„ Przywróćmy pamięć – śladami społeczności żydowskiej w mojej miejscowości”

1. „Przywróćmy pamięć – śladami społeczności żydowskiej w mojej miejscowości”

2. Cele projektu: • Projekt „Przywróćmy pamięć – śladami społeczności żydowskiej w mojej miejscowości”, jest projektem o charakterze edukacyjnym, skierowanym do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Główną część projektu stanowić będą prezentacje wystawy poświęconej historii i kulturze Żydów pt. „Żydzi w Polsce. Swoi czy obcy?”, która będzie gościć w zainteresowanych szkołach

3. Zorganizowanych zostanie 8 prezentacji na terenie województw: małopolskiego, śląskiego i wielkopolskiego. Prezentacja wystawy w danej miejscowości stanie się dla środowiska lokalnego (głównie szkoły) pretekstem i inspiracją do podjęcia różnych działań na rzecz przywracania pamięci o jej dawnych żydowskich mieszkańcach (wykłady, prelekcje, spotkania z ze świadkami wydarzeń, konkursy plastyczne, happeningi, różne formy upamiętniania, itp.). Ponadto będzie ona stanowić zachętę do dyskusji na temat stosunków polsko-żydowskich w przeszłości i obecnie.

4. Materiał zaprezentowany na wystawie będzie stanowił szersze tło dla tworzonych przez uczniów projektów szkolnych (np. gazetki, wystawy, broszurki, prezentacji multimedialnej, plakatu), których celem będzie szeroko rozumiane przywracanie pamięci o lokalnym dziedzictwie żydowskim wśród społeczności szkolnej oraz mieszkańców danej miejscowości.

5. Prace te będą powstawać na podstawie zebranych przez uczniów materiałów, wiadomości zaczerpniętych z wystawy, literatury naukowej, prasy, wywiadów ze świadkami wydarzeń oraz wykonanych samodzielnie zdjęć zabytków i innych pozostałości kultury żydowskiej. Relacje z przebiegu projektu oraz najlepsze prace uczniowskie zostaną opublikowane na edukacyjnym portalu internetowym „Żydzi w Polsce. Ocalić od zapomnienia – uczyć dla przyszłości” (www.zydziwpolsce.edu.pl).

6. Wystawa edukacyjna „Żydzi w Polsce - swoi czy obcy?”

7. Celem wystawy, przeznaczonej głównie dla młodzieży szkolnej, jest próba przedstawienia wielowiekowego dorobku polskich Żydów i skomplikowanych stosunków polsko-żydowskich, którym podręczniki szkolne poświęcają niewiele miejsca lub podejmują temat prawie wyłącznie w kontekście tragedii Holocaustu.

8. Wystawa przedstawia różnorakie aspekty niespełna tysiącletniej historii polskich Żydów. Odkrywa zaginiony świat, porusza także skomplikowaną problematykę stosunków polsko-żydowskich w przeszłości i obecnie.

9. Wystawa dokumentuje w popularny sposób historię Żydów mieszkających w Polsce od wczesnego średniowiecza po dzień dzisiejszy, wykorzystując do tego celu ponad 200 fotografii, pochodzących z ok. 80 archiwów. Integralną jej częścią jest bogato ilustrowany katalog, z obszernym (100 stronicowym) wprowadzeniem, stanowiącym popularnonaukową syntezę dziejów Żydów w Polsce. Wystawie towarzyszą także materiały dydaktyczne dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych, zawierające test wiadomości oraz fragmenty tekstów źródłowych pomocnych przy realizacji tematyki żydowskiej w szkole.

10. Wystawa Żydzi w Polsce. Swoi czy obcy? została zaprezentowana po raz pierwszy w marcu 1998 roku w Krakowie. Następnie odwiedziła wiele miast polskich (m.in. Warszawę, Lublin, Świdnicę, Wrocław, Przemyśl, Opole, Oświęcim, Jarosław, Włodawę, Krzyżową, Chrzanów).

11. „Przywracanie pamięci” • Waszym zadaniem w trakcie realizacji projektu jest przywrócić pamięć, a więc podjąć takie działania, dzięki którym Wasi koledzy oraz mieszkańcy waszej miejscowości będą mieli szansę lepiej rozumieć specyfikę swojego regionu i jego wielokulturowego dziedzictwa.

12. Po zakończeniu pracy nad projektem najpierw sami przyjrzyjcie się efektom swoich działań. • Z czego jesteście najbardziej dumni? Co było szczególnie zaskakujące, interesujące w odtwarzaniu historii okolicy? • O czym szczególnie chcielibyście opowiedzieć innym? • Przygotujcie listę wszystkich ważnych, ciekawych i zaskakujących tematów, które wiążą się z polsko-żydowską historią waszej okolicy. • Na jej podstawie możecie wspólnie określić, co jest najważniejsze w przywróceniu lokalnej społeczności pamięci o współistnieniu różnych kultur. • Wreszcie, trzeba będzie zdecydować, do kogo chcecie się zwrócić, a co za tym idzie – jak macie zamiar to zrobić.

13. Przedstawienie • Jeśli w waszym zespole są osoby z zacięciem aktorskim i reżyserskim, możecie wybrać jakiś wątek odkrytej przez was historii miejscowości i napisać sztukę teatralną na jego temat. Przygotowanie spektaklu to wielka frajda!

14. Zorganizowanie trasy „śladami żydowskich zabytków” • Możecie przeobrazić się w przewodników turystycznych i oprowadzać innych śladami wielokulturowej przeszłości. Będziecie musieli zaprojektować taką trasę turystyczną i zastanowić się nad doborem informacji, które chcecie przekazać. • A może uda się oznaczyć trasę w jakiś szczególny sposób – przygotować tabliczki informacyjne lub ulotkę? Spróbujcie porozmawiać o tym z władzami lokalnymi. • Wasza działalność dodatkowo podniesie atrakcyjność turystyczną miejscowości!

15. Warsztaty dla młodszych klas na temat przeszłości regionu • Dobrym pomysłem jest także przeprowadzenie zajęć dla młodszych kolegów i koleżanek z waszej szkoły. Porozmawiajcie o tym z nauczycielem i spróbujcie przygotować takie zajęcia. Może zainteresowani uczniowie zaangażują się razem z wami w opiekę nad cmentarzem?

16. Wystawa prac plastycznych • Zabytki żydowskiego dziedzictwa mogą stanowić świetną inspirację artystyczną! • Ciekawym pomysłem jest przygotowanie wystawy prac plastycznych wykonanych różnymi technikami, które przybliżać będą historię regionu. • A może warto zorganizować w waszej szkole konkurs plastyczny? Zastanówcie się nad tym.

17. Happening • Wasz projekt to dobra okazja, żeby zachęcić innych do rozmowy o tożsamości miejsca, pochodzeniu, dziedzictwie. Może warto zorganizować jakieś działanie publiczne, angażujące wielu mieszkańców?

18. Ewaluacja projektu • Poproście o pomoc nauczyciela i podsumujcie projekt. We wspólnej dyskusji zastanówcie się które etapy były sukcesem, a w których nie wszystko poszło tak jak chcieliście. Co sprawiło, że można mówić o sukcesie? Co można było zrobić inaczej? Warto jest precyzyjnie wskazywać na różne czynniki, które miały na to wpływ – sukcesy i porażki nie są tylko kwestią przypadku.

19. Nasza grupa • Jak wam się razem pracowało? Co jest atutem waszej grupy? Jakie były mocne strony współpracy? Kiedy zdarzały się konflikty – z czego wynikały? Czy można im było zapobiec? Na co zwrócilibyście szczególną uwagę, pracując razem przy następnym projekcie? Ocena pracy grupy bardzo przydaje się w życiu zawodowym – będziecie pracować w różnych zespołach i często sukces realizowanych zadań będzie zależeć od tego, czy trafnie i szybko ocenicie waszą współpracę.

20. Ja • Porozmawiajcie w parach, czy udało się spełnić wasze oczekiwania. • Czego każdy z was się nauczył i dowiedział? Jakie umiejętności nabyliście? Czy projekt odkrywania historycznego wielokulturowego dziedzictwa zmienił jakoś wasz sposób patrzenia na świat? Jeśli tak – to jak? Co było dla was osobiście najważniejszym, najtrudniejszym, najciekawszym doświadczeniem? • Czy chcielibyście jeszcze raz uczestniczyć w takim projekcie? Jak zareklamowalibyście udział w nim waszym rówieśnikom? • Spróbujcie precyzyjnie określać, czego nauczyliście się podczas pracy w projekcie. • To umiejętność ważna także w życiu zawodowym. Ćwiczcie się w niej już dziś!

21. Inni • Czy sądzicie, że udało się wam przywrócić pamięć? Co to tak naprawdę oznacza w przypadku waszej społeczności lokalnej? Czy coś się zmieniło w waszej okolicy po zrealizowaniu projektu? • Niezależnie od tego, czy uda się znaleźć odpowiedzi na wszystkie te pytania i czy będą to odpowiedzi wyłącznie pozytywne – najważniejszą sprawą jest refleksja, którą podejmiecie oraz samo poszukiwanie odpowiedzi. • Projekt „Przywróćmy pamięć – śladami społeczności żydowskiej w mojej miejscowości” może być świetną lekcją otwierania się na świat i zmieniania go na lepsze. Jeśli dostrzegliście taką możliwość – nauczyliście się czegoś bardzo ważnego!