400 likes | 611 Views
Nanodeeltjes en hun onbekende effecten op mens en milieu GMF workshop 11 maart 2009. Evaluatie vragenlijst al ingevuld ??. John Mens, Leefmilieu Nico van den Brink, Alterra Wageningen. Opzet van de workshop. Introductie: Voorstelrondje Leefmilieu Nanotechnologie
E N D
Nanodeeltjes en hun onbekende effecten op mens en milieuGMF workshop 11 maart 2009 Evaluatievragenlijst al ingevuld?? John Mens, Leefmilieu Nico van den Brink, Alterra Wageningen
Opzet van de workshop • Introductie: • Voorstelrondje • Leefmilieu • Nanotechnologie • Nico van den Brink • Enkele milieueffecten • Onderzoek • Vereniging Leefmilieu • Praktische toepassingen • Houding overheid vs. industrie • Discussie
Vereniging Leefmilieu • Opgericht in 1991 • Ondersteunen van lokale groepen • Doelstelling: een gezond en groen leefmilieu • Verschillende onderwerpen: o.a. fijnstof • Verschillende landelijke projecten: o.a. rechtomteweten.nl en luchtkwaliteit
Introductie nanotechnologie • Wat is nanotechnologie? • Produceren en manipuleren van nanodeeltjes • Wat zijn nanodeeltjes? • Heel klein (nano is 10-9)
Introductie nanotechnologie 1 meter = 1000 mm 1 mm = 1000 μm 1 μm = 1000 nm 1 nm = 1/1.000.000.000 meter! Voorlopige werkdefinitie voor nanodeeltjes: in minimaal 1 dimensie < 100 nm 300 nm 1000 nm
Introductie nanotechnologie Hoe klein?
Introductie nanotechnologie • Elkestofkanvoorkomenals nanodeeltje!! Hoe veel? • Verschil in herkomst: • Natuur (vulkanen, bosbranden, heelal) • Onbedoeld (PM 0.1 (ultra fijnstof) luchtvervuiling) • ‘Manufactured’ • Bewustgemaakt (carbon black in banden en inkt) • Bewust en gerichtgemaakt (nanotechnologie)
Introductie nanotechnologie • Elkestofkanvoorkomenals nanodeeltje!! • Verschil in soort: • afbreekbaar / nietafbreekbaar • oplosbaar / niet oplsobaar • Verschil in voorkomen • Gebonden (niet vrij) / vrij
Zelfde stof (zand) andere eigenschappen
Introductie nanotechnologie • Opkomst van nanotechnologie “There is plenty of room at the bottom” • Elektrotechniek/ICT: miniaturisering • Biologie: celniveau • Scheikunde: maken van moleculen • Natuurkunde: kleine deeltjes (atomen) kunnen zien
Introductie nanotechnologie • Risico’s: • Milieu • water =>o.a. vissen • bodem =>bodemleven • lucht =>dieren, mensen • Longen • effecten van PM .01? • effecten van asbest? • Verteringskanaal • (chronische) ontstekingen • Huid
Introductie nanotechnologie • Paracelsus: • "Allein die Dosis macht das Gift" • (De dosis maakt het vergif) • De dosis en de deeltjesgrootte… • Aantaldeeltjes • Vorm • Chemischoppervlak • Etc…
(nm) Dosis? Aantal deeltjes en hun oppervlak per 10 microgram stof /m3, afhankelijk van de diameter (nm)
Introductie nanotechnologie • Problemen: • Massa: nanodeeltjeszijnzokleindattraditioneledosis-effect relatiesnietlanger opgaan • Toxicologie: nanodeeltjes hebben vanwege hun grootte mogelijke andere effecten, maar kennis ontbreekt nog • Detectie: afdoende detectiemethoden ontbreken • Wetgeving: huidige wetgeving richt zich op alle chemicaliën, maar hoe reguleer je een ondedecteerbare stof?
Introductie nanotechnologie • Een nieuwe technologie: • een nieuw medicijn tegen kanker of het nieuwe asbest? Zijn er nog vragen?
Deel 2 • dr. ir. N.W. (Nico) van den Brink Senior scientific researcher, Alterra Wageningen
Deel 3 • Praktische toepassingen • Kritische geluiden • Houding overheid vs. industrie De samsung wasmachine
Praktische toepassingen • Nanodeeltjes zitten in allerlei consumentenproducten…
Eerste geluiden • Maatschappelijke geluiden • Adviezen erkende organisaties • Adviezen overheidsinstanties
Overheidsbeleid • Overheid: • Overheidsinstanties: • Gezondheidsraad (2006) • VWA (2008) • RIVM (2007, 2008)
Dezelfde eigenschappen die nanodeeltjes vanuit technologisch oogpunt zo interessant maken… zouden hen ook gevaarlijk kunnen maken voor de mens of het milieu. [E]r [is] aanleiding om de toxicologische eigenschappen van slecht oplosbare en moeilijk afbreekbare nanodeeltjes goed te onderzoeken alvorens ze massaal in productie te nemen en op de markt te brengen.
Er komen steeds meer producten met nanodeeltjes op de markt. Wetgeving als REACH en cosmeticarichtlijn wellicht mogelijk… Er is onvoldoende informatie beschikbaar en meetmethoden ontbreken: meer onderzoek is nodig. Producten met nanodeeltjes voorzien van een label…
RIVM (2008) Nanotechnologie in perspectief, Risico’s voor mens en milieu • Er is gebrek aan informatie over blootstelling en mogelijke toxiciteit van nanomaterialen voor mens en milieu. • Door de snelle opkomst van nanotechnologie is onderzoek naar de risico’s voor het milieu nog in een beginfase • De verwachting is dat de uitstoot naar het milieu toeneemt. • Uitgangspunt: implementatie van nanotechnologieën in de samenleving verdient een kans, op voorwaarde dat de veiligheid voor mens en milieu is gewaarborgd.
Overheidsbeleid • Overheid: • Kabinetsvisie (2006) • Brief van Milieuminister Cramer (2008) • Actieplan (2008) • “Huidige beleid is voldoende; aanpassing is misschien nodig, maar we wachten op andere organisaties zoals EU, ISO en OECD voordat we zelf wat doen; het is niet uit te sluiten dat sommige toepassingen verboden zullen worden”
Industrie • Enkele producten gekocht in de winkel en gevraagd naar informatie…
Samsung wasmachine RIVM (2007) Nanodeeltjes in water; p. 25: Samsung wasmachine met nanozilver bedreigt rwzi’s. Toepassing van de markt gehaald in Zweden. Amerika hanteert pesticidebeleid. Duitsland en Australië ook protest. Het lijkt erop dat deze toepassing in de kiem gesmoord zal worden… Samsung helpdesk (2009): SilverCare™ clean zit in alle wasmachines van de huidige lijn
??Vragen??? • Welke vragen roept dit bij jullie op?
Nano websites Leefmilieu http://www.leefmilieu.nl/ RIVM http://www.rivm.nl/rvs/075_nanotechnologie/ Nanonu http://www.nanonu.be/ Nanotech-now http://www.nanotech-now.com/ Woodrow Wilson Center for Scholars - Nanotech Project (Reports on nano issues and inventory of nano consumer products) http://www.nanotechproject.org/ FoE Europe Nano Website http://www.foeeurope.org/activities/nanotechnology/index.htm ETC group Nanotech Website http://www.etcgroup.org/en/issues/nanotechnology.html