności, odnosi się do produkcji o wyższym stopniu powtarzalności organizowanej na sposób potokowy. Rytmiczność procesu produkcyjnego – systematyczne wykonywanie przez przedsiębiorstwo realnego planu wytwarzania wyrobów zgodnie z ustalonym asortymentem, jakością i terminem realizacji.

Zdolność produkcyjna Wydajność procesu produkcji jest to ilość produktu, jaką może wytworzyć przedsiębiorstwo w danym czasie. Przedsiębiorstwo może wykorzystać prognozy zapotrzebowania na określone dobro w celu ustalenia potrzebnej zdolności produkcyjnej, niemniej jednak ilość wytworzonych produktów w trakcie procesu produkcyjnego może znacznie odbiegać od zaplanowanej wysokości wytworzenia dóbr. Zależne jest to między innymi od zakłóceń tego procesu, poziomu jakości, efektywności wyposażenia oraz wielu innych czynników mających związek z procesem wytwórczym (D. Waters, 2001 s.270). Wynika z tego, że produktywność, jako wielkość produkcji w stosunku do ilości zużywanych zasobów jest zmienna. Jednym z podstawowych mierników wyników osiąganych przez przedsiębiorstwa jest zdolność produkcyjna (S. Lis, 1999, s. 31).

Zdolność produkcyjna Zdolność (moc) produkcyjna (wydajność) oznacza maksymalną ilość produktu, jaka może zostać wytworzona w określonym czasie”( Waters , 2001 s.271). Wszelkie przedsiębiorstwa podejmujące decyzje, które dotyczą zdolności produkcyjnej powinny mieć na uwadze aby zdolność produkcyjna pokrywała się z zapotrzebowaniem na dany towar bądź usługę, gdyż każde niedostosowanie podaży i popytu skutkuje niezadowoleniem konsumentów lub niewykorzystaniem zasobów. Jeżeli następuje przerost zapotrzebowania nad zdolnością produkcyjną przedsiębiorstwo nie zaspokaja popytu, co zaowocować może utratą potencjalnych klientów. Natomiast w przypadku przerostu zdolności produkcyjnej nad zapotrzebowaniem przedsiębiorstwo zaspokoi popyt jednak będzie posiadało zapas niewykorzystanych zasobów (D. Waters, 2001 s.271).

Rezerwa zdolności produkcyjnej Rezerwa zdolności produkcyjnej (Rz) to różnica między wielkością obliczonej zdolności produkcyjnej (Zp), a osiąganymi rozmiarami produkcji w przedsiębiorstwie (Pr). Rz = Zp – Pr [jedn.prod] Obecność rezerw jest niezbędne ze względu na ryzyko w procesach gospodarczych. Wielkość rezerw musi być celowa, podlegać optymalizacji zawierającej koszty utrzymania oraz zmieniający się popyt rynkowy. Znajomość rezerw zdolności produkcyjnej jest konieczna do określenia wzrostu produkcji (głównie bezinwestycyjnego), oraz do określenia poprawy efektywności procesów inwestycyjnych.

Koszty produkcji Koszty mogą stanowić narzędzie rachunku ekonomicznego, dotyczą analizy ex ante. Koszty rachunkowe (księgowe) nazywają się kosztami ex post. Koszty ex post i ex ante nazywa się rzeczywistymi kosztami ekonomicznymi

Koszty produkcji w krótkim okresie czasu Koszty stałe - są to koszty niezależne od wielkości produkcji, do kosztów stałych zaliczamy np. koszty użytkowania ziemi, wynajmu lokalu płace pracowników administracji i obsługi koszty zużywania się budynków i urządzeń koszty kredytów i niektóre podatki Koszty zmienne - są to koszty zależne od wielkości produkcji, zaliczamy do nich np. płace pracowników produkcyjnych koszty surowców, materiałów i półproduktów koszty energii, wody itp.

DANE INFORMACYJNE