UWARUNKOWANIA PRAWNE UMÓW STOSOWANYCH W PRAWIE POLSKIM renty dożywotniej i umowy dożywocia

1. UWARUNKOWANIA PRAWNE UMÓW STOSOWANYCH W PRAWIE POLSKIMrenty dożywotniej i umowy dożywocia Jerzy Olszewski, Notariusz

2. STAN OBECNY • UMOWA DOŻYWOCIA (ART. 908 k.c.) • UMOWA RENTY (ART. 903, 906 k.c.)

3. UMOWA DOŻYWOCIA (ART. 908 k.c.) UWARUNKOWANIA PRAWNE • dotyczyć może tylko nieruchomości a contrario wyłączone są prawa spółdzielcze niezwykle często występujące o obrocie, • podstawowe świadczenie polegać ma na zapewnieniu dożywotniego utrzymania, świadczenie pieniężne choć możliwe ma charakter wtórny, • zmiana sytuacji bytowej uprawnionego może pociągać za sobą zmianę wysokości świadczenia koniecznego do „utrzymania się” osoby uprawnionej, • prawo dożywocia powstaje z chwilą przeniesienia własności z mocy prawa i ma charakter taki jak ograniczone prawo rzeczowe.

4. ZAKRES PODMIOTOWY • obowiązek świadczenia wynikający z takiej umowy co do zasady nie pokrywa się z zamiarem stron, • umowa taka nie wymaga natomiast dodatkowych zapisów co do pomocy, opieki czy pogrzebu. ZAGORŻENIA DLA UPRAWNIONEGO • w przypadku zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia zbywca przestaje być zobowiązany do świadczenia a obowiązek ten przechodzi na nabywcę, • w przypadku sporu wyłącznie droga sądowa dla rozwiązania lub zmiany treści stosunku prawnego.

5. UMOWA RENTY (ART. 903, 906 k.c.) UWARUNKOWANIA PRAWNE • brak jakichkolwiek ograniczeń co do przedmiotu, który stanowić może wynagrodzenia w zamian za ustanowiona rentę, • wyłącznie świadczenie pieniężne, możliwe do spełnienia przez każdy podmiot bez jakichkolwiek dodatkowych cech własnych, • możliwość waloryzacji świadczenia, • proste i skuteczne sposoby zabezpieczenia uprawnionego do świadczenia pieniężnego.

6. ZAKRES PODMIOTOWY • umowa oddaje zamiar storn w zakresie świadczenia pieniężnego, ale wymaga postanowień dodatkowych w zakresie świadczeń rzeczowych, • z uwagi na to że przedmiot stanowiący wynagrodzenie (np. nieruchomość) co do zasady przechodzi bez jakichkolwiek obciążeń umowa taka wymaga dodatkowego zabezpieczenia interesów osoby uprawnionej do renty tak finansowego jak i w zakresie prawa do dalszego korzystania z rzeczy. ZAGORŻENIA DLA UPRAWNIONEGO • umowa renty odpłatnej wymaga bezwzględnie aby wraz z jej zawarciem ustanowić zabezpieczenia wypłacalności zobowiązanego z tytułu renty oraz zabezpieczyć prawa osoby fizycznej do świadczeń rzeczowych – korzystania dożywotniego z mieszkania bowiem prawa te nie wynikają wprost z umowy renty, • istnieją proste możliwości zabezpieczenia roszczeń osoby uprawnionej do renty poprzez umowy dodatkowe stosowane obecnie, tak finansowych - hipoteka na zbywanej nieruchomości bądź prawie i rzeczowych - użytkowanie lub służebność osobista (tylko nieruchomości).