Tatry, Polana Gąsienicowa

1. Tatrzański Park Narodowy Tatry, Polana Gąsienicowa

2. Symbol Tatrzańskiego Parku Narodowego Symbolem parku jest kozica.

3. Położenie Tatrzańskiego PN Park ten utworzono w celu ochrony jedynego w Polsce krajobrazu wysokogórskiego. Dzięki temu udało się zachować istniejący tam świat roślin, a zwłaszczakrokusy, dziewięćsiła, limbę oraz świat zwierząt: niedźwiedzie brunatne, kozice i świstaki. parki narodowe nazwy parków narodowych powstałych przed II wojną światową nazwy parków narodowych powstałych po II wojnie światowej daty powstania parków narodowych

4. Tatrzański PN • Tatry tworzą w Polsce osobną krainę. Mają własny krajobraz, klimat, roślinność i zwierzęta. Całe są parkiem narodowym. • Powstały w wyniku orogenezy alpejskiej kilkadziesiąt milionów lat temu, razem z Alpami, Kaukazem, Andami i Himalajami. • Dzielą się na dwie główne części:Tatry Wysokie oraz Tatry Zachodnie, granicę pomiędzy nimi wyznacza przełęcz Liliowe. granice państw zabudowa granice parków narodowych szczyty jaskinie

5. Tatrzański PN w liczbach

6. Najwyższe szczyty Tatrzańskiego PN Rysy2499 m Świnica2301 m Kozi Wierch2291 m Starorobociański Wierch2176 m Wołowiec 2063 m Kasprowy Wierch 1985 m Giewont 1894 m Kasprowy Wierch

7. Flora Tatrzańskiego PN Flora Tatrzańskiego Parku Narodowego składa się z 1000 gatunków roślin naczyniowych, wśród których znajdują się 102 gatunki roślin chronionych. W tej liczbie 91 gatunków objętych jest ochroną ścisłą, zaś 11 ochroną częściową. Wśród taksonów chronionych dominują rośliny górskie stanowią one 58%. Dla 14 górskich taksonów chronionych Tatry są jedynym obszarem występowania w Polsce, np.: limba, goździk lodowcowy, goryczka krótkołodygowa. Krokusy Szarotka alpejska

8. Rośliny chronione w Tatrzańskim Parku Narodowym Goryczuszka orzęsiona, szarotka, dębik ośmiopłatkowy, goryczka wiosenna, szafran spiski, zarzyczka górska.

9. Piętra roślinne i klimatyczne Tatrzańskiego PN

10. Fauna Tatrzańskiego PN • Ssaki 53 gatunki (m.in. niedźwiedź brunatny, ryś, żbik, wilk, wydra, nietoperze, gryzonie, jeleń i sarna). Kozice, świstaki i norniki śnieżne występują tylko w TPN. • Ptaki 101 gatunków (m.in. płochacz halny, kopciuszek, pomurnik, nagórnik). Rzadkie w skali kraju gatunki to: orzeł przedni, cietrzew, głuszec, dzięcioł trójpalczasty.

11. Fauna Tatrzańskiego PN • Gady 3 gatunki ( jaszczurka żyworodna, zaskroniec, żmija zygzakowata). • Płazy 7 gatunków (salamandra plamista, traszka zwyczajna, traszka karpacka, traszka górska, kumak górski, ropucha szara, żaba trawna). • Ryby 6 gatunków (pstrąg potokowy, pstrąg tęczowy (introdukowany, wymarły), pstrąg źródlany (introdukowany), lipień europejski, strzebla potokowa, głowacz pręgopłetwy). Traszka

12. Zwierzęta chronione w Tatrzańskim Parku Narodowym Do osobliwości faunistycznych parku należą chronione już od połowy XIX wieku kozica i świstak, oraz niedźwiedź brunatny i kilkanaście gatunków ptaków, w tym: orzeł przedni, sokół, pomurnik i płochacz halny.

13. Zwierzęta W wyższych partiach lasów gnieżdżą się głuszec, cietrzew i jarząbek. W lasach liczne są także jelenie, sarny i drobne gryzonie.

14. Tatry - pochodzenie nazwy W dokumentach nazwa Tatr pojawia się po raz pierwszy w 1086 w przywileju cesarskim Henryka IV dla biskupstwa praskiego, w postaci Triti czy Tritri. Następnie przed 1125 występuje - powtórzona z poprzedniego dokumentu w poprawionej postaci - w rękopisie kronikarza czeskiego - Kosmasa w formie Tatri, która przez różnych wydawców tego rękopisu była źle odczytana i podawana jako Tryn, Tritri, Triti, Tryti itd. W źródłach węgierskich z XII-XIV w. nazwa istnieje w postaci Turtur, Turtul, Tortol, Tarczal, Alpes Tatrarum itd. W tej samej postaci, co dziś, w polskich źródłach nazwa pojawia się od 1255 roku.

15. Atrakcje turystyczne Tatrzańskiego PN Unikalność tatrzańskiego krajobrazu i przyrody przyciąga kilka milionów turystów rocznie: • Znajduje się tu 113 jezior, 1000 źródeł, ponad 650 jaskiń, mnóstwo potoków i wodospadów. • Największe doliny: Dolina Chochołowska, Dolina Kościeliska, Wąwóz Kraków. • Atrakcję turystyczna stanowi najgłębsza w Tatrach Zachodnich Jaskinia Lodowa i piękna Jaskinia Mroźna, oraz Morskie Oko i Czarny Staw. Morskie Oko

16. Sieć szlaków turystycznych w TPN – 245km

17. Morskie Oko Morskie Oko jest największym jeziorem w polskiej części Tatr, zajmuje powierzchnię 34,93ha, szerokość 566m, długość 862m, w najgłębszym miejscu osiąga 50,8m. Morskie Oko położone jest w Dolinie Rybiego Potoku, na wysokości około 1395m n.p.m..

21. Widmo Brockenu Dość rzadkim zjawiskiem jest oglądanie własnego cienia na powłoce chmur znajdującej się kilkanaście lub kilkadziesiąt metrów poniżej. Jest to możliwe w słoneczny dzień, kiedy słońce znajduje się z tyłu za plecami. Cień własnej sylwetki jest zwykle otoczony pojedynczą lub podwójną tęczową aureolą.Zjawisko to polega na załamaniu się światła w kropelkach mgły i tworzeniu tęczowych okręgów. Nazwa pochodzi od szczytu Brocken w górach Hartzu gdzie po raz pierwszy opisano zaobserwowane zjawisko. Wśród doświadczonych turystów krąży przekonanie, że kiedy człowiek zobaczy ten efekt po raz pierwszy to grozi mu niebezpieczeństwo pozostania w górach na zawsze. Dopiero po 3 razach groźba gór mija. Zjawisko to jest bardzo widowiskowe i nawet najlepsze zdjęcie nie jest w stanie tego oddać.

22. Czarny Staw Gąsienicowy Czarny Staw jest największym jeziorem Doliny Gąsienicowej i jednym z dwóch położonych w części wschodniej nazywanej Czarną Doliną Gąsienicową (drugie jezioro to Zmarzły Staw).Nad staw prowadzi niebieski szlak turystyczny. Przy północnym brzegu szlak rozwidla się prowadząc w prawo na Przełęcz Karb (szlak zielony), a w lewo wzdłuż wschodniego brzegu jeziora niebieski szlak prowadzi nad Zmarzły Staw i dalej na Przełęcz Zawrat. Nad wschodnim brzegiem Czarnego Stawu odbija w lewo szlak na Skrajny Granat (szlak żółty).

25. Jaskinia Raptawicka Otwór wejściowy jest obszerny i wchodzi się nim pod górkę. Aby dostać się do głównej komory trzeba pokonać drabinkę. Sala ta ma charakter zawaliskowy i na jej dnie leżą bloki wapienne oderwane od stropu. Z sali tej można iść w trzech kierunkach. W prawo prowadzi w dół długi na 30 m ślepy korytarz z boczną szczeliną. W lewo znajduje się również opadający w dół korytarz o długości 20 m. Na końcu tego korytarza możemy przedostać się do ciasnej szczeliny o równoległym do korytarza przebiegu. Główny ciąg prowadzi na wprost do następnej sali, z której biegną w lewo dwa łączące się korytarze. Idąc na wprost można przedostać się przez ciasny przełaz do kolejnego obszernego korytarza z kapliczką na ścianie.

28. Jaskinia Dziura Jaskinia Dziura położona jest najbliżej Zakopanego ze wszystkich jaskiń dostępnych dla zwykłego turysty, znajduje się w małej dolinie ku Dziurze. Jest to pierwsza dolina reglowa położona na wschód od doliny Strążyskiej. Znali ją już siedemnastowieczni poszukiwacze skarbów i kruszców. Jest też jaskinią znaną z dawnych opisów w literaturze. Początkowo nazywano ją Jaskinią Strążyską lub Zbójnicką Jamą (od ostatniego zbójnika tatrzańskiego Wojciecha Mateji). Nazwa Dziura, oznacza w góralskiej gwarze jaskinię.

31. Smocza Jama Smocza Jama położona jest w odnodze Doliny Kocieliskiej w Wąwozie Kraków. Posiada dwa otwory:dolny, wejściowy, położony na wysokości ok. 1100 m n.p.m. (15 metrów nad dnem wąwozu) i górny, wyjściowy znajdujący się na wysokości ok. 1120 m n.p.m. (ok. 50 m nad dnem Doliny Kocieliskiej).Nazwa jaskini pochodzi od doliny, w jakiej się znajduje ( są tu też Ratusz, Kazimierz, Rynek, Zamek ). Jaskinia znana od dawna góralom, poszukiwaczom skarbów i górnikom zamieszkującym Stare Kościeliska. Pisał o niej Gotfryd Ossowski w 1882 r. nazywając ją Smokiem, ale pomylił się, co do długości, 100 m to dużo za dużo. Zwiedzano ją już w XIX w.

34. Dolina Kościeliska

37. Dolina chochołowska

39. Dolina Pięciu Stawów Polskich

43. Bibliografia: [1] Fabijański P., „Parki narodowe”, Wydawnictwo Podsiedlik- Raniowski i Spółka, Poznań 1990 r. [2] Hofmann H., „Ssaki” Wydawnictwo Klub Dla Ciebie [3] Hoppe L., Lewiński W., Sternicka A., „Przyroda 5” Wydawnictwo Operon, Rumia 2000 r. [4] Kłyś M., Zbikowska – Zdun K., „Biologia 3” Wydawnictwo Nowa Era, [5] Radwańska – Paryska Z., „Rośliny tatrzańskie” WSiP, Warszawa 1988 r. Warszawa 2002 r. [6] Strona internetowa http://www.cyf-kr.edu.pl/tpn/