EFEKTYWNOŚĆ STUDIÓW DOKTORANCKICH Józef E. Sienkiewicz wykład inauguracyjny 16 października 2012

1. EFEKTYWNOŚĆ STUDIÓW DOKTORANCKICH Józef E. Sienkiewicz wykład inauguracyjny 16 października 2012

2. Celem studiów doktoranckich jest wypromowanie nowego doktora Bycie słuchaczem studiów doktoranckich, zaliczanie obowiązkowych i nadobowiązkowych przedmiotów, aktywne i bierne uczestnictwo w seminariach, publikowanie prac naukowych, zdobywanie grantów na swoje projekty, pisanie wniosków o stypendia itp. to są tylko środki prowadzące do tego celu.

3. Moja definicja efektywności studiów doktoranckich: ( LD / LS ) x 100%, gdzie LD jest liczbą słuchaczy studiów doktoranckich uzyskujących doktorat w ciągu czterech lat trwania studiów, natomiast LS jest liczbą słuchaczy studiów doktoranckich rozpoczynających studia doktoranckie. Obecnie, w zależności od studium doktoranckiego na PG ten wskaźnik waha się od 1% do 15%.

4. Dlaczego warto zrobić doktorat ? Czym kierują się kandydaci na studia doktoranckie ? Skąd czerpią motywację do czekającego ich co najmniej czteroletniego wysiłku ? Nie ma jednoznacznych odpowiedzi na tak postawione pytania. Odpowiedzi może być tyle, ile w tej chwili przebywa na tej sali kandydatów na studia doktoranckie.

5. Motywacja czysto naukowa: • chęć zaspokojenia naturalnej ciekawości, • chęć sprostania intelektualnym wyzwaniom, • niewymuszona potrzeba prowadzenie badań i zajmowania się nowymi, dotychczas nieporuszanymi tematami. • Motywacja pragmatyczna: • podwyższenie swojego statusu społecznego, • traktowanie stopnia naukowego doktora jako nie tylko przepustki do świata nauki i badań, ale również jako swojej szansy w znalezieniu ciekawej i dobrze płatnej pracy, • odsunięcie przynajmniej na jakiś czas różnych życiowych decyzji, przedłużenie znanego już statusu bycia studentem.

6. Jak zostać doktorem w ciągu czterech lat ? • należy traktować swój wybór bardzo poważnie, • mieć szczęście w wyborze dobrego opiekuna naukowego • i przyszłego promotora, • planować swoje działania z dużym wyprzedzeniem, rzetelna praca naukowa wymaga dużo czasu i poświęcenia, • prowadzić otwarte dyskusje naukowe na nurtujące nas tematy, • cieszyć się z własnych sukcesów i chwalić się nimi, • otworzyć przewód doktorski najpóźniej na IV lub V semestrze, • zdobywać stypendia naukowe, aby się utrzymać bez świadczenia prac pozanaukowych (o tym w drugiej części wykładu).

7. Doktorant może ubiegać się o pomoc materialną w formie: • stypendium ze środków własnych wydziału, • stypendium w projekcie InterPhD, • stypendium dla najlepszych doktorantów z Funduszu Pomocy Materialnej, • stypendium z dotacji projakościowej, • stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych, • stypendium socjalnego, • zapomogi losowej, • stypendia ze źródeł zewnętrznych, np. MNiSW, FNP, fundowane przez przemysł, z programów unijnych, • wynagrodzenie za udział w realizacji grantów.

8. Stypendium ze środków własnych wydziału dla studentów studiów stacjonarnych wypełniających obowiązki: • realizacji obowiązującego programu studiów doktoranckich, • uczestnictwa w zajęciach i praktykach, • zaliczenia z przedmiotów objętych programem studiów doktoranckich, • prowadzenia badań naukowych, • składania semestralnych i rocznych sprawozdań z przebiegu pracy naukowej, • odbywania praktyki zawodowej w formie prowadzenia zajęć dydaktycznych. • Powyżej 60% pensji asystenta czyli ponad 1 131 zł miesięcznie.

9. Stypendium dla najlepszych doktorantów z Funduszu Pomocy Materialnej dla studentów i doktorantów • Przyznawane jest dla doktorantów: • na pierwszym roku za bardzo dobre wyniki w postępowaniu rekrutacyjnym, • na pozostałych latach za: • - bardzo dobre lub dobre wyniki egzaminów, • - postęp w pracy naukowej i przygotowaniu pracy doktorskiej, • - szczególne zaangażowaniem w pracy dydaktycznej. • Wysokość: 300-600 zł miesięcznie przez 10 miesięcy.

10. Stypendium projakościowe • Obejmuje 30% najlepszych doktorantów na poszczególnych latach studiów doktoranckich. • Jest przyznawane doktorantowi: • na pierwszym roku studiów doktoranckich za bardzo dobre wyniki w postępowaniu rekrutacyjnym, • na kolejnych latach studiów za nienaganną postawą etyczną, zaliczenie wszystkich wymaganych programem studiów przedmiotów oraz wyróżniające się osiągnięciami w pracy badawczej. • Wnioski należy składać do 22.10.2012do Kierowników Studiów Doktoranckich • Wysokość: powyżej 800 zł miesięcznie

11. Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych wypłacane • z Funduszu Pomocy Materialnej • Wysokość pomocy zależy od stopnia niepełnosprawności: • lekki 150 zł miesięcznie, • umiarkowany 300 zł miesięcznie, • znaczny 450 zł miesięcznie. • Stypendium wypłaca się przez 10 miesięcy.

12. Stypendium socjalne: • uprawnione są osoby z niskim miesięcznym dochodem przypadającym na członka rodziny, • kwota stypendium może zostać zwiększona z tytułu zamieszkania w domu studenckim, • uprawnieni są doktoranci każdego roku. • Wysokość: 850 zł wypłacane przez 10 miesięcy.

13. Zapomoga losowa • Może być przyznane doktorantowi, który z przyczyny • losowej przejściowo znalazł się w trudnej sytuacji materialnej. • Może być przyznana tylko dwa razy w roku. • W ramach rozliczenia należy przedstawić rachunki. • Wysokość: 300-500 zł

14. Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia • naukowe, artystyczne lub sportowe • Stypendium może być przyznane doktorantowi, który spełnił łącznie następujące warunki: • wykazał się postępami w pracy naukowej, • uzyskał wyniki egzaminów objętych programem studiów doktoranckich w poprzednim roku akademickim, klasyfikujące go wśród 5% najlepszych doktorantów w danej dziedzinie, • uzyskał wybitne osiągnięcia naukowe, artystyczne lub sportowe • w okresie od dnia rozpoczęcia studiów doktoranckich do dnia • 30 czerwca roku ubiegania się o stypendium. • 100 stypendiów rocznie o wysokości powyżej 2 000 zł miesięcznie.

15. Wynagrodzenie w grantach badawczych PRELUDIUM 4 (NCN) - Konkurs na finansowanie projektów badawczych, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową, nieposiadające stopnia naukowego doktora (skuteczność ok. 20 %). Program JUVENTUS PLUS (MNiSW) - konkurs na podstawie prowadzonych projektów i opublikowanych wyników badań w wiodących światowych czasopismach (skuteczność ok. 50 %). Stypendia MNiSW dla wybitnych młodych naukowców (skuteczność ok. 50 %). Ok. 3 000 zł miesięcznie.

16. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju • Program LIDER: • wsparcie osób rozpoczynających karierę naukową w zakresie zdobycia doświadczenia w samodzielnym planowaniu, zarządzaniu oraz kierowaniu zespołami badawczymi poprzez realizację projektów badawczych, • czas realizacji projektu do 36 m-cy, • członkami zespołu badawczego pełniącymi funkcje naukowe • i badawcze mogą być wyłącznie osoby w wieku do 35 lat. Wysokość grantu:max1,2 mln zł

17. Stypendium wypłacane w projekcie InterPhD ze środków projektu POKL „Rozwój Interdyscyplinarnych studiów doktoranckich na Politechnice Gdańskiej w zakresie nowoczesnych technologii”. Obecnie obejmuje Wydział Chemiczny, Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej, Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, Instytut Maszyn Przepływowych PAN. Wysokość: 1 500 zł miesięcznie przez 10 miesięcy.

18. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej Program START - stypendia za dotychczasowe osiągnięcia naukowe, wymagany dorobek publikacyjny. Wysokość: ponad 2 300 zł miesięcznie. Program VENTURES - stypendia za dotychczasowe osiągnięcia o potencjale wdrożeniowym, wymagany dorobek publikacyjny. Wysokość ok. 3 000 zł miesięcznie. Program POMOST – grant dla rodziców wracających do pracy badawczej po urlopie macierzyńskim, przewiduje stypendia dla 3 doktorantów. Wysokość: ok. 3 000 zł miesięcznie.

19. Stypendia podmiotów zewnętrznych wspomagających prace wdrożeniowe Stypendium InnoDoktorant - wypłacane z Projektu POKL prowadzonego przez Departament Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego. Wspiera prace badawcze, które mają potencjał wdrożeniowy. 5 000 zł miesięcznie przez 6 miesięcy Stypendium Pomorskiego Parku Technologicznego w Gdańsku i Wolnej Strefy Ekonomicznej- dla prac badawczych mających duży potencjał wdrożeniowy 5 000 zł miesięcznie przez 6 miesięcy Inne źródła: Grupa Lotos, Energa itp.

20. Podsumowanie Efektywność studiów doktoranckich jest niska. Na najlepszym studium doktoranckim PG zaledwie co piąty student otrzymuje stopień naukowy doktora w ciągu czterech lat trwania studiów doktoranckich. Potrzebny jest wspólny systematyczny wysiłek doktorantów i ich opiekunów naukowych. W szczególności potrzebna jest świadoma, silna motywacja samych doktorantów. Istnieją różne formy pomocy materialnej skierowanej do doktorantów. Należy z nich korzystać zamiast świadczyć pracę pozanaukową.