Systemy ochrony zdrowia

1. Systemy ochrony zdrowia Poznań, 6 grudnia, 2006Jacek St. Graliński GlaxoSmithKline

2. Definicje (1) • Ochrona zdrowia: • Obejmuje prawne i ekonomiczne podstawy tworzenia warunków sprzyjających utrzymaniu zdrowia (polityka podatkowa, ochrona środowiska, itp.) oraz polityki zdrowotnej • Polityka zdrowotna: • Jest dającym się wyodrębnić procesem intencjonalnie wywołanych zdarzeń odnoszących się do spraw w skali ponadjednostkowej, w którym to procesie obecne są rozstrzygnięcia o charakterze władczym. (Włodarczyk 1996) • Jest to skuteczne dążenie do realizacji celu zdrowotnego • Zdrowie publiczne: • (WHO) Jest to nauka i umiejętność (sztuka) zapobiegania chorobom, przedłużania życia oraz upowszechnienia zdrowia psychicznego i fizycznego oraz jego jakości poprzez zorganizowany wysiłek społeczeństwa. Jest także rozumiane jako struktury i procesy, poprzez które zdrowie populacji jest badane, chronione i promowane dzięki zorganizowanym wysiłkom społeczeństwa • Zadanie lub wysiłek, organizowany przez społeczeństwo dla celów ochrony, promocji i odzyskania zdrowia ludności

3. Profilaktyka zdrowotna: polega na przeciwdziałaniu chorobom i ich skutkom. Dzieli się na profilaktykę pierwszorzędową, gdy nie zachodzi niepożądane zjawisko chorobowe, drugiego stopnia w stosunku do osób ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby i trzeciego stopnia, obejmującego osoby chore. Tradycyjnie w tym modelu uwaga skoncentrowana jest na problemie zagrożenia chorobowego i działania kierunkuje się na właściwe dla danej choroby przeciwdziałanie Promocja zdrowia: Jest to działalność umożliwiająca ludziom zwiększanie kontroli nad sprawami dotyczącymi zdrowia i prowadzącymi do poprawy zdrowia. (WHO 1996) Obejmuje: edukację zdrowotną, której celem jest kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych organizację ochrony zdrowia oraz profilaktykę chorób promocja zdrowia = edukacja zdrowotna + polityka publiczna (Tones w 1994 r.) Edukacja zdrowotna Profilaktyka Ochrona zdrowia Downie, Tannaabil, Tannabil Definicje (2)

4. Niektóre dane (WHO, 2001) • 6,122 mld populacja świata • 730 mln populacja w Europie (32 osoby na km2 - 110 w Azji) • Przyczyny umieralności: • 32,5% - choroby zakaźne, choroby okresu okołoporodowego oraz niedobory żywieniowe • 19,3% choroby infekcyjne (5,1% HIV) • 58,5% choroby niezakaźne • 29,3% układ sercowo-naczyniowy, • 12,6% nowotwory złośliwe • 9,0% urazy i zatrucia • 2,1% wypadki drogowe • 1,5% zamachy samobójcze

5. Kraje rozwinięte: Kraje słabo rozwinięte: Dobrostan Bieda Słaby rozwój ekonomiczny Wzrost ekonomiczny Choroba Zdrowie Sprawa podstawowa:nierówności w zdrowiu

6. Opieka zdrowotna- jaki koszt? • 2.000 mld USD = 9% produkcji światowej • 1.000 mld USD wydaje ochrona zdrowia w USA • 90% obciążenia chorobami- kraje biedne • 10% dostępnych światowych środków w ochronie zdrowia w krajach biednych • 56 mln zgonów rocznie na świecie

7. Priorytety w zdrowiu (WHO) • Około 47% całkowitej światowej umieralności związane jest z 20 głównymi czynnikami ryzyka, a ponad 33% umieralności jest związana z 10 wiodącymi czynnikami ryzyka The World Health Report 2002, ReducingRisks, Promoting Healthy Life • Tytoń • Nadciśnienie tętnicze • Alkohol • Cholesterol • Nadwaga • Niskie spożycie warzyw i owoców • Niska aktywność fizyczna • Niedozwolone leki • Niebezpieczny seks • Niedobór żelaza

8. Wydatki na ochronę zdrowia na świecie(2000 dane WHO)

9. Wydatki na ochronę zdrowia jako % PKB (OECD 2002)

10. Wydatki na ochronę zdrowia zgodnie ze źródłem finansowania(OECD 2002)

11. Polska: Wysokość środków w ochronie zdrowia Polska • 123.000 Lekarzy, dentystów, farmaceutów (25,000) • 200.000 pielęgniarek i położnych • Ogólne zadłużenie w ochronie zdrowia 10 mld PLN

12. System ochrony zdrowia dzisiaj Obecny model świadczenia opieki zdrowotnej jest kombinacją podstawowych wzorców, które powstały pod koniec XIX wieku • Zorientowane na podaż • W latach 1940-1950 narodowe systemy ochrony zdrowia, w oparciu o społeczne ubezpieczenie • Promocja podstawowej opieki zdrowotnej oraz powszechnej dostępności (universal coverage). Konferencja WHO/UNICEF w Ałma-Ata w 1978 roku • Zorientowana na popyt • Lata 1980-1990. Pieniądz podążający za pacjentem. Odsunięcie od bezpośredniej alokacji z budżetu • Centralne planowanie i finansowanie • Zależny od środków pozyskanych z podatków oraz na sieci publicznych świadczeniodawców

13. Modele ochrony zdrowia (1)

14. Modele ochrony zdrowia (2)

15. Systemy ochrony zdrowia Obejmuje wszystkich obywateli w ramach obowiązkowej płatności pracodawcy i pracownika do funduszu chorobowego. Zapewnienie usługi poprzez publicznego i prywatnego świadczeniodawcę Indywidualne konta zdrowotne Państwo zaangażowane w sposób ograniczony, wobec wybranych populacji. Pozostałe świadczenia- prywatne Centralne planowanie & finansowanie, w ramach podatków oraz świadczeniu publicznemu. Środki dystrybuowane przez budżet

16. Reforma ochrony zdrowia wśród krajów OECD • Historia ostatnich 20 lat • Sprowadzenie wydatków na ochronę zdrowia do dostępnych środków (wzrastający udział PKB) • Większa sprawiedliwość (standardy minimalne pozwalają na ograniczenie ryzyka szerzenia się zakażeń) • Poprawa skuteczności i jakości (reforma mikroekonomiczna)

17. Działania efektywne(WHO) • Promocja zdrowego środowiska dla dzieci • Wzmocnienie działań związanych z żywieniem, bezpieczeństwem żywności i żywienia, itd. • Działania zapobiegawcze w celu redukcji zapadalności na HIV • Obniżenie ryzyka związanego z chorobami układu sercowo-naczyniowego • Walka z uzależnieniem od tytoniu

18. Oczekiwania Możliwość Dobro publiczne? NIE TAK Duże znaczenie? TAK NIE Koszt katastroficzny? Wystarczający popyt? TAK NIE Można ubezpieczyć? NO Korzystne dla biednych? TAK Obszar reglamentacji Koszt efektywne? TAK NIE TAK NIE NIE TAK Publiczne? Prywatne? Nie dostarczać Finansowanie publiczne Pozostawić do regulacji rynkowej Jakie działania finansować?Musgrove, WHO Report 2000

19. World health report 2000 • Funkcjonowanie narodowych systemów ochrony zdrowia • Dobre zdrowie • Spełnienie oczekiwań populacji • Sprawiedliwość kontrybucji finansowej • Funkcje systemu • Świadczenie usług • Źródła finansowania • Finansowanie • Stewardship

23. Zdrowie publiczne Edukacja oraz ochrona dzieci i młodzieży- wpływanie na zdrowie populacji, niwelowanie nierówności w zdrowiu zarówno w ramach krajów członkowskich, jak i pomiędzy nimi, zmniejszenie obciążenia chorobami (tytoń, otyłość, alkohol, HIV/AIDS) Wspieranie działań mających na celu poprawę zdrowia publicznego z wykorzystaniem niskich nakładów, np. w zakresie szczepień przeciw grypie Współpraca pomiędzy krajami członkowskimi w zakresie rozwijania wspólnych strategii w związku z wpływem innych polityk UE Współpraca pomiędzy krajami członkowskimi w zakresie poprawy skuteczności i efektywności nowych technologii, zarządzania i efektywnych inwestycji Analiza danych dotyczących zdrowia Ochrona konsumencka Współpraca z organizacjami konsumenckimi w celu wzmocnienia ochrony konsumenckiej Wzmocnienie wiedzy konsumenckiej (szczególnie młodzieży) poprzez edukację Lepsza współpraca pomiędzy władzami krajów członkowskich Współpraca w zakresie wymiany danych Poprawa środowiska prawnego Łańcuch żywnościowy Szkolenia krajów członkowskich w zakresie stosowania wymagań prawnych Koordynacja kontroli granicznej w zakresie bezpieczeństwa żywności Ochrona zwierząt Koordynacja w zakresie wdrożenia norm higieny, bezpieczeństwa żywności i żywienia Koordynacja pomiędzy inspektoratami weterynaryjnymi UE w zakresie zwalczania chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych Współpraca pomiędzy laboratoriami badawczymi krajów UE Współpraca pomiędzy agencjami kontrolnymi oraz rozwój systemu wczesnego ostrzegania Priorytety zdrowia w UE

24. Priorytety zdrowotne PolskiNarodowy Program Zdrowia 2006-2015 • Umacnianie zdrowia i wyrównywania różnic terytorialnych i społecznych poprzez wpływ na styl życia a także wyrównywanie szans osób starszych i niepełnosprawnych • Wczesne wykrywanie i leczenie najczęściej występujących chorób w odwracalnych ich stadiach ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej i pomocy doraźnej w stanach zagrożenia życia • Ochrona zdrowia ludności przed najczęstszymi zagrożeniami

25. Solidaryzm społeczny Równy dostęp do świadczeń zdrowotnych Swobodny wybór lekarza ubezpieczenia zdrowotnego Oddzielenie organizacyjne oraz funkcjonalne Płatnika od Świadczeniodawcy Organizacja Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), jako dysponenta środków ubezpieczenia zdrowotnego NFZ organizacja nie dla zysku Zrównoważenie przychodów i kosztów NFZ Pacjent, grupy konsumenckie Parlament Rząd i Minister Zdrowia Narodowy Fundusz Zdrowia Zakład Ubezpieczeń Społecznych Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Samorząd Terytorialny Organ powołujący niepubliczny zakład opieki zdrowotnej Zakłady Opieki Zdrowotnej Korporacje zawodowe Praktyki lekarskie i pielęgniarskie Dostawcy PolskaZasady ogólne, „strony” w systemie

26. Przepływy finansowe

27. Środki publiczne Narodowy Fundusz Zdrowia Minister Zdrowia inni Ministrowie Samorząd terytorialny Inny świadczeniodawca Świadczeniodawca Inny świadczeniodawca Pacjent/klient, płacący za usługę Środki niepubliczne

29. Ochrona zdrowia- ile to kosztuje? W roku 2012 wydatki na ochronę zdrowia osiągną 3.1 tryliona $(Modern Healthcare’s Daily Dose, 7 Luty, 2003) „...Do 2012 roku wydatki na ochronę zdrowia w U.S.A. prawie się podwoją do wysokości 3.1 tryliona USD z wysokości około 1.55 tryliona USD w 2002 roku, ... . Oznacza to, że osiągną one wysokość 17.7% PKB do 2012 roku, porównując do 14.8% w 2002. Wydatki na hospitalizacje wzrosną do 860 mldUSD w 2012 z 484.6 mld USD w 2002, .... „