Sorular

1. Sorular 1. Entamoeba histolyticanın enfektif formu hangisidir? • Trofozoit • 2 çekirdekli kist • 8 çekirdekli kist • Prekist • 4 çekirdekli kist 2. Entamoeba histolytica insanda öncelikle hangi organa yerleşir? • İnce bağırsak • Kalın Bağırsak • Böbrek • Deri • Solunum yolu

2. AMAÇ Amiplerin genel özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak İnsanda patojen olan özgür yaşayan amipleri öğrenmek HEDEFLER Amebiozisin epidemiyolojisini bilmek Amebiozisin etkenlerini ve morfolojilerini bilmek Amiplerin evrimini, konak, arakonak ve vektörlerini bilmek Özgür yaşayan amiplerin morfolojilerini,evrimlerini bilmek Özgür yaşayan amiplerin patojenitesini, kliniğini bilmek Tanı ve korunma prensiplerini bilmek

3. AMİPLER

4. İNSAN VÜCUDUNDA YERLEŞEN AMİPLER 1. Entamoeba gingivalis : Ağızda yerleşir, genelde apatojen. 2. Entamoeba histolytica : Kalın bağırsakta yaşar, buradan diğer organlara geçebilir, patojen 3. Entamoeba hartmanni : : Kalın bağırsakta yaşar, apatojen 4. Entamoeba coli : : Kalın bağırsakta yaşar, genelde apatojen. 5. Entamoeba polecki : : Domuzların ve maymunların kalın barsağında yaşar, insan için patojen olduğu bildirilmiştir. Yurdumuzda görülmemiştir. 6. Endolimax nana :: Kalın bağırsakta yaşar, apatojen 7. Iodamoeba bütschlii : : Kalın bağırsakta yaşar, apatojen 8. Naegleria fowleri : : Merkezi sinir sisteminde yerleşir, patojen ve ölümcüldür. 9. Acanthamoeba türleri : : Merkezi sinir sistemi, kornea, kemik ve deride yerleşir, patojen

7. ENTAMOEBA HISTOLYTICA Kanlı, mukuslu diyare ile seyreden, sessiz formlardan ağır diyareye kadar çeşitli klinik tablolara yol açan, Amobiyazis (amipli dizanteri) etkeni Karaciğer, AC, beyin gibi iç organlarda apse gelişimine neden olurlar

8. Tek hücreli • Kalın bağırsağa yerleşir, zaman zamanda dokuları istila eder • Evriminde trofozoit-prekist-kist-metakist-metakistik trofozoit dönemleri görülür

9. TROFOZOİT ŞEKLİ • - Aktif olarak hareket eden, beslenen, büyüyen ve çoğalan şekildir • - Yalancı ayaklarla (pseudopod) hareket eder • - Beklemiş dışkıda ve soğukta tipik hareketi kaybolur • - İçinde alyuvarlar olabilir • - Fagositoz ve pinositozla beslenir • Canlı trofozoitte çekirdek görülmez , boyanınca (demir hematoksilen) çekirdeğin yapısı ayrıntılı olarak görülür • Büyüklük 12-60 mikro metre arasında değişir (ortalama 20) • - Trofozoitler vücudun dışındaki koşullara dirençsizdirler

10. Trofozoitin ektoplazması saydamdır. Hareketleri hızlıdır. Nukleus yuvarlak, karyozom ortada, kromatin tanecikleri düzgün sıralanmıştır.

12. PREKİST ŞEKLİ - Beslenmesi ve hareketi durmuş, yuvarlaklaşmıştır - Dış yüzeyi henüz kist duvarıyla çevrilmemiştir KİST ŞEKLİ - Kist duvarıyla çevrili, küresel görünümdedir - Dış çevre koşullarına ve mide asiditesine dirençlidir - Parazitin fizyolojik fonksiyonları en aza inmiştir. Ancak, çekirdek bölünmesi görülür ve tek , iki, dört çekirdekli (olgun kist) kistler gelişir - Dört çekirdekli olgun kist parazitin infektif şeklidir - İçinde glikojen vakuolü ve kromatoid cisimcikler bulunur

16. METAKİST VE METAKİSTİK TROFOZOİTLER - Dört çekirdekli kistin duvarı ince bağırsağın son kısmında yok olur ve ortaya dört çekirdekli trofozoit çıkar buna metakist denir - Metakistin stoplazması çekirdek sayısınca bölünür ve böylece bir kistten dört metakistik trofozoit oluşur - Bunlar kalın bağırsağa geçip yerleşir, beslenir, büyür ve ikiye bölünerek çoğalır - Bağırsak boşluğunda yerleşip çoğalan E. histolytica bağırsak çeper hücreleri ile temas ederse proteolitik enzimleri (hiyalüronidaz) ile dokuları eriterek çevrede yayılır - Bağırsak dışında ilk planda karaciğere gidip yerleşir ve apse oluşumuna yol açar. Doku şeklinde kist oluşumu görülmez

20. E. histolytica insanın kalın bağırsağında kommensal olarak yaşar, • Besini bağırsak salgısı, bakteriler, gıda artıkları. • Özel besiyerinde üretilir. • Başlıca konağı insan, kemelerde, köpeklerde ve bazı maymunlarda da yerleşebilir • Ara konağı yok • Bulaşım 4 nukleuslu kistlerle kirlenmiş besin ve suların aracılığı ile gerçekleşir. • Bağırsaklarda bağırsak boşluğu şeklinde yaşarlar ve kist hali ile dışkı ile dışarı çıkarlar. • Bazı durumlarda E. histolytica bağırsak epiteline geçer ve eritrositleri fagosite eder ve tekrar bağırsak boşluğu şekline döner. • Dokular içinde kist oluşmaz.

21. Epidemiyoloji • - Tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık görülür • - Amöbiyozda kaynak, dışkıları ile parazitin 1-4 çekirdekli kistlerini dış ortama atan sessiz infeksiyonlu kişilerdir • İnsan dışkısının gübre olarak kullanılması, karasinek, hamamböceği gibi eklembacaklılar, • sessiz infeksiyonlu kişilerin yiyecek sektöründe çalışması ve hijyene uyulmaması bu parazitozun yayılmasına nedendir • - Temel bulaşım yolu ağız, sindirim yoludur • - Amöbiyozun prevalansı ülkeden ülkeye değişir • - Çocuk ve yaşlılara kıyasla genç erişkinlerde, homoseksüellerde daha sık görülür

22. Başlıca Bulaşma Yolları • Enfekte insan dışkısı ile kirlenmiş besinler ve içme suları, • Dışkının gübre olarak kullanıldığı yerlerde yetiştirilen sebze ve meyveler, • Kirli ellerle değilen besinler, -Bir aile içinde bir kişinin hastalanması (özellikle ev kadınlarının) ailenin diğer fertlerini de tehlikeye sokar -Aynı zamanda kist çıkaran sesiz enfeksiyonlu kimselerin besin maddelerini hazırlaması veya satmasının da tehlikesi büyüktür. • Karasinek ve hamam böceği gibi böcekler kistleri ağız oluşumları ile taşıyarak bulaştırdıkları besinler ve içme suyu insan için her zaman bulaşma kaynağıdır

23. Kalın bağırsakta apatojen olarak yerleşen amip türüdür. E. histolytica ile çok karıştırılır. İnsan bağırsağında; trofozoit, prekist, kist, metakist, metakistik trofozoit olmak üzere 5 şekli vardır. Trofozoit: Amiplerin en büyük olanıdır. Yalancı ayakların oluşumu yavaştır, bir defada bir tane oluşur. Hareketleri yavaş ve bir yöne doğru değildir. Boyasız preparatlarda nükleus görülür. ENTAMOEBA COLI

25. İnsanda bulunan amip kistlerinin en büyük olanları bunlardır. Kistler olgunluk durumuna göre 1,2,4 ve 8 nukleusludurlar. Dört nukleuslu olgunlaşmamış kistleri E. histolytica kistleri ile karıştırılmamalıdır. Olgun kistte 8 nukleus vardır ve bulaşım bu kistlerle gerçekleşir. Kist

27. ACANTHAMOEBA CASTELLANII Islak topraklarda, toz, nehir, göl ve tatlı sularda bulunurlar. Deriden, vücudun herhangi bir lezyonundan veya burun yoluyla girebilmekte buradan dolaşım sistemine geçerek MSS’e yerleşir. NAEGLERIA FOWLERI Toprakta, kanalizasyon sularında, göllerde, yüzme havuzlarında ve rutubetli topraklarda yaşamaktadır. Parazit 22oC üzerinde ve termal sularda bulunmaktadır. İnsan; göl, yüzme havuzu ve tatlı sularda banyo yaparken amipler burun mukozasından girerek infeksiyon oluşturmaktadır. Burun ve nazofaringal mukozodan girdikten sonra olfaktorius yoluyla beyinine varırlar ve primer amibik ensefaliti yaparlar PATOJEN ÖZGÜR AMİPLER