SEKSUALNOŚĆ KOBIETY I MĘŻCZYZNY Opracowała: Monika Haligowska

1. SEKSUALNOŚĆ KOBIETY I MĘŻCZYZNY Opracowała: Monika Haligowska

2. KOBIECOŚĆ

3. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI KOBIETY Płeć żeńska jest płcią pierwotną, tzn. że w początkowym okresie rozwoju płodowego człowiek jest istotą żeńską. Dopiero z czasem zaczyna się różnicować płciowo. Proces formowania się narządów płciowych rozpoczyna się od 7 tygodnia życia płodowego.

4. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI KOBIETY • W płodzie żeńskim zanikają przewody Wolffa • (moczowody pierwotne, przewody • przednerczowe), a przewody Mullera • rozwijają się w macicę i jajowody. • Guzki płciowe tworzą zewnętrzne narządy • płciowe. • Brak antygenu H – Y (1955r.) – rozwój płodu • w kierunku żeńskim. • Różnicowanie płciowe jest procesem niezwykle • złożonym, na który wpływają m.in.: testosteron • płodowy, estrogeny, progesteron, • neuroprzekaźniki (układ serotoniny • i dopaminy).

5. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI KOBIETY • Badania populacji kobiet (L. Dennerstein, • 1983r.): hormony znacząco wpływają • na zachowania seksualne kobiet: • estrogeny wywierają pozytywny wpływ • na pożądanie, przyjemność, lubricatio, • częstotliwość orgazmów; • niedobór estrogenów może prowadzić • do zaburzeń seksualnych.

6. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI KOBIETY • Badania Schreinera – Engeka i wsp. (1982r.): • u kobiet z wysokim poziomem testosteronu • występuje znacznie wyższy poziom przekrwienia • naczyń pochwy, pobudliwości seksualnej. • Dokładniejsze badanie życia seksualnego: kobiety • o niższym poziomie testosteronu mają lepsze • wyobrażenia o własnym ciele, są bardziej aktywne, • mają bogate życie seksualne. Zaś kobiety z wyższym • poziomem testosteronu silniej reagują na bodziec • erotyczny. • Badania Persky’ego i wsp. (1982r.): zarówno • estrogeny, jak i hormony androgenne determinują • zachowania seksualne kobiet. • Na życie seksualne u kobiet wpływa mechanizm • socjo – psycho – endokrynny.

7. UWARUNKOWANIA POTRZEB SEKSUALNYCH KOBIET • biologiczne: • temperament seksualny sterowany genetycznie • (jedne kobiety mają wyższy poziom potrzeb • seksualnych, aktywności seksualnej, • inne – mniejszy lub znikomy); • poziom hormonów, zwł. testosteronu i estrogenów; • kobiety o wyższym poziomie testosteronu • w surowicy krwi są bardziej pobudliwe seksualnie • i szybciej reagują na bodźce erotyczne; • cykl miesięczny, np. więcej kobiet odczuwa wzrost • potrzeb seksualnych w pierwszej połowie cyklu, • a u części kobiet w okresie owulacji, u innych – • przed miesiączką;

8. UWARUNKOWANIA POTRZEB SEKSUALNYCH KOBIET • teraźniejszość związku: ma znaczny wpływ • na poziom potrzeb seksualnych kobiet; • - stabilność, barwność, urozmaicenie życia • codziennego, stwarzanie nastroju, • - atrakcyjność zachowań partnera, • - satysfakcja z życia małżeńskiego i rodzinnego, • - stan wypoczynku i relaksu; • monotonia i rutyna we współżyciu seksualnym • w większym stopniu rzutują na potrzeby seksualne • kobiet w porównaniu z mężczyznami; • w przypadku kobiet większa jest trwałość • przyzwyczajeń do ulubionych form współżycia • seksualnego, zakodowanych form reakcji i bodźców;

9. POTRZEBY SEKSUALNE KOBIET Są zróżnicowane, wieloaspektowo uwarunkowane oraz bardziej złożone niż w przypadku mężczyzn. Ujawniają pewną odmienność w porównaniu z mężczyznami. Większy jest wpływ wymiaru czasu przeszłego i przyszłego (wizja związku, więzi z partnerem, życia) na aktualny odbiór osoby partnera. Zmienność i stopniowy rozwój struktury potrzeb wraz z upływem życia, powodują, że kobieta jest dla mężczyzny, ale też dla siebie kimś nieodgadnionym, tajemniczym.

10. SEKSUALIZM polega na: reaktywności seksualnej, zachowaniach i potrzebach seksualnych, postawach wobec seksu, partnerstwie, integracji seksu z całą osobowością, miłością; w tym wszystkim niezwykle ważna jest osoba partnera. Seksualizm jest rozwojowy, zmienia się, ulega przeobrażeniom = jest dynamiczny, twórczy.

11. PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU KOBIETY • rozwija się wraz z upływem wieku; • największe możliwości seksualne kobieta • osiąga w wieku 30 lat; • zdolność osiągania orgazmu rozwija się • stopniowo, podlega możliwym zmianom: • część kobiet zaczyna doznawać orgazmu • po pewnym okresie stałej aktywności • seksualnej, • inne w ciąży, • a jeszcze inne po porodzie; • w wielu związkach istnieje urozmaicenie • życia seksualnego;

12. PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU KOBIETY • twórcze rozwijanie się kobiety przekłada się • na twórcze przeobrażenie sfery seksualnej; • pierwsze doświadczenia uczuciowe • i seksualne u kobiet ulegają zakodowaniu, • utrwalaniu się, jednak poziom trwałości • tych uwarunkowań jest zależny od poziomu • atrakcyjności partnera, więzi partnerskiej; • często w nowym, bardziej udanym pod • względem uczuciowym związku, powstają • nowe, bardziej bogate i konkurencyjne • do poprzednich uwarunkowania, przeżycia • i doznania;

13. PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU KOBIETY • u niektórych kobiet (mniejszości) ich • pierwsze uwarunkowania seksualne są • trwałe i w niewielkim stopniu ulegają • zmianie; • partnerzy wzajemnie warunkują przebieg • istniejącej pomiędzy nimi więzi seksualnej • i chwila obecna ich kontaktu ma większe • znaczenie; • w życiu seksualnym kobiety ważne • znaczenie ma poziom atrakcyjności • partnera, więź uczuciowa z nim, miłość, styl • codziennego bycia razem;

14. PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU KOBIETY • seksualizm w przypadku kobiety bardziej jest • zorientowany na osobę niż na technikę • współżycia; • na seksualizm kobiety wpływają: przebieg • małżeństwa, warunki życiowe, poziom satysfakcji • z życia codziennego, jego barwność; jest on • zmienny, ulega wpływom nastrojowości, sytuacji; • ciało kobiety ujawnia ukryte emocje, postawy • wobec partnera, następstwa codziennego życia, • co wyraża się również w zmienności w życiu • seksualnym; • ciało i seksualizm kobiety są jednym • z ważniejszych wyrazów więzi uczuciowej, • komunikacji interpersonalnej, stąd większa • zmienność i uleganie wpływom;

15. PSYCHOLOGIA KOBIETY

16. KONCEPCJE KOBIECOŚCI • Do XX w. kobiecość była definiowana • w kategoriach płci biologicznej i zespołu • specyficznych wrodzonych cech • psychicznych: • intuicja, uczuciowość, bierność, altruizm, • kierowanie się „sercem”, potrzeba • macierzyństwa. • Kreowany był model kobiety, która jest • podporządkowana mężczyźnie, psychicznie • niedojrzała (kieruje się emocjami, a nie • rozumem, ulega impulsom, nastrojom), jej • samorealizacja sprowadza się do roli matki • i żony.

17. KONCEPCJE KOBIECOŚCI • TEORIA RÓŻNIC PŁCI: • teorie socjobiologiczne: biologiczne • uwarunkowania różnic płci są decydujące, • są przyczyną specyficznej inności płci w zakresie • biologii i zachowań. • Obraz kobiecości oparty na badaniach mózgu • i wielu badaniach empirycznych: • - mózg kobiet jest mniej wyspecjalizowany, działa • jednak jako całość, jest bardziej harmonijny; • - większy poziom integracji emocji i poznania, dzięki • czemu kobieta ma przewagę w relacjach • międzyludzkich, intuicyjnej ocenie ludzi, • umiejętności rozpoznawania sygnałów • niewerbalnych, szybszym uczeniu się mowy; • - ma trudności w oddzieleniu emocji • od rozumowania;

18. KONCEPCJE KOBIECOŚCI • TEORIA RÓŻNIC PŁCI: • - zmysły: kobiety mają większą gamę wrażliwości • percepcyjnej, integrację wzrokową i werbalną; • lepsze widzenie w ciemnościach, większa • wrażliwość na kolor czerwony, na bodźce • dotykowe, węchowe, lepszy słuch muzyczny, • większa wrażliwość na ból, lepsze znoszenie bólu; • - zdolności językowe: emocjonalność, dbałość • o konkrety, wcześniejsze mówienie, szybsze • uczenie się języków obcych, częstsze • wypowiadanie się w trybie przypuszczającym, • w mowie – więcej pytań i przepraszania; • - są bardziej konserwatywne, konformistyczne • wobec norm i autorytetów, lękliwe, wstydliwe, • empatyczne, ekstremalne w ocenach, czują się • bardziej podobne dla osób znaczących i bliskich,

19. KONCEPCJE KOBIECOŚCI • TEORIA RÓŻNIC PŁCI: • - faworyzują innych, częściej oceniają pozytywnie, • mają wyższy poziom trafności w postrzeganiu • innych, bardziej zwracają uwagę na urodę • i atrakcyjność; • - myślenie: bardziej zależne od niuansów • emocjonalnych, w podejmowaniu decyzji – • częściej zastanawiają się dłużej i odczuwają • potrzebę konsultowania; • - po 40 roku życia: pod wpływem przemian • hormonalnych, stają się bardziej • samowystarczalne, agresywne, nastawione na role • zawodowe, wykonywanie zadań, chcą mieć • większy wpływ na bieg wydarzeń;

20. ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY KOBIETY • rodzice dużą wagę przywiązują do płci dziecka • jeszcze przed jego urodzeniem, już wtedy • ujawniają własne oczekiwania; • Klaus i Kennel: istnieje pewien krytyczny okres • zaraz po porodzie, gdy tworzy się więź uczuciowa • między rodzicami i noworodkiem; często zależy • ona od płci dziecka, a jej skutki pozostają na całe • życie; • wiele matek po urodzeniu córek ma poczucie • tożsamości płciowej z nimi, a synów postrzegają • jako „obcych”, „innych”, bardziej odpowiadających • ojcom; • kobiety mające trudności z identyfikacją w roli • kobiecej, dominujące, potrafią okazywać więcej • radości z faktu urodzenia syna;

21. ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY KOBIETY • pierwsze reakcje wobec płci dziecka są • zróżnicowane i ujawniają różne oczekiwania • i postawy, które w przyszłości rzutują na więź • uczuciową wobec dziecka oraz na styl jego • wychowania; • ok. 6 miesiąca życia dziecko staje się zdolne do • wyraźnego rozróżniania środowiska, może • ujawniać strach przed obcymi, rozpoznaje osoby • z grona rodzicielskiego; • do 2 roku życia: ustalenie rodzaju płci; w wieku 2 • lat dziecko powinno mieć ustaloną płeć i powinno • być przygotowane do pełnienia określonej roli • społecznej i płciowej;

22. DOJRZAŁOŚĆ EROTYCZNA KOBIETY • 22 – 25 lat do okresu pokwitania: • wiek dojrzały, „pełnia kobiecości”; • 25 – 30 letnie kobiety: realizują się • w rolach: partnerki, żony, matki, • w roli zawodowej i społecznej; • 30 – 35 rok życia: szczyt • seksualności u kobiet (Gremlich);

23. PRZEJAWY DOJRZAŁOŚCI EROTYCZNEJ KOBIETY: • rozkwit biologiczny; • powstanie więzi partnerskiej, trwałego związku • uczuciowości, radości z macierzyństwa; • życie seksualne: dogłębne i pełne poznanie • własnej mapy ciała, możliwości przeżyć i doznań • seksualnych, stworzenie optymalnej „sztuki • miłości” dostosowanej do potrzeb i oczekiwań • kobiety, uatrakcyjnienie współżycia; • pełna akceptacja siebie, znajomość JA, kierowanie • się systemem wartości, który wiąże seks, płciowość • z celem i sensem życia, z komunikacją z partnerem; • fenomen orgazmu - przeżycie, do którego kobieta • stopniowo dojrzewa;

24. DOJRZAŁOŚĆ SEKSUALNA KOBIETY: • w wieku dojrzałym dochodzi do integracji płci • i zmysłowości z pragnieniem miłości, opiekuńczości • i czułości; • UDANY ZWIĄZEK PARTNERSKI: • szeroki wachlarza akceptowanych przez obojga • partnerów zachowań seksualnych, • rozwój koleżeństwa w życiu seksualnym, któremu • towarzyszy przyjemne odprężenie i wzrost • samooceny związanej z możliwością kochania • i bycia kochaną; • seksualność kobiety w ciąży: • początek ciąży: mniejsza wrażliwość seksualna; • drugi trymestr ciąży: wzrost potrzeb seksualnych; • w 3 trymestrze ciąży pożądanie zaczyna się • zmniejszać, współżycie ograniczać;

25. DOJRZAŁOŚĆ SEKSUALNA KOBIETY: • ok. 35 r.ż: szczyt możliwości seksualnych kobiet, • przy jednoczesnym zmniejszaniu się potrzeb • seksualnych u mężczyzn; • w tym okresie kobiety zaczynają być mniej • obciążone czynnościami rodzicielskimi, stają się • aktywniejsze, rosną u nich potrzeby, także • seksualne; • źródła możliwych konfliktów w relacji: • mężczyzna w tym okresie reaguje wolniej, często • wymaga pobudzenia ze strony partnerki, • zaś ona pobudza się szybciej i bardziej pragnie • współżycia; • potrzeby adoracyjne, poczucie atrakcyjności; oboje • partnerzy oczekują wzmocnień, adoracji, • podkreślenia swojej atrakcyjności;

26. ZNACZENIE ŻYCIA SEKSUALNEGO DLA ZDROWIA PSYCHOSOMATYCZNEGO KOBIET : • Zakres następstw dla zdrowia jest większy • w przypadku kobiet, tj. kobiety gorzej znoszą • długotrwałą abstynencję seksualną po okresie • udanego współżycia. • WIEK: potrzeby seksualne rozwijają się u kobiet • w miarę upływu lat, a ich najwyższy poziom • przypada na 30 – te lata życia i utrzymują się • na stałym poziomie do okresu przekwitania. • U kobiet wraz z upływem lat rośnie znaczenie • potrzeb biologicznych w życiu seksualnym. • PROKREACJA: potrzeba ta znacznie częściej • motywuje do współżycia właśnie kobiety. Część • kobiet odczuwa potrzeby seksualne do okresu • zajścia w ciążę; później zanikają one (fenomen • specyficznie kobiecy).

27. ZNACZENIE ŻYCIA SEKSUALNEGO DLA ZDROWIA PSYCHOSOMATYCZNEGO KOBIET : • UWARUNKOWANIA SEKSUALNE: • - doświadczenia seksualne w większym stopniu • wpływa na potrzeby i zachowania seksualne • kobiet; dotyczy to zarówno typu, form tych • kontaktów oraz towarzyszących im emocji; • następstwa wynikają zarówno z pozytywnych, • jak i negatywnych pierwszych doświadczeń • seksualnych. • SAMOOCENA W ROLI SEKSUALNEJ: poczucie • zewnętrznej atrakcyjności, przejawy adoracji, • ocena ze strony partnera, otoczenia.

28. KOBIETA W „JESIENI ŻYCIA” • okres przekwitania i stopniowego starzenia • się; • Aktualnie większość badanych kobiet • w wieku poprzekwitaniowym ceni sobie • aktywność seksualną i kojarzy się • z zachowaniem zdrowia, dobrego • samopoczucia. • Coraz więcej osób wydłuża u siebie • aktywność seksualną.

29. ZNACZENIE ŻYCIA SEKSUALNEGO DLA ZDROWIA PSYCHOSOMATYCZNEGO KOBIET : • WSPÓŁŻYCIE jako element zaspakajający • różnorodne potrzeby psychiczne i biologiczne, • ale w danym okresie trwania związku • ukierunkowane na prokreację. Takie podejście • częściej dostarcza satysfakcji kobiecie. Chciana • ciąża w przypadku kobiet może nasilać • potrzeby seksualne; u mężczyzn – efekt • odwrotny. • UWARUNKOWANIA WYCHOWAWCZE: • w większym stopniu rzutuje na poziom • potrzeb seksualnych kobiet. Konflikty • z rodzicami, nieudane małżeństwo rodziców • bardziej wpływają na przyszłość seksualną • córek.

30. KOBIECOŚĆ • Maria Braun - Gałkowska: • Cechy kobiecości wysoko korelujące • z udanym życiem partnerskim: • inteligencja, • refleksyjność, • logiczność, • zaufanie do ludzi, • samokontrola, • praktyczność, • dominacja w drobnych sprawach • domowych.

31. MĘSKOŚĆ

32. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY Fazy rozwoju płodowego, podczas których kształtuje się płeć męska: O płci decyduje moment połączenia plemnika z komórką jajową. Chromosom Y plemnika łącząc się z chromosomem X komórki jajowej determinuje płeć męską. Płeć męska jest zdeterminowana nie tylko przez chromosom Y, ważny jest też antygen H – Y (powiązany z krótkim odgałęzieniem chromosomu Y). Zostaje zdeterminowana płeć gonad i gruczołów płciowych pod kontrolą określonych genów. Z niezróżnicowanych komórek powstają gonady męskie (jądra). Temperament seksualny w dużym stopniu może mieć uwarunkowanie genetyczne.

33. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY 3) Działanie testosteronu doprowadza do wykształcenia się wewnętrznych narządów męskich. Testosteron wpływa także na biologiczny zegar podwzgórza mózgu i in. struktur ośrodkowego układu nerwowego. Jeżeli poziom testosteronu jest optymalny, to w 3 – 4 miesiącu życia płodowego różnicują się zewnętrzne narządu płciowe (członek, moszna). Musi jeszcze zadziałać czynnik X – syntetyzowany przez jądra płodowe, prowadzi do uwstecznienia przewodów Mullera.

34. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY 4) Między 4 a 7 miesiącem życia następuje rozwój płci neuronalnej. Ośrodki zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowym różnicują się w kierunku męskim lub żeńskim. Wpływ na nie mają androgeny i estrogeny. Wysoki poziom androgenów determinuje męski kierunek funkcjonowania tych ośrodków. Wiele zależy także od proporcji obu tych grup hormonów. W fazie rozwoju płodowego rozwijają się złożone mechanizmy ukierunkowujące płeć oraz orientację seksualną (hetero-, homo-, biseksualne zachowania oraz transseksualność).

35. BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY Płeć jest więc ukierunkowywana przez estrogeny, androgeny, in. hormony, enzymy i neuroprzekaźniki. Rozwój prenatalny płci odbywa się nie tylko „wewnętrznie”, bowiem wpływ na nią mają też czynniki zewnętrzne. Badania Serbina i Sprafkina (1987) dowodzą, że podawanie kobietom hormonów podczas ciąży wpływa na specyficzne formy zachowań. Np. podawanie matce progesteronu, estrogenu w przypadku płodu płci męskiej wpływa na późniejszy rozwój żeńskich zachowań (Lammer, 1986r.).

36. RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI • jeżeli dziecko jest chciane,akceptowane, • wtedy już w okresie prenatalnym • wywierany jest na nie wpływ psychiczny; • rodzice wykazują odpowiednie staranie • o optymalny przebieg ciąży; • dzieci niechciane już na tak wczesnym • etapie życia bywają odrzucane • i zaniedbywane;

37. RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI • nastawienie rodziców do płci dziecka; • przyjmowana postawa wobec dziecka zależna jest • od tego, na ile płeć dziecka zgodna jest • z oczekiwaniami rodziców; reakcja rodziców • na płeć dziecka już na wczesnym etapie jego • rozwoju jest jednym z najważniejszych • mechanizmów kreowania go w przyszłej roli • seksualnej i uzewnętrzniania uczuć wobec niego; • zdarza się, że rodzice, którzy są zawiedzeni płcią • dziecka, przez długi okres nie mogą jej • zaakceptować i traktują dziecko niezgodnie z jego • płcią biologiczną; mogą nawet wychowywać • dziecko w taki sposób, jakby należało • do przeciwnej płci;

38. RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI • POZIOMY PRZEBIEGU PROCESU IDENTYFIKACJI • CHŁOPCA Z PŁCIĄ: • bazą dla naśladownictwa i identyfikacji są rodzice • (wzór i model konkretnych ról seksualnych); • ten niezwykle złożony proces przebiega przez wiele lat; • jeśli syn jest odrzucany lub rodzice pełnią role • w sposób odwrócony lub role płciowe są u nich • nieokreślone, wówczas syn może identyfikować się • z matką, z ojcem lub z obojgiem rodziców lub też • odrzuca ich, negując jakiekolwiek podobieństwo • do nich (zwykle w okresie pokwitania);

39. RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI • POZIOMY PRZEBIEGU PROCESU IDENTYFIKACJI • CHŁOPCA Z PŁCIĄ: • rodzice pozostając ze sobą w interakcji, stanowią • „matrycę” późniejszych kontaktów międzyludzkich, • w tym kontaktów z płcią przeciwną; • udane pożycie małżeńskie rodziców, wzajemne • okazywanie sobie szacunku wpływa na naśladowanie • tego w kontaktach dziecka z innymi; • rodzice odnosząc się do płci dziecka i jego osoby jako • takiej, wyrażają określone oczekiwania dziecka wobec • innych osób; np. nadopiekuńczość matki wobec syna, • wyręczanie go we wszystkim, może spowodować, • że będzie on miał podobne oczekiwania wobec • przyszłej żony;

40. RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI • POZIOMY PRZEBIEGU PROCESU IDENTYFIKACJI • CHŁOPCA Z PŁCIĄ: • pozycja ojca w rodzinie – niezwykle ważny czynnik • kierujący poczucie męskiej wartości i znaczenie; • im ta pozycja jest słabsza, tym większe może być • zniewieścienie syna, nieokreśloność jego męskości • w dorosłym życiu lub też – zgodnie z zasadą • przeciwieństw – syn nadmiernie dąży do wyrażania • prymatu własnej osoby i narzucania swojej woli; • rodzice kreują u dziecka system wartości i postawy • wobec drugiej płci;

41. ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY MĘŻCZYZNY • ważny jest udział w tym procesie obojga • rodziców; • - niedostatek kontaktu z matką i z ojcem • negatywnie wpływa na rozwój chłopca; • - konsekwencje braku więzi z matką: • zaburzenia emocjonalne u dziecka, • niezaspokojenie potrzeb psychicznych; • na skutek tego mężczyzna przyjmuje wobec • kobiet rolę DZIECKA, które domaga się • opiekuńczości, zastąpienia matki lub też • podejmuje rolę DOROSŁEGO, ale połączoną • z chłodnym nastawieniem wobec kobiet; • inne kobiety są niejako „karane” za niedosyt • uczuć z dzieciństwa;

42. ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY MĘŻCZYZNY • - konsekwencje niedostatku kontaktu • z ojcem: trudności w przystosowaniu • do życia, trudności z rolą męską, wyższy • poziom agresywności, chwiejność, lękliwość; • BADANIA: • Rembowski (1972r.): badania na populacji 370 dzieci. • w rodzinach matki są bardziej preferowane • przez dzieci niż ojcowie, co wynika m.in. • z tego, że ojcowie często mniej zajmują się • dziećmi, mniej poświęcają im uwagi, dają • mniej uczuć;

43. BADANIA: Badania dotyczące relacji między rodzicami a synami: w przypadku synów szczególnie ważny jest kontakt z ojcem. Pospiszyl (1980r.): brak ojca lub niewłaściwe sprawowanie przez niego roli rodzicielskiej wywołać może bardzo głębokie i często nieodwracalne zaburzenia w jednej z podstawowych sfer zachowania się człowieka – zachowań związanych z płcią.

44. BADANIA: Im bardziej ojcowie mają poczucie własnej męskości i wywierają odpowiedni do tego nacisk na dziecko, tym większe będzie poczucie męskości u synów i bardziej kobiece zachowanie córek. Ojcowie pełniący role przypisywane tradycyjnie matkom wpływają na słabą identyfikację synów z rola męską. Postrzeganie męskości ojca i atrakcyjności jego osobowości jest większe w przypadku, kiedy ojcowie mają większy zakres kompetencji, a zachowania żon konkurencyjne w stosunku do mężów osłabiają proces maskulinizacji synów.

45. ROZWÓJ MĘSKOŚCI • Obok rodziców na rozwój męskości duży wpływ ma rodzeństwo. Struktura rodzinna oddziaływuje na kreowanie męskości także poprzez wpływ rodzeństwa. • BADANIA: • Optymalny jest kontakt rodzeństwa różnej płci. • W przypadku rodzin mających samych synów • korzystnie na rozwój męskości wpływa kontakt • młodszych synów ze starszymi. Starsi synowie, • obok ojca, są kolejnymi wzorcami • do identyfikacji. • Jeśli w rodzinie syn jest dzieckiem najmłodszym • i ma wyłącznie starsze od siebie siostry, to ten • model może zakłócić proces identyfikacji • z płcią.

46. ROZWÓJ MĘSKOŚCI • BADANIA: • W rodzinach mających samych synów, • jeśli młodsi synowie są bardziej akceptowani • przez rodziców, wówczas najstarszy syn może • też mieć problemy natury emocjonalnej • mogą u niego pojawić się postawy • rywalizacyjne (kompleks Kaina), przenoszące • się później na relacje z mężczyznami.

47. ROZWÓJ MĘSKOŚCI W rodzinach wielopokoleniowych o bliskich więziach, synowie mają więcej wzorców do identyfikacji. Synowie – jedynacy formują własną męskość w zawężonym polu i wiele tu zależy od ich kontaktów z ojcem, atrakcyjności ojca w roli męskiej i stopnia otwartości rodziny wobec innych ludzi.

48. ROZWÓJ MĘSKOŚCI • BADANIA: • Hargreavex i Colley (1986r.): ocena rozwoju psychoseksualnego synów w zależności od okresu rozwojowego. • Synowie w kontaktach z ojcami przechodzą przez dwie fazy kryzysowe: • okres edypalny, • pokwitanie: syn musi przyjąć własną • tożsamość płciową, „odpępowić się”, • a nawet wyrazić sprzeciw wobec ojca w celu • wyboru własnej niezależności;

49. ROZWÓJ MĘSKOŚCI • W okresie pokwitania „ważna jest pozycja ojca. Jeżeli ojcowie są „wielcy”, tzn. zajmują wysoką pozycję w hierarchii społecznej, połączoną z odpowiednią kompetencją, wówczas „przekroczenie” pozycji ojca może okazać się trudne i frustrujące, rywalizacja • z ojcem może być niełatwa, zanim dojdzie • do poczucia własnej wartości u syna. • Niekiedy rywalizacja z takim „wielkim” ojcem przebiega w sferze seksualnej, a zdobycze „kobiet” są drogą potwierdzenia poczucia własnej męskiej wartości”. • (Lew – Starowicz, 2001)

50. WYMIAR MĘSKOŚCI • W zakresie modeli męskości istnieje duża rozbieżność – od tradycyjno – patriarchalnego do partnersko – egalitarnego. • Podejście patriarchalne (J. Guitton): • czyn, działanie, analityczny umysł, jest silniejszy w stosunku do przedmiotu, a słaby wobec siebie. • L. Nye: zasadnicze różnice między płciami ujawniają się w sferze seksu. Mężczyźni są bardziej popędliwi, ujawniają większe potrzeby seksualne, seks jest dla nich barometrem satysfakcji życiowej.