OTURUM-4 İŞLETMELERDE GENEL YÖNETİM-1

1. Mustafa Sağsan © OTURUM-4İŞLETMELERDE GENEL YÖNETİM-1 Yönetim nedir? Meslek olarak yönetim. Yönetimin 4 temel görevi Yönetimin İşlevleri Planlama Hedefler ve Planlar Planlama Süreci ve Türleri Karar Alma ve Süreci Örgütleme ve Örgütleme Sürecinin Temelleri Örgüt Yapısını Etkileyen Faktörler Örgütlerde Geleneksel ve Çağdaş Bölümleşme Türleri

2. msagsan@baskent.edu.tr YÖNETİM • Yönetim bir sanat mıdır yoksa bilim midir? • SANAT : davranışsal ve hem yargıya hem de sezgiye dayalıdır. • BİLİM :Mantığa, rasyonel düşünmeye, sistematik gözlemlerin analizine dayanan uygulamaya ve metodolojiye sahiptir. • Bir diğer görüş; • İnsanlarla ilişkili olduğu için SANAT; maddi varlıklara dayandığı için de BİLİM; ve her ikisini kapsadığından hem sanat hem de bilimdir.

3. msagsan@baskent.edu.tr Meslek olarak Yönetim; • Meslek olmanın unsurları nelerdir? • Herhangi bir mesleğe ilişkin bilgi; sistematik gözlem, araştırma, sınıflama ve analiz etme aracılığı ile derlenmeli ve test edilmelidir. • Herhangi bir meslek, o alana ilişkin uygulamaları yeteri kadar özendirmelidir. • Herhangi bir meslek, kendi sosyal rolünün farkında olmalı ve sosyal sorumlulukları ve gereklilikleri üstlenmelidir. • Bir meslek, bireyin kendi denetimini de sağlamalıdır. • Yapılan iş toplum tarafından “bir meslek” olarak kabul görmelidir. • Bu bağlamda düşünüldüğünde yönetim bir meslek olabilme olanağını yakalamış mıdır?

4. msagsan@baskent.edu.tr Yönetim nedir? • Örgütsel hedeflere/amaçlara ulaşılabilmesi için örgütsel kaynakların, verimli ve etkin bir şekilde planlanması, düzenlenmesi, liderliği ve denetlenmesidir. • Yönetim, 4 temel fikre dayanır. • Önceden belirlenmiş örgütsel amaçların gerçekleştirilmesi • Bu amaçların insanlar aracılığı ile yaptırılması • Verimli ve etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi • Dört önemli yönetsel işlevden faydalanarak bunların gerçekleştirilmesi • Yönetimden söz ettiğimiz zaman • yapılabilecek görevlerin neler olduğunu, • (b)bu görevlerin kimler tarafından yapılacağını • görevler yapılırken hangi örgütsel kaynaklardan faydalanılacağı belirlenmelidir.

5. msagsan@baskent.edu.tr Yönetimin dört önemli görevi: İşletmenin önceden belirlediği hedeflere ulaşma derecesi Çalışanların yönetimi YÖNETİM • 4 yönetim işlevi: • Planlama • Örgütleme • Liderlik • Denetleme Verimlilik ve Etkililik

6. msagsan@baskent.edu.tr Yönetim İşlevleri • ÖRGÜTLEME • İşbölümü • Emir-komuta zinciri • Departmanlaşma • PLANLAMA • Hedefler • Planlar • Karar Alma • DENETLEME • Yönetim Denetleme • Sistemleri • Finansal Denetleme • Sistemleri • LİDERLİK YAPMA • Liderlik • Motivasyon • İletişim

7. msagsan@baskent.edu.tr PLANLAMA-1(Hedefler) • Örgütün amaçlarının belirlenmesi olarak tanımlanabilir. • HEDEFLER, örgütün geleceğine ilişkin beklentiler olup, geleceğe ilişkin faaliyetlerin bir bütünüdür. • Etkin ve verimli bir plan yapmada hedefin nitelikleri şu şekilde belirlenir. • Hedefler, ölçülebilir olmalı. • Gerçeklerden uzak olmamalı • Zaman periyodu içermeli • Özgün ödüllerle ilişkilendirilmeli. ,

8. msagsan@baskent.edu.tr PLANLAMA-2 (Hedefler ve Planlar) Stratejik Hedefler Stratejik Planlar ÜST YÖNETİM Taktik Hedefler Taktik Planlar ORTA YÖNETİM Operasyonel Hedefler Operasyonel Planlar ALT YÖNETİM

9. Planların yürürlüğe konulması Alterna- tiflere uygun alt planların belirlen- mesi Uygun Alter- natiflerin seçilmesi Olası alternatifler üzerinde çalışılması Olası alternatifler üzerinde çalışılması Alternatiflerin belirlenmesi Gelecekteki muhtemel olayların tanımlanması Hedef- lerin oluşturul- ması msagsan@baskent.edu.tr Planlama Süreci

10. msagsan@baskent.edu.tr PLAN TÜRLERİ Örgütteki Kullanımlarına Göre Örgütsel Hiyerarşi İçerisindeki Yerine Göre Sürelerine Göre Planlar Tek Kullanımlık planlar (Program, proje, bütçe) Stratejik Planlar Uzun dönemli Planlar Dönem>5 yıl Sürekli Planlar (Politika, prosedür ve kural Taktik Planlar Orta dönemli Planlar Dönem1-5 yıl Operasyonel Planlar Kısa dönemli Planlar Dönem<1 yıl

11. msagsan@baskent.edu.tr KARAR ALMA • Bütün planlar karar alma süreci ile amacına ulaşır. • Karar alma, problemlerin, fırsatların ve alternatiflerin belirlenmesini gerektirir. • Başarılı bir plan iyi karar almaya bağlıdır. • Yönetsel kararlar genellikle 2 kategoride incelenebilir. • Programlanmış kararlar (iyi tanımlanmış, tekrar edebilen, yapılandırılmış ve açıktır) • Programlanmamış kararlar (zayıf tanımlanmış, tekbiçim, yapılandırılmamış ve açık olmayan kararlardır)

12. 1 Sorunun veya konunun tanımlanması 2 3 5 4 6 7 Sorun/konu hakkında ilgili verilerin toplanması Toplanan verilere dayalı alternatif çözümlerin geliştirilmesi Seçilen çözümlerin yürürlüğe konulması Uygun sonuçların değerlendirilmesi msagsan@baskent.edu.tr KARAR ALMA SÜRECİ Alternatifler içerisindeki en uygun çözümün seçimi Sonuçların ölçülmesi,değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesi

13. msagsan@baskent.edu.tr ÖRGÜTLEME • Yönetsel işlevlerin ilk adımı olan planlama sürecinden sonraki aşamadır. • Örgütleme, örgütsel hedeflere ulaşılabilmesi için çalışanın koordinasyonunun, görevlendirmesinin ve faaliyetlerinin N A S I L yapılandırılacağı ve guruplandırılacağına ilişkin süreci oluşturur. • Örgütlenme, örgütün uzun dönemli stratejilerine ve planlarına bağlıdır. • Strateji NELER?, Örgütlenme NASIL sorusunu yanıtlar.

14. msagsan@baskent.edu.tr ÖRGÜTLENME SÜRECİNİN TEMELLERİ Uzmanlaşma (İş bölümü) Otorite (Yetke) Emir-Komuta Yetkesi Kurmay Yetke Örgütleme Sürecinin Temelleri İşlevsel Yetke Merkez. ve Adem-i Merkez. Emir-Komuta Zinciri Yetki Devri (Delegasyon) Biçimselleşme Denetim/ Yönetim Alanı Sınırlı Yönetim Alanı Geniş Yönetim Alanı

15. msagsan@baskent.edu.tr Örgüt Yapısını Etkileyen Faktörler Çevre Teknoloji Bölümler arası Bağımlılık Hedefler ve Strateji Ö R G Ü T Y A P I S I

16. msagsan@baskent.edu.tr Bölümleşmenin Türleri 1-İşlevsel Bölümleşme 2-Birimlere Dayalı Bölümleşme a)Ürün/Projeye göre b)Coğrafik bölgeye göre c)Müşteriye göre 3-Matriks Yapılar İşlevsel Bölümleşme GELENEKSEL Faaliyetler Finans Pazarlama Birimlere Dayalı Bölümleşme Bölge-1 Birim-1 Ürün-1 Bölge-2 Birim-2 Ürün-2 Faaliyetler Finans Pazarlama Faaliyetler Finans Pazarlama

17. msagsan@baskent.edu.tr Bölümleşmenin Türleri MATRİKS YAPILAR GELENEKSEL Faaliyetler Finans Pazarlama Proje 1 Proje 2

18. Takıma dayalı örgütler En önemli amacı herkesin sorumluluğunun en az düzeye indirgenerek katılımcı ve uzlaşıcı bir otorite yaratmaktır. Ağ Örgütler İşlevlerini, kaynaklarını, faaliyetlerini başka örgütlere devreder. Merkezde bulunan örgüt, aracılık (broker) görevi yapar. Temel amacı altında bulunan şirketlere, onların neleri en iyi yapabileceklerine ilişkin bilgi vermektedir. Dış kaynak alımına dayalı şirketler, ortak girişimciler. Mustafa Sağsan © msagsan@baskent.edu.tr Bölümleşmenin Türleri ÇAĞDAŞ