Mazowiecki Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015

1. Mazowiecki Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 Departament Zdrowia Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego 1

2. Podstawa prawna realizacji Narodowego Programu ochrony zdrowia psychicznego na lata 2011-2015 zadania dla samorządów powiatów i gmin. • Podstawą prawną Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 24, poz. 128), które weszło w życie dn. 18 lutego 2011 r. Delegację do rozporządzenia stanowi art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.). • Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, zwany dalej Programem, określa strategię działań, mających na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej. • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w § 4, pkt 3 nakłada obowiązek realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na szereg podmiotów administracji publicznej w tym na samorządy terytorialny wszystkich szczebli tj. województw, powiatów i gmin 2

3. Kto jest realizatorem • Samorządy lokalne – powiatu, gminy, województwa • Jednostki organizacyjne służby zdrowia, pomocy społecznej, edukacji, bezpieczeństwa publicznego • Organizacje pozarządowe – stowarzyszenia, fundacje, związki wyznaniowe • Organizacje samopomocowe pacjentów i rodzin Państwo jest gwarantem respektowania praw człowieka • Osoby chorujące psychicznie i ich rodziny dźwigające ciężar opieki nad nimi nie są w stanie samodzielnie ubiegać się o swe prawa 3

4. .Cele operacyjne i szczegółowe Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego będące w gestii samorządu terytorialnego. W Programie określono następujące cele główne: • promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym; • zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; • rozwój badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego. 4

5. zmiana roli i umiejscowienia opieki szpitalnej, która powinna spełniać w systemie rolę wtórną • oddziały psychiatryczne lokalnych szpitali ogólnych (wielospecjalistycznych) przejmują leczenie stanów ostrych, natomiast • jedno-specjalistyczne szpitale psychiatryczne ulegają transformacji w ośrodki oferujące wysokospecjalistyczne programy leczenia i rehabilitacji a leczenie stanów ostrych tylko w zakresie uzasadnionym lokalnie, 5

6. NPOZP: środowiskowa opieka psychiatryczna • trzy sieci: • lecznictwo (centra zdrowia psychicznego) • oparcie społeczne (ośrodki pomocy społecznej • uczestnictwo społeczno-zawodowe (centra aktywizacji, zatrudnienie chronione i wspierane) • koordynacja • lokalna (powiat, gmina, dzielnica?) • regionalna • centralna • odpowiedzialność • zmiana w działaniu 6

7. PRIORYTETY PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO (MPOZP 2011-2015) • Zaburzenia spowodowane piciem alkoholu. • 2. Zaburzenia depresyjne. • 3. Zaburzenia związane z traumatycznymi przeżyciami • 4. Zaburzenia geriatryczne związane ze starzeniem się. • 5. Zaburzenia wynikające z ubóstwa i bezrobocia. • 6. Przewlekłe i nawracające choroby psychotyczne i afektywne. • 7. Samobójstwa. • 8. Zaburzenia spowodowane zażywaniem substancji psychoaktywnych. • 9. Przewlekły stres. 7

8. Centrum Zdrowia Psychicznego – struktura obligatoryjna Zespół szpitalny - zapewnienie dostępu do psychiatrycznej opieki zdrowotnej - oddział psychiatryczny jako część CZP – rozwiązanie optymalne 8

9. 9

10. Zadania dla samorządu województwa – utworzenie Centrów Zdrowia Psychicznego - wariant I i II 10

11. CZP przy szpitalach wojewódzkich • Samodzielny Wojewódzki Publiczny Zespołu Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej im. dr Barbary Borzym w Radomiu • Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie, • Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie - 2 (ul. Nowowiejska i Dolna) • Wojewódzki Szpitaldla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Drewnica” w Ząbkach • NZOZ i Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu k. Warszawy 11

12. Oddziały psychiatrii ogólnej na terenie województwa mazowieckiego W 2012 roku 15 podmiotów leczniczych podpisało umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na świadczenia psychiatryczne dla dorosłych(tzw. psychiatria ogólna) oraz dodatkowo z 3 podmiotami na świadczenia psychogeriatryczne lub psychosomatyczne w oddziale stacjonarnym. 12

13. Pytanie zadawane przez jednostki samorządu terytorialnego: Z jakiego źródła i w jaki sposób pozyskać środki finansowe na realizację założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego? 13

14. Środki finansowe przeznaczone na realizację Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznegow latach 2011 – 2015 wg rozporządzenia ( w mln zł) 14

15. Mazowiecki Program Zwiększania Dostępności do Form Środowiskowej Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej • Zadania • organizacyjne wydzielenie CZP w istniejących placówkach opieki psychiatrycznej, • zdiagnozowanie tzw. białych plam i utworzenie w tych rejonach CZP, • ukierunkowanie działalności szpitali psychiatrycznych na określony typ zaburzeń psychicznych z uwzględnieniem chorób somatycznych i opieki geriatrycznej • dostosowanie infrastruktury szpitali psychiatrycznych do specyfiki działalności, • dostosowanie struktury łóżek psychiatrycznych i leczenia uzależnień do wymogów NPOZP • wytypowanie szpitali ogólnych (powiatowych) gotowych do utworzenia oddziału psychiatrycznego mając na uwadze równy dostęp do świadczeń tego rodzaju dla mieszkańców województwa • stopniowe tworzenie oddziałów ogólnopsychiatrycznych w wytypowanych powiatach szczególnie regionu północno-wschodniego, • stworzenie sieci zespołów środowiskowych na terenie województwa mazowieckiego zgodnie z wymaganiami NPOZP – ok. 100 dla dorosłych i ok. 35-40 dla dzieci i młodzieży, • utworzenie około 1000 miejsc opieki dziennej dla dorosłych i ok. 450 dla dzieci i młodzieży. 15

16. Mazowiecki Program Zwiększania Dostępności do Form Środowiskowej Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej (program szczegółowy MPOZP) • Cel: • Wdrożenie modelu środowiskowej opieki zdrowotnej dla osób • z zaburzeniami psychicznymi • poprzez • Utworzenie i rozwój sieci centrów zdrowia psychicznego zgodnie z zalecanymi wskaźnikami. • Skoncentrowanie specjalistycznej opieki psychiatrycznej w jednostkach dysponujących bazą stacjonarną. • Decentralizacja podstawowego psychiatrycznego lecznictwa szpitalnego poprzez rozwijanie sieci oddziałów psychiatrycznych w szpitalach ogólnych. • Zwiększenie dostępności do psychiatrycznej opieki środowiskowej. • Zwiększenie dostępności do terapii w oddziałach dziennych. 16

17. Mazowiecki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi • Cel • Wzmocnienie wsparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi • w środowisku życia • poprzez • Tworzenie sieci powiązań pomiędzy obszarem ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej. • Współpracę sektora publicznego z sektorem pozarządowym w zakresie wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych. • Stworzenie optymalnej sieci stacjonarnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. • Zapewnienie pomocy bytowej oraz mieszkaniowej wszystkim potrzebującym osobom z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionym. • Stworzenie optymalnej sieci środowiskowych form wsparcia dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 17

18. Mazowiecki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi • Zadania • inicjowanie i koordynowanie współpracy pomiędzy instytucjami opieki zdrowotnej, pomocy społecznej i rynkupracy, • stała wymiana informacji w obszarze wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi pomiędzy kluczowymi instytucjamiochrony zdrowia i opieki społecznej, • realizacja programu współpracy z organizacjami pozarządowymi uwzględniającego zadania służące wzmacnianiu i ochronie zdrowia psychicznego, • sukcesywne tworzenie specjalistycznych DPS oraz innych form opieki stacjonarnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych wg rozpoznanych potrzeb, w pierwszej kolejności w powiatach pozbawionych takiej formy opieki, • udzielenie form wsparcia przewidzianych ustawą o pomocy społecznej (zasiłki socjalne, mieszkania socjalne), • tworzenie mieszkań chronionych przeznaczonych dla osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych, • sukcesywne tworzenie Środowiskowych Domów Samopomocy oraz innych form pomocy środowiskowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi wg rozpoznanych potrzeb, w pierwszej kolejności w powiatach pozbawionych takiej formy opieki. 18

19. Mazowiecki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi • Realizacja • Zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i wsparcia społecznego wpisane zostały do projektu „Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi” (MCPS, częściowo ZD) • W celu dokonania analizy zasobów pozyskiwane dane z powiatów – Karty Powiatów • Trudność • Satysfakcjonująca realizacja założeń programu wymaga współpracy wielu podmiotów a przede wszystkim jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli • Instytucja wiodąca dla poziomu województwa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej 19

20. Mazowiecki Program Rozwoju Zróżnicowanych Form Wspieranego Zatrudnienia i Przedsiębiorczości Społecznej Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi • Cel • Przywrócenie osób z zaburzeniami psychicznymi na otwarty rynek pracy • poprzez • Upowszechnianie form wspieranego zatrudnienia oraz przedsiębiorczości społecznej dla osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi. • Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób niepełnosprawnych,w tym z zaburzeniami psychicznymi. • Zadania • diagnoza sytuacji w zakresie funkcjonowania wspieranego zatrudnienia oraz przedsiębiorczości społecznej na terenie powiatów, • promocja istniejących spółdzielni socjalnych z terenu województwa jako przykładów dobrych praktyk, • rozwój współpracy pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia a CIS i KIS, • organizacja/współorganizacja targów pracy dla osób niepełnosprawnych, • działania w zakresie aktywizacji zawodowej osób z zaburzeniami psychicznymi realizowane w ramach indywidualnego i grupowego poradnictwa zawodowego, • szkolenie dla doradców zawodowych z Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w W-wie i Filii WUP • prowadzenie działań informacyjnych upowszechniających usługi i instrumenty rynku pracy. 20

21. Mazowiecki Program Rozwoju Zróżnicowanych Form Wspieranego Zatrudnienia i Przedsiębiorczości Społecznej Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Trudności: większość kompetencji i środków finansowych do realizacji zadań przypisanych przez NPOZP dla samorządu województwa w obszarze zatrudnienia znajduje się na poziomie powiatowych urzędów pracy Instytucja wiodąca na poziomie województwa: WUP 21

22. Mazowiecki Program Rozwoju Zróżnicowanych Form Wspieranego Zatrudnienia i Przedsiębiorczości Społecznej Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi W celu określenia sytuacji panującej na rynku pracy osób z zaburzeniami psychicznymi w Kartach powiatu wysłanych do starostw (poza Warszawą) zebraliśmy dane dotyczące: Zakłady pracy chronionej zatrudniających osoby z zaburzeniami psychicznymi, osoby upośledzone oraz uzależnione od alkoholu, Centrów Integracji Społecznej Klubów Integracji Społecznej Podjętej działalności gospodarczej (także w ramach spółdzielni) Przedsiębiorczości społecznej Szkoleń zawodowych Poradnictwa zawodowego Staży, przygotowania zawodowego Wyposażenia stanowisk pracy Pracy interwencyjnych Robót publicznych Prac społecznie użytecznych Targów pracy Szkoleń dla doradców zawodowych w zakresie pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi 22

23. Harmonogram realizacji MPOZP • Zadania realizowane przez SWM i WSJO • Zadania realizowane przez Miasto st. Warszawę • Harmonogram określony został w Warszawskim Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego • Zadania realizowane przez samorządy powiatowe (ziemskie i grodzkie) • Harmonogram określone w powiatowych programach zdrowia psychicznego • zwrócimy się o informacje dotyczące przyjęcia programów (MZ lub bezpośrednio powiaty) 23

24. Mazowiecka Rada Zdrowia Psychicznego Uchwała Zarządu Województwa Mazowieckiego Nr 1272/55/11 z dnia 21 czerwce 2011r z późniejszymi zmianami. Aktualnie Rada liczy 21 osób 24

25. Sprawozdanie - podsumowanie • całkowite nakłady finansowe na realizację NPOZP w 2011r. – 1 655 976 zł z budżetu województwa mazowieckiego. • brak nakładów finansowych na upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej (CZP, przekształcanie szpitali) w 2011r. • uwagi do sprawozdania w formie pisemnej przekazano do Ministerstwa Zdrowia. • W czerwcu 2012 został wydany „Przewodnik – opieka nad osobami z zaburzeniami psychicznymi na Mazowszu” dostępny na stronie internetowej www.mazowia.pl w zakładce „zdrowie” 25

26. Dziękuję za uwagę 26 • Warszawa 19 września 2011